امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 271025
۶۲۴۸
۴
۰
نسخه چاپی
اختلال دو قطبی (bipolar disorder)

اختلال دو قطبی یا بایپولار | علائم اختلال دو قطبی یا بایپولار | درمان اختلال دو قطبی

اختلال دوقطبی که به عنوان بیماری شیدایی-افسردگی شناخته می شود، یک اختلال روانی است که باعث ایجاد تغییر غیر عادی در خلق، انرژی و توانایی عملکردی فرد می شود. این تغییرات می تواند باعث اختلال در روابط بین فردی، عملکرد تحصیلی و شغلی پایین و حتی خودکشی شود.

 اختلال دو قطبی یا اختلال بایپولار

اختلال دوقطبی یکی از اختلالات خلقی است و به حالتی از بیماری گفته می شود که در اثر اختلالات مغزی خلق و خوی فرد در دو حالت افسردگی و شیدایی مدام در حال نوسان قرار داده و تغییرات شدیدی بر سطح انرژی جسم فرد می گذارد.

 اختلال دو قطبی یا اختلال بایپولار

اختلال دو قطبی یا اختلال بایپولار نوعی بیماری روحی است که با نوسانات شدید روحی همراه است. نشانه های این اختلال عبارتند از تغییر شدید خلق و خو که با دوره های جنون و افت شدید روحی، که افسردگی نامیده می شود، همراه است. اختلال دو قطبی با عنوان بیماری دو قطبی یا افسردگی جنون آمیز شناخته می شود.

مبتلایان به اختلال دو قطبی در کنترل کارهای روزمره خود و یا فعالیت های خود در محل کار و در مدرسه و همچنین در برقراری ارتباط دچار مشکل هستند. درمانی برای اختلال دو قطبی وجود ندارد اما گزینه های مختلفی وجود دارند که می توانند به بهبود و مدیریت علائم کمک کنند. بهتر است علائم اختلال دو قطبی را بدانید که بتوانید از فرد مبتلا بهتر مراقبت کنید. اختلال دو قطبی بیماری نسبتا شایعی است. به طور متوسط علائم این بیماری از سن 25 سالگی به بعد نمایان می شود. افسردگی ناشی از اختلال دو قطبی حداقل دو هفته طول می کشد. دوره جنون در اختلال دو قطبی چند روز یا چند هفته طول می کشد. برخی مبتلایان در طول سال چندین دوره نوسانات خلقی را تجربه می کنند، در حالیکه برخی دیگر به ندرت این حالات را تجربه می کنند.

بیماری اختلال دوقطبی شرایطی شایع و مزمن است که ۱ تا ۳ درصد جمعیت را تحت‌تأثیر قرار داده و با نرخ بالای خودکشی و آسیب در کارکردها و وظایف اجتماعی همبستگی دارد. در حالیکه افراد بهنجار، خلق نسبتاً ثابتی دارند؛ بیماران دوقطبی نوسان‌های خلقی شدیدی را تجربه می‌کنند، زیرا بخشی از مغز که مسئول تنظیم هیجانات است در این افراد مختل می‌شود. واقعیت‌سنجی و قدرت قضاوت صحیح نیز در این بیماران تحت‌تاثیر اختلالات خلقی مختل می‌شود و بر رفتارهای آنان تاثیر می‌گذارد.

انواع اختلال دو قطبی

سه نوع اصلی اختلال دو قطبی وجود دارد: اختلال دو قطبی نوع 1، اختلال دو قطبی نوع 2 و اختلال خلقی متناوب یا اختلال خلقی ادواری یا سایکلوتایمیا Cyclothymia.

افسردگی دو قطبی نوع 1

در این اختلال دو قطبی حداقل یک بار حالت شیدایی یا جنون بروز می کند. فرد بیمار ممکن است قبل و بعد از حالت شیدایی دچار شیدایی خفیف یا افسردگی شدید شود. این نوع اختلال دو قطبی مردان و زنان را به یک اندازه تحت تاثیر قرار می دهد.

