بیو گرافی و زندگینامه استاد محمدرضا شجریان
نام: محمدرضا
نام خانوادگی: شجریان
تولد: 1 مهر 1319
محل تولد: مشهد
فرزندان: سه دختر و یک پسر
استاد محمد رضا شجریان در اول مهر 1319 شمسی برابر با 21 سپتامبر 1940 در شهر مقدس مشهد در خاندانی که هنر از هر دو سو موروثی بود،(خاندان پدر صوت دلنشین و خاندان مادری خوشنویسی و موسیقی) دیده به جهان گشود.
پدرش قاری قرآن بود به همین دلیل از کودکی تحت تعلیم پدر قرار گرفت تا اینکه در 12 سالگی از رادیو خراسان قران تلاوت می کرد.
در سال 1338 وقتی 19 ساله بود با یک معلم موسیقی آشنا شد و بعد از فارغ التحصیلی از دانشسرای عالی با سنتور آشنا و شروع به یادگیری این ساز در نزد استاد جلال اخباری کرد.
در سال 1346 در 27 سالگی با احمد عبادی نوازنده سه تار آشنا شد و در کلاس های موسیقی دان مشهور اسماعیل مهرتاش شرکت کرد.
در 28 سالگی همزمان با موسیقی، خوشنویسی را زیر نظر حسن میرخانی شروع کرد و دو سال بعد در سال 1349 درجه ممتازی را بدست آورد.
شجریان بخاطر مخالفت پدرش مدتی با نام مستعار سیاوش بیدگانی در رادیو آواز می خواند تا اینکه پدر اجازه استفاده از نام اصلی اش را داد.
شجریان بعد از تحصیلات تا سال 1347 دبیر آموزش و پرورش در رادکان خراسان رضوی بود سپس به وزارت منابع طبیعی منتقل شد.
سال 1350 وقتی 31 ساله بود زیر نظر فرامرز پایور استاد موسیقی شروع به یادگیری سنتور و ردیف های آوازی کرد و همزمان زیر نظر چند استاد دیگر شیوه های تصنیف خوانی را گذارند.
در سال 1354 وقتی 35 ساله بود در جشن هنر شیراز با یک گروه موسیقی اجرای زنده داشت و در سال 54 در 37 سالگی در تلاوت قرآن کشوری اول شد.
در اسفند 57 شرکت موسیقی دل آواز را بنیانگذاری کرد.
با شروع انقلاب فعالیت او نیز مثل سایر هنرمندان دستخوش تغییر شد و در یکی دو سال اول چند آهنگ انقلابی و میهنی با ناظری و لطفی داشت.
سپس بیشتر وقت خود را صرف تدریس موسیقی کرد.
در سال 1358 وقتی 39 ساله بود برخی از آیات قرآن را صرفا برای تمرین هنرجویان خود خواند، اما این دعا به مدت 30 سال تا قبل از ممنوع الصدایی او در رادیو و تلویزیون در ماه رمضان پخش شد.
از سال 1370 وقتی استاد شجریان 51 ساله بود با همکاری پیرنیاکان و مرتضی عیان کنسرت های جهانی خود را شروع کرد که آلبوم های معروفی چون، دل مجنون و پیام نسیم حاصل این اجراها بود.
از شروع دهه 70 شهرت جهانی استاد شجریان نیز شروع شد.
در سال 78 جایزه پیکاسو سازمان یونسکو را گرفت و از سال 79 همکاری با حسین علیزاده و کیهان کلهر را شروع کرد، در دهه 80 از او بعنوان افسانه موسیقی شرق در جهان یاد شد.
در سال 87 گروه موسیقی شهناز را به افتخار جلیل شهناز نوازنده مشهور تاسیس کرد که از ویژگی این گروه استفاده از سازهای دست ساز استاد شامل ساز شاه صراحی، شهر آشوب، شهنواز و … بود.
ابداع این سازهای واکنش منفی استاد علیزاده و استاد لطفی از نوابغ نوازندگی موسیقی را در پی داشت.
استاد علاوه بری جایزه پیکاسو در سال 87، دیپلم افتخار و نشان موتزارت را از سازمان یونسکو گرفته است، او همچنین سال 93 نشان شوالیه ملی لیاقت را از فرانسه گرفت و در سال 89 جایزه بیتا را از آن خود کرد.
محمدرضا شجریان ابتدا در سال 1340 وقتی 21 ساله بود با فرخنده گل افشان ازدواج کرد که حاصل آن سه دختر و یک پسر بنام همایون بود.
این زندگی بعد از سی سال به طلاق و جدایی ختم شد.
شجریان در سال 1370 در 53 سالگی با دختر 26 ساله بنام کتایون خوانساری ازدواج کرد که حاصل آن تولد پسری بنام رایان در سال 1376 در کشور کانادا بود.
در پی حوادث سال 88 شجریان با یک نامه انتقادی به ضرغامی رئیس صدا و سیما استفاده از سروده های انقلابی بخصوص سرود ایران، ای سرای امید را غیر شرعی خواند و خواستار توقف پخش این آثارش شد.
مدتی بعد آهنگ زبان آتش را خواند که بعد از آن پخش دعای ربنا او نیز در صدا و سیما ممنوع شد و از اجرای کنسرت های او در ایران جلوگیری گردید.
نخستین بار پس از بستری شدن محمدرضا شجریان در سال ۱۳۸۶ و عمل جراحی ریه این استاد برجسته موسیقی ایران، بیماری سرطان ریهاش مطرح شد؛ اما همان هنگام برخی رسانهها این خبر را رد کردند. این خبر پس از بستری شدن استاد محمدرضا شجریان در شهریورماه ۱۳۹۴ دوباره مطرح شد، ولی یکی از این رسانهها به نقل از یکی از اعضای تیم پزشکیاش در بیمارستان کسری، بیماری استاد شجریان را رد کرد.
البته محمدرضا شجریان در این سالها بارها بستری شده که تصور میشد بخشی از این بستری شدنها به واسطه کسالت دوران کهنسالی این استاد برجسته موسیقی کشورمان است اما استاد شجریان در پیام ویدیویی برای تبریک نوروز ۱۳۹۵ با چهرهای متفاوت و موهای بسیار کوتاه حاضر شد. برخی سایتها از ابتلای او به سرطان کلیه خبر دادند.
محمدرضا شجریان در بخشی از پیام نوروزیاش نیز تلویحاً به بیماری اش اشاره کرد:
"خود من هم با یک میهمان ۱۵ سالهای سالهاست که آشنا هستم و دوست شدیم با همدیگر و الآن هم من به خاطر همان اینجا ایستادهام و طبق دستور ایشان موهای سرم را هم کوتاه کردم و بچهٔ حرفگوشکنی شدم و چند وقت دیگر هم در اینجا هستم، چون آرامش خوبی دارم و خیلی راحتم اینجا، برای اینکه با این میهمان بتوانیم به تفاهم برسیم انشاءالله. به تفاهم که رسیدیم، راه میافتم میآیم به سراغ شما هممیهنان عزیزم و کارهای هنریام را دنبال خواهم کرد."
از جمله شاگردان معروف استاد شجربان می توان به حسام الدین سراج، شهرام ناظری، همایون پسرش، ایرج بسطامی، حمیدرضا نوربخش، معصومه مهرعلی، سینا سرلک و … اشاره کرد.
گردآورنده: شیوا ترابی
دیدگاه