آسانسور ها امروزه بخشی جدایی ناپذیر از زندگی شهری هستند و برای جابجایی های آسان مورد استفاده قرار می گیرند، اما همین وسیله می تواند یکی از بدترین تجربیات افراد را برای آنها رقم بزند. آسانسورها گاه به دلایلی از حرکت باز می مانند و افرادی که در درون آنها هستند را با اضطراب فراوانی مواجه می کنند.
رایجترین نقصهای آسانسورها چیست؟
آسانسورها گاهی از حرکت میایستند و اصطلاحاً گیر میکنند و این رایجترین نقص آنهاست. اگر بدانیم که این توقفها ناشی از فعال شدن بخشی از سیستم امنیتی آسانسور است و در واقع دارد از جان ما محافظت میکند، شاید در کابین تاریک و بیحرکت آسانسور کمتر اذیت شویم! زمانیکه سیستم محرک یک آسانسور به هر دلیلی متوقف میشود، سیستم ترمز آن فعال میشود و کابین در هر موقعیتی که هست، ثابت میماند.
دلایل از کار افتادن آسانسورها
۱- قطع برق ساختمان
۲- استفاده نادرست مسافر از آسانسور
۳- نقص مکانیکی و الکتریکی
برق ممکن است برای چند دقیقه یا چند ساعت قطع شود، گاهی تا چند روز و در موارد بسیار نادر قطع برق ممکن است هفتهها طول بکشد. دلایل قطع برق عبارتند از:
- نابهنجاری در سرویس دهی از سوی شرکت برق یا در اثر طوفانهای الکتریکی (مانند رعد و برق، تصادفات، مثلا وسیله نقلیهای با تیر برقرسانی برخورد کند و ترانسفورماتوری را از خط خارج کند.
- کمبود انرژی، مشابه کمبود انرژی سال ۲۰۰۱ که کالیفرنیا را با تجربه خاموشی نوبتی مواجه ساخت.
- خطای انسانی، مشابه خاموشی سال ۲۰۰۳ که جریان برق را بین نیویورک در شرق، تورنتو در شمال و دیترویت میشیگان در غرب قطع کرد.
- بلایای طبیعی، مشابه قطع برق طولانی مدت ناشی از گرباد کاترینا در سال ۲۰۰۵
استفاده نادرست انسانی زمانی رخ میدهد که مسافران سیستمهای مکانیکی یا الکتریکی آسانسور را دستکاری کنند. مواردی هم چون سوار شدن بیش از حد ظرفیت، باز کردن درها با توسل به زور، نگه داشتن آسانسور و استفاده از زنگ اعلام خطر (به جز در مواقع اضطراری) از این دسته است. استفاده نادرست از آسانسور تهدیدی جدی برای امنیت مسافران به حساب میآید.
نقایص مکانیکی و الکتریکی یک آسانسور را میتوان با نقص فنی یک خودرو مقایسه کرد. تفاوت این جا است که وقتی نقایص بروز میکند، احتمال گیر افتادن مسافران آسانسور نسبت به مسافران خودرو بیشتر است.
نکات ایمنی در هنگام گیر کردن در آسانسور
1- بسیاری از مردم گمان میکنند میتوانند به سلامت از آسانسور خارج شوند. بیرون پریدن یا بالا رفتن از آسانسور به شدت غیر عاقلانه است. بسیار از حوادث در حوزه آسانسور نتیجه زمانی است که مردم تلاش می کنند خودشان از آسانسور خارج شوند.
2- دیوارهای کابین آسانسور در مقابل هوا ایزوله نیست و قرار نیست دچار کمبود اکسیژن شوید. پس آرام باشید و خطر خفگی را در تخیلاتتان تقویت نکنید.
3- توصیه اصلی به حبسشدگان، برقراری ارتباط با بیرون از کابین است. پس به هیچوجه درصدد باز کردن درهای کابین با اهرم نباشید، چون گره کار را کورتر و خطر را جدیتر میکند.