اختلال دو قطبی نوع 2

مبتلایان به این نوع اختلال دو قطبی دچار حالت افسردگی می شوند که حداقل دو هفته طول می کشد. به علاوه این افراد حداقل یک بار دچار شیدایی خفیف می شوند که حدود 4 روز طول می کشد. این نوع اختلال بیشتر در بین زنان شایع است.

اختلال دو قطبی ادواری یا متناوب Cyclothymia

مبتلایان به این نوع اختلال دچار دوره های شیدایی و افسردگی می شوند. این نشانه ها کوتاه تر و خفیف تر از حالت شیدایی و افسردگی بروز کرده در اختلال دو قطبی نوع یک و دو است. اکثر مبتلایان به این نوع اختلال تنها یک یا دو ماه دچار این حالت ها می شوند.

علائم و نشانه های اختلال دو قطبی یا اختلال بایپولار

کسی که به این بیماری مبتلا می شود، دو موقعیت مختلف و کاملاً مجزا را تجربه می کند: گاهی اوقات دچار جنون آنی می شود (درجه بالا) و گاهی هم احساس افسردگی به او دست می دهد (درجه پایین). زمان خوشحالی و ناراحتی او مانند افراد عادی حالت نرمال ندارد، و در هر زمان یک حالت منحصر به فرد از خود نشان می دهد. در یک زمان واکنش های او آنقدر شدید هستند و در زمانی دیگر هیچ عکس العملی از او نمی بینیم. درست مانند یک پاندول که در هر زمان به اوج رفته و مجددا فرود می آید.

نشانه های “زمان جنون” شامل موارد زیر می باشند:

1. بالارفتن سرعت در صحبت کردن و فکر کردن

2. افزایش ذخیره انرژی

3. خوش بینی مبالغه آمیز و خوش مشربی بیش از حد

4. افزایش حرکات فیزیکی و ذهنی

5. زودرنجی بیش از حد، رفتارهای آزاردهنده، و بی صبری

6. قضاوت های شتابزده و ناصحیح

7. بروز رفتارهایی از روی بی پروایی، مانند: پول خرج کردن افراطی، اتخاذ تصمیمات پوچ و رانندگی بر خلاف قوانین

8. عدم امکان تمرکز بر روی مطالب

9. حس خود بزرگ بینی

علائم افسردگی نیز شامل موارد زیر می شوند:

1. از دست دادن علاقه به انجام کارهای روزمره

2. ملالت طولانی مدت

3. خستگی و تقلیل انرژی

4. احساس گناه و احساس بی ارزشی

5. خواب زیاد و یا بی خوابی

6. پایین آمدن نمرات و از دست دادن توانایی تمرکز

7. از دست دادن توانایی لذت بردن و خوش گذراندن

8. بی اشتهایی یا پرخوری

9. عصبانیت، نگرانی، و استرس

10. مرگ و خودکشی

در بزرگسالان فاصله میان این دو موقعیت یعنی همان جنون و افسردگی، ممکن است به هفته ها و در برخی موارد تا ماهها به طول انجامد. این فاصله در کودکان و نوجوانان به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند. به این معنا که آنها می توانند عوارض جنون و افسردگی را حتی در طول یک روز تجربه نمایند. مثلا در صبح هنگام، شیفتگی بیش از اندازه را تجربه کنند و درست بعد از ظهر همان روز، دچار افسردگی شدید شوند. البته باید توجه داشت که نمی توان به طور قطعی زمان مشخصی را برای این دو مقوله تعیین کرد، اما به هر حال می توان گفت که هر کدام از آنها بازه زمانی مخصوص به خود را دارند و هر یک دوره بعدی را به همراه می آورد. گاهی اوقات جنون و افسردگی از یک الگوی فصلی پیروی می کنند. فرد در تابستان دچار جنون می شود و سپس ادامه بیماری در زمستان همراه با بروز افسردگی دنبال خواهد شد.

