تعزیر جنایات عمدی غیر قابل قصاص
پرسش : با توجه به این که طبق ماده 401 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 کسی که مرتکب یکی از جنایات عمدی مندرج در همین ماده گردد علاوه بر پرداخت دیه به تعزیر مقرر در کتاب پنجم تعزیرات محکوم می شود بدیهی است در ماده 614 کتاب پنجم تعزیرات شرایطی را برای تعزیر مشخص نموده آیا این شرایط در جرائم موضوع ماده 401 نیز باید رعایت شود یا خیر؟ آیا معقول است که برای تغییر رنگ پوست یا ورم بدن مجازات دو تا پنج سال مقرر در ماده 614 در نظر گرفته شود؟ سوال دیگر این است که در تعدد جرم موضوع ماده 134قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 اگر جرم اشد در دادگاه بدوی یا تجدیدنظر تعلیق شود آیا مجازات اشد بعدی باید اجرا شود یا اینکه مجرم باید بلافاصله آزاد گردد و نفس تعلیق اجرا حکم محسوب می شود؟
1.تعزیر مقرر در ماده 401 قانون مجازات اسلامی سال 1392 و ارجاع آن طبق ماده 447 همان قانون به ماده 614 قانون مجازات اسلامی 1375 فقط شامل مواردی است که ضرب و جرح عمدی منجر به آثار مندرج در این ماده که مشتمل بر «نقصات یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضاء یا مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه گردد» است و یا مشمول تبصره آن باشد، بنابراین صدمه ای که صرفاً موجب تغییر رنگ پوست یا تورم شود بدون آن که آثار فوق را داشته باشد مشمول تعزیر مقرر در ماده 614 قانون مجازات اسلامی 1375 نیست و به طور کلی با تصویب قانون مجازات اسلامی 1392 جنایات عمدی غیر قابل قصاص در صورتی قابل تعزیر است که از مصادیق ماده 614 فوق الذکر و تبصره آن باشد.
2. اجرای مجازات اشد بعدی طبق قسمت اخیر فراز اول ماده 314 قانون مجازات اسلامی 1392 در صورتی است که مجازات اشد تعیین شده توسط دادگاه به یکی از علل قانونی تقلیل یا تبدیل یا غیر قابل اجرا شود که در این صورت نوبت به اجرتی مجازات اشد بعدی می رسد. در تعلیق اجرای تمام با قسمتی از مجازات طبق ماده 46 و با رعایت مقررات این ماده از قانون یاد شده، مجازات تقلیل یا تبدیل نمی شود و منظور از عبارت «غیر قابل اجرا شود» در ماده 134 مذکور نیز این است که مجازات اشد تعیین شده قانوناً امکان اجرا را از دست بدهد «مثلا مشمول مرور زمان گردد» در حالی که با توجه به مواد 50 و 54 همان قانون در صورت تخلف محکوم از دستورهای دادگاه یا ارتکاب یکی از جرائم مقرر در ماده 54 از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مقنن به طور صریح اشاره به لغو قرار تعلیق اجرای مجازات، اجرای مجازات را معلق نموده است، بنابراین در قرار تعلیق اجرای مجازات، مجازات معلق شده دارای اثر اجرایی و قانونی است و از مصادیق مواردی که مجازات به علل قانونی غیرقابل اجرا گردد نمی باشد ومشمول قسمت اخیر فراز اول ماده 134 قانون مزبور نیست و موضوع اجرای مجازات اشد بعدی نیز در این صورت منتفی است.
نظریه مشورتی شماره 232/93/7 مورخ 9/2/1393 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
دیدگاه