4- نگران سقوط آزاد نباشید، سیستم ترمز اضطراری آسانسور فعال شده و این سیستم مکانیکی است و از کار نمیافتد. ضمن اینکه سیم بکسلهای آسانسور دارای ضریب ایمنی بسیار بالایی هستند و امکان پاره شدنشان چیزی در حد صفر است.
5- بعضی از کابینها، تلفن اضطراری دارند، بعضیها هم زنگ خطر دارند. اگر اینها در دسترس نبود، از موبایل استفاده کنید. اگر موبایل هم آنتن نداشت، خونسرد باشید و از روش سنتی فریاد زدن و کوبیدن به در استفاده کنید.
6- حفظ خونسردی باعث میشود که تصمیمهای بهتری بگیرید و در غیر این صورت ممکن است کس دیگری هم توی کابین باشد که تشویش شما، او را دچار حمله قلبی کند.
7- وحشت نکنید !! چند نفس عمیق بکشید و به خود اطمینان دهید که مقدار کافی اکسیژن در کابین وجود دارد . سپس کاری را انجام دهید که باعث آرامش شما می شود ( آهنگ مورد علاقه تان را زمزمه کنید , حرکت های کششی انجام دهید , اگر کتاب یا مجله ای به همراه دارید آن را مطالعه کنید.)
8- بنشینید ! بعضی افراد وقتی آسانسور دوباره شروع به حرکت میکند تعادل خود را از دست می دهند .
9- نگران تاریکی نباشید. سیستم روشنایی در یک مدار جداگانه قرار دارد و حتی اگر از کار بیافتد، یک سیستم پشتیبان تا چهار ساعت آن را تامین می کند.
10- سعی در باز کردن درب یا خارج شدن از قسمت باز بالای کابین نکنید. آسانسور ممکن است دوباره حرکت کند و ممکن است باعث نتایج مرگبار شود پس صبر کنید تا متخصصان فنی یا گروه نجات به کمک شما بیایند.
11- بیشتر از ظرفیت ممکن سوار آسانسور نشوید و با کلیدهای آن هم بازی نکنید. البته اصولا آسانسور باید مجهز به سیستم آلارم ظرفیت مجاز و غیر مجاز باشد ولی رعایت ظرفیت آسانسور توسط مصرف کنندگان در اولویت قرار دارد. ظرفیت ها معمولا ۴، ۶، ۸، ۱۰، ۱۲ و... است که باید روی پلاک مشخصات در کابین نصب شود. معمولا کابین آسانسور به صورتی طراحی و ساخته می شود که حداکثر ظرفیت به سختی در آن جا شوند، زیرا استفاده خارج از ظرفیت خطرات بسیار جدی ای در بردارد که قابل مقایسه با وسایل دیگر نیست. برخی از شهروندان، به ویژه در اداره ها، به ظرفیت اعلام شده برای آسانسور توجه نمی کنند و بیش از حد ظرفیت مجاز سوار می شوند که این اقدام به توقف غیرطبیعی آسانسور میان طبقات می انجامد.
12- هنگام باز شدن درهای آسانسور توسط تیم نجات، از آنها فاصله بگیرید.
13- با افرادی که خارج از آسانسور هستند تماس بگیرید.
14- خونسرد و صبور باشید. سعی کنید دیگران را آرام نگه دارید.
15- مردم را در کابین نگه دارید. مسافران آسانسور نبایستی با اهرم انداختن درها را باز کنند. درها به دلیلی بسته هستند. توسل به اهرم برای باز کردن درها ممکن است مانع از حرکت آسانسور به منظور نجات دادن مسافران شود.
چگونه به کسی که در آسانسور گیر افتاده کمک کنیم
دو حالت وجود دارد: یا کابین آسانسور همردیف با یک طبقه متوقف شده است یا بین طبقات. در حالت اول میتوانید با استفاده از کلید اضطراری یا همان سهگوش درهای آسانسور که معمولا در دست مدیر ساختمان و یکیدو همسایه دیگر است در را باز کنید تا محبوسشدگان خارج شوند، اما اگر کابین بین طبقات گیر کرده است، عقل حکم میکند که با مأموران آتشنشانی تماس بگیرید و از آنها تقاضای کمک کنید.