ما بین این دو موقعیت، احتمال دارد که بیمار به حالت نرمال و یا حداقل می توان گفت به حالت تقریبا نرمال، بازگردد. برای برخی از بیماران هیچ چیزی به نام وقفه میان این دو موقعیت مختلف وجود ندارد. تغییر حالات بدن .می تواند کاملا به تندی و یا به کندی انجام پذیرد. البته تغییر حالت سریع از موقعیت جنون به افسردگی موردی است که در بانوان، کودکان و نوجوانان از سایرین رایع تر می باشد.

برخی از بیماران به این دلیل که احساس می کنند در هنگام جنون در موقعیت بهتری قرار می گیرند، به ناچار به مشروبات الکلی و یا سایر مواد مخدر روی می آورند. اما متاسفانه چنین موادی نه تنها به بیماران کمک نمی کنند، بلکه عواقب بسیار خطرناکی را نیز با خود برای آنها به همراه می آورند. استفاده از مواد مخدر، علائم بیماری را افزایش داده و مریضی را وخیم تر می کند. این امر شرایط را برای تشخیص بیماری توسط پزشکان نیز سخت تر می کند و دیگر آنها قادر نیستند داروی مورد نظری که بتواند نیاز بیمار را مرتفع سازد، تجویز نمایند.

علائم اختلال دو قطبی در زنان

زنان و مردان به یک اندازه به این اختلال دچار می شوند، با این حال علائم اختلال دو قطبی در زنان و مردان متفاوت است. در بسیاری از موارد زن مبتلا به اختلال دو قطبی دارای علائم زیر است:

• بیماری در دهه 20 یا 30 زندگی تشخیص داده می شود.

• دوره های شیدایی خفیف تر هستند.

• دوره های افسردگی بیشتر از دوره های شیدایی هستند.

• تعداد دوره های جنون و افسردگی در سال بیشتر است که به آن چرخش سریع گفته می شود.

• همزمان با اختلال دو قطبی شرایط دیگری را نیز تجربه می کند، مانند بیماری های تیروئید، اضافه وزن، اختلالات اضطراب و میگرن

• بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به اختلال سوء مصرف الکل قرار دارند.

• به علاوه زنان مبتلا به اختلال دو قطبی بیشتر در معرض عود بیماری هستند. علت این مسئله تغییرات هورمونی است که در بدن زنان بر اثر قاعدگی، بارداری یا یائسگی بروز می کند.

علائم اختلال دو قطبی در مردان

همانطور که پیش از این هم بیان شد نشانه های اختلال دو قطبی در مردان و زنان متفاوت است. علائم اختلال دوقطبی یا افسردگی شیدایی در مردان به شرح زیر است:

• افسردگی دو قطبی در مردان در سنین پایین تر تشخیص داده می شود.

• دوره های افسردگی و شیدایی، به ویژه دوره شیدایی، خیلی شدیدتر است.

• مردان مبتلا به اختلال دو قطبی دچار مشکل سو مصرف مواد هم می شوند.

مردان مبتلا به اختلال دو قطبی کمتر از زنان به دنبال درمان آن هستند. به علاوه مردان مبتلا به این اختلال بیشتر به خودکشی اقدام می کنند که در اغغلب موارد این خودکشی ها منجر به مرگ می شود.

اختلال دو قطبی

علت بیماری اختلال دو قطبی

متاسفانه تا به امروز نمی‌توان دلیل مشخصی را برای بیماری اختلال دوقطبی ذکر کرد، ولکن تحقیقات نشان می‌دهند بیماری اختلال دوقطبی منشاء ارثی و ژنتیک دارد و نقش عوامل تربیتی در آن کمتر دیده می‌شود. گفته می‌شود که بخشی از مغز که تنظیم حالات روحی را برعهده دارد، در این افراد دچار اختلال می‌شود.

