اِی اِل اِس (ALS) | اِی اِل اِس (ALS) بیماری عصبی - عضلانی پیشرونده

اِی اِل اِس (ALS) چیست؟

اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یا ALS یک بیماری عصبی پیشرفته است که  رفته رفته باعث زوال تدریجی سلول‌های عصبی‌ای می‌شود که  کار آن کنترل حرکت ماهیچه‌ها است. وقتی بیماری عود می کند به تدریج توانایی کنترل حرکت ماهیچه‌هایشان از بین می رود.

به عبارت دیگر، با گذشت زمان شخص مبتلا ، آرام‌آرام قدرت های حرکتی خود را از دست می‌دهد. البته توانایی تفکر و حافظه افراد مبتلا به این بیماری معمولا تحت تاثیر این بیماری قرار نمی گیرند.

ALS مسری نیست و جزو سرطان‌ها نیز به شمار نمی‌رود. ALS به اقتباس از نام بازیکن معروف بیسبال آمریکایی که به این بیماری مبتلا شده بود به «بیماری لو گریگ» (Lou Gehrig) نیز معروف است. گریگ، بر اساس اطلاعات مندرج در وب سایت شخصی‌اش، نخستین علائم بیماری را سال ۱۹۳۸،‌ یعنی حدود ۳۵ سالگی،‌ نشان داد و البته پزشکان به مدت یک سال نتوانستند بیماریش را تشخیص دهند. او سرانجام سال ۱۹۴۱ در ۳۷ سالگی به دلیل همین بیماری درگذشت.

علت بروز بیماری ALS هنوز ناشناخته است. این بیماری معمولا افراد ۴۰ تا ۷۰ ساله را هدف می‌گیرد و مردان کمی بیش از زنان در معرض خطر قرار دارند. برخی موارد هم ظاهرا موروثی هستند. احتمالا ژن‌های خاصی را می‌توان در بروز این بیماری دخیل دانست.

علائم اِی اِل اِس (ALS)

بیماری ای ال اس می تواند به سادگی با احساس ضعف در دست ها یا پاها آغاز شود.

این بیماری، به سلول های مغزی که بسیاری از حرکات ماهیچه ای را کنترل می کنند، حمله می کند.

در نهایت، ای ال اس (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یا بیماری لو گهریگ)، دیافراگم، ماهیچه ای که برای فعالیت ریه ها مورد نیاز است، را ضعیف می کند.

دشواری در تنفس، علامتی از ای ال اس پیشرفته است.

ای ال اس، همچنان هیچ درمانی ندارد. اما اگر زود تشخیص داده شود، ممکن است بتوان برخی از علائم را درمان کرد و کنترل ماهیچه ای را به مدت طولانی تری حفظ کرد.

علائم اولیه اِی اِل اِس (ALS)

نشانه های ای ال اس به تدریج ظاهر می شوند.

فرد، متوجه احساس عجیبی در دست خود می شود که گرفتن فرمان خودرو را دشوار می کند.

یا، پیش از ظاهر شدن هر علامت دیگری، شروع به استفاده از کلمات ناواضح می کند.

هر فرد درگیر، علائم متفاوتی را، مخصوصا در ابتدا، تجربه می کند.

برخی از علائم اولیه شایع عبارت اند از:

- تلو تلو خوردن
- دشواری در نگه داشتن اجسام در دست
- سخن گفتن ناواضح
- مشکلات بلع
- گرفتگی عضله
- بدتر شدن وضعیت قرارگیری بدن
- دشواری در بالا نگه داشتن سر
- سفتی ماهیچه
- ای ال اس ممکن است در ابتدا تنها یک دست را درگیر کند. یا فقط در یک پا مشکل وجود داشته باشد و راه رفتن در یک خط مستقیم را دشوار کند.

با گذشت زمان، بیماری، تقریبا تمام ماهیچه های قابل کنترل را درگیر می کند.

ای ال اس، تمام ماهیچه ها و اندام های بدن را درگیر نمی کند. برای مثال، قلب و مثانه معمولا سالم می مانند.

علائم پیشرفته اِی اِل اِس (ALS)

با وخیم شدن ای ال اس، ماهیچه ها و فعالیت های بیشتری تحت تاثیر قرار می گیرند.

نشانه های پیشرفته تر بیماری، به شرح زیر هستند:

- ماهیچه های ضعیف تر
- توده ماهیچه ای کمتر
- مشکلات جویدن و بلع جدی تر
- دشواری در فهماندن مطلب هنگام صحبت کردن
- تنفس دشوار

تشخیص بیماری ALS

به دلیل ماهیت پیچیده و نیز برخی علائم مشابه با سایر بیماری‌های عصبی،‌ لازم است موارد متعدد و نیز جنبه‌های گوناگونی از زندگی و سلامت فرد بیمار بررسی شود. پزشک معالج درباره سوابق سلامت فرد و خانواده اش سوالاتی خواهد پرسید،‌ و نیز آزمایش‌هایی به عمل خواهد آورد تا ببیند آیا این علائم بروز می‌کند یا نه:

ـ تحلیل رفتن ماهیچه‌ها و نیز ضعف آنها، بویژه در دست‌ها و پاها
ـ انقباض ماهیچه‌ای
ـ اسپاسم یا گرفتگی ماهیچه‌های دست یا پا به گونه‌ای که در مقابل عوامل حرکت‌دهنده بیرونی سخت مقاومت می‌کنند
ـ واکنش‌های غیرعادی تاندون‌ها (زردپی‌ها)

ـ علامت بابینسکی: (Babinski) وقتی کف پا با یک جسم خارجی از پاشنه به سمت انگشتان تحریک شود،‌ انگشتان پای فرد مبتلا به ALS به بالا حرکت می‌کند و از هم باز می‌شوند. در افراد سالم انگشتان به پایین یا به اصطلاح به داخل خم می‌شوند.
ـ دشواری در دم و بازدم عمیق
ـ ضعف ماهیچه‌های صورت
ـ تکلم نامفهوم

پزشک همچنین بررسی می‌کند که آیا تغییرات زیر نیز برای شما اتفاق افتاده است یا خیر:

ـ تغییر در احساس درد،‌ حس لامسه، و احساس گرما
ـ تغییر در حرکت چشم‌ها
ـ تغییر در فرآیندهای فکری سطح بالا، نظیر: ادراک، استدلال، قضاوت، تخیل

هیچ آزمایش درست و درمانی وجود ندارد که علائم ALS را تایید کند. پزشک شما این بیماری را بر اساس آزمایش در یک فرآیند حذف گزینه‌های احتمالی تشخیص خواهد داد؛ زیرا بخشی از علائم این بیماری با برخی بیماری‌های دیگر عصبی مشترک است. برای انجام این کار و رسیدن به نتیجه نهایی در تشخیص بیماری، گاهی لازم است برخی روش‌های معاینه و نیز آزمایش‌هایی دیگر به کار گرفته شود.

 رایج‌ترین این روش‌ها عبارتند از:

ـ آزمایش خون
ـ آزمایش و تجزیه و تحلیل مایع نخاع
ـ اسکن MRI

متخصصی که در نهایت باید ALS را تشخیص دهد عصب‌شناس، یا همان متخصص دستگاه عصبی است.

درمان اِی اِل اِس (ALS)

برای بیماری ALS درمان قطعی ندارد فقط می‌توان با برخی داروها پیشرفت آن را کمی کند کرد و یا با فیزیوتراپی توانایی‌های حرکتی بیمار را تا حدی بهبود بخشید.

تجویز داروی ریلوزول یا ریلوتک با بلوک گیرنده‌ های گلوتامات با کند کردن روند پیشرفت بیماری ALS می تواند شانس زندگی را در این افراد افزایش دهد.

تجویز داروهای مسکن و داروهای شل‌ کننده‌ عضلانی نیز در کاهش اسپاسم و گرفتگی عضلات در این بیماران کمک کننده است.

حمایت روحی بیماران و مشاوره با یک روان شناس می تواند به کاهش مشکلات روحی ایجاد شده برای بیماران کمک کند.

برای کاهش و کنترل ضعف پیشرونده ماهیچه ها انجام تمرینات فیزیوتراپی کمک کننده است.

فیزیوتراپیست تمرینات تقویتی و کششی مخصوصی را با توجه به شرایط بیمار تنظیم کرده و نحوه انجام آن ها را به وی آموزش می دهد.