بسیاری از مأموریتهای سازمان آتشنشانی، مربوط به همین گیر کردن کابین آسانسور بین طبقات است. اگر در هر شرایطی دسترسی به مأموران امداد و نجات ممکن نشد خودتان میتوانید با کمی دقت دست بهکار شوید.
ابتدا باید کلید اصلی برق را قطع کنید. به اتاق موتورخانه بروید. اگر قسمتهای رنگ خورده سیم بکسلها با قسمتهای رنگ خورده پایه موتورگیربکس هم سطح هستند کابین در تراز یکی از طبقات ایستاده وگرنه باید آن را با یکی از طبقات همسطح کنید. برای این کار با یک دست اهرم ترمز روی موتورگیربکس را فشار دهید و با دست دیگر فلکه دستی زردرنگ روی موتور را در جهتی که راحتتر میچرخد بچرخانید. درصورتی که سرعت حرکت زیاد شد با شل کردن اهرم ترمز، جلوی سرعت را بگیرید. این چرخش را ادامه دهید تا قسمتهای رنگ خورده روی سیم بکسلها با قسمتهای رنگ خورده پایه موتور گیربکس هم سطح شوند. دراین حالت اهرم ترمز را رها کنید تا کابین متوقف شود.
ازسوراخ سقف چاه موقعیت کابین را پیدا کرده و به آن طبقه بروید. با کلید 3 گوش در طبقه را بازکنید و با فشاردادن لته درهای کابین، در را هم باز کنید تا سرنشینان از آن خارج شوند. بلافاصله با شرکت آسانسور تماس بگیرید تا برای بررسی وضعیت و رفع اشکال به ساختمان شما بیایند.
چگونه هنگام گیر کردن در آسانسور به دیگران اطلاع دهید؟
- استفاده از زنگ خطر آسانسور
- استفاده از تلفن موقعیتهای اضطراری تعبیه شده در کابین
- روش قدیمی و موثر فریاد زدن و کوبیدن به در آسانسور
- استفاده از تلفن همراه
زنگ خطر اطلاعات اندکی را به افراد بیرون آسانسور میدهد و تنها نشان میدهد که آسانسور در جایی از ساختمان گیر کرده است و کسی داخل آن است. با تلفن اضطراری استفاده کننده آسانسور به شخص آموزش دیده و خبرهای وصل میشود. اگر به دلیلی تلفن اضطرای کار نکند، نباید تأثیر داد و فریاد و مشت زدن به در آسانسور را دست کم بگیرید. مسئول ساختمان ممکن است از نزدیکی آسانسور رد شود و بشنود. هنگامی که تلفن همراه آنتن میدهد، ابزار بسیار موثری خواهد بود.
به مجرد این که ارتباط شفاهی برقرار شد، کسی که در آسانسور است بایستی نام ساختمان، شماره آسانسور (اغلب روی صفحه فرمان بالای کلیدها یا داخل در کنار تلفن نوشته شده است)، شماره طبقهای که آسانسور در آن گیر کرده است (اگر مشخص باشد)، شرح خلاصهای از مشکل، تعداد و شرایط کسانی که در آسانسور ماندهاند (شامل نیازهای پزشکی یا شرایط اضطراری) و هر گونه اطلاعات مفید دیگر را به اطلاع مسئول امر برساند.
مسئولان جوابگویی تماسهای اضطراری آموزش دیدهاند که نسبت به فرستادن پرسنل مناسب و باصلاحیت اقدام کنند. به هر حال، زمانی که برقراری تماس تلفنی اضطراری امکان پذیر نباشد و کسی که بیرون از آسانسور است به واسطه فریاد زدن یا از طریق تلفن همراه در جریان امر قرار میگیرد، سرنشینان آسانسور میتوانند به فردی که پاسخ میدهد کمک کنند تا با افراد مناسب تماس بگیرد. یک تقاضای