نکته: برای درک بهتر بیماری اختلال دو قطبی می توانید به فیلم سینمایی برادرم خسرو با بازی زیبای شهاب حسینی و کارگردانی احسان بیگلری مراجعه کنید. خسرو مرد جوانی است که دچار بیماری دو قطبی است و رفتارهای کودکانه و پر از اشتیاق او نظم و آرامش خانه برادر را که مایه هایی از اختلال شخصیت وسواسی را از خود نشان می دهدبهم می ریزد. تقابل رفتارهای دو برادر فیلم را به جلو می برد.

چرخه بیماری اختلال دو قطبی

این چرخه معمولاً با علائم خفیف شیدایی یا هیپومانیا آغاز می‌شود و در نتیجه فرد احساس انرژی زیادی در خود می‌کند. در این دوره، ایده‌ها و طرح‌های بسیاری به ذهن فرد می‌آید و اصرار برای به اجرا درآوردن آنها فرد را خسته کرده، مانع از استراحت او شده و او را از پای در می‌آورد. در این حالت، فرد تحریک‌پذیر می‌شود. بی‌خوابی، فشار کاری و استرس زیاد ناشی از آن باعث می‌شود فرد حمله شیدایی شدید یا مانیا را تجربه کند.

حمله مانیا چرخه بیماری اختلال دوقطبی را شدیدتر می‌کند و ایده‌های بیشتری به ذهن فرد می‌آید و او احساس انرژی بیشتری در خود می‌کند. در این وضعیت، قدرت شناختی و قضاوت او مختل می‌شود و دچار پرش افکار، حواس‌پرتی و تحریک‌پذیری می‌گردد و دست به رفتارهای بدون فکر و پرخطر می‌زند. رفتارهایی که زندگی خانوادگی، شغلی و روابط بین فردی او را به‌خطر انداخته و یا در اغلب موارد خراب می‌کند. اختلال ایجاد شده در شغل، روابط زناشویی و روابط بین فردی، خود به عنوان منبع استرس عمل کرده و فرد را بیش از پیش دچار تنش می‌کند.

راهکار مناسب آن است که فرد در مراحل ابتدایی و پیش از آنکه دچار این چرخه شود، با آگاهی و آشنایی با بیماری خود، خود را از این چرخه معیوب برهاند. در این ارتباط، به مقاله درمان اختلال دوقطبی مراجعه کنید.

درمان اختلال دو قطبی

هر چند تا کنون هیچ گونه درمان قطعی در این زمینه کشف نشده است، اما درمانهای متنوعی وجود دارند که پزشکان با استفاده از آن می توانند بیماری را در جای خود متوقف کنند. همچنین می توانند بیمار را با روش هایی آشنا کنند که با استفاده از آن بتواند علائم بیماری را کنترل و هدایت نماید. مانند برخی دیگر از بیماری های شایع در نوجوانان و کودکان، مانند: آسم، دیابت، و صرع، کودک باید تحت نظر مستقیم پزشک باشد و همواره با او یا مشاورانش در تماس باشد.

در مرحله درمان، گروهی از متخصصصان پزشکی به همراه نوجوان و خانواده اش طرحی را گسترش می دهند که با نام “برنامه درمان” شناخته می شود. در طی این فرایند داروهای مختلفی برای کودکان تجویز می شود که از جمله آنها می توان به تثبیت کننده های رفتاری اشاره کرد. بیمار می توانند تحت نظر پزشک از آنها استفاده نماید. روانشانس یا مشاور این توانایی را دارد که اطلاعات لازم را در اختیار بیمار و خانواده اش قرار دهد. پزشکان نیز در کنار آنها سایر علائم را زیر نظر گرفته و در صورت لزوم سفارشات اکید خود را در زمنیه های دیگر به او ارائه می دهند.

  • منبع
  • مردمان
  • سیمرغ
  • فول فکر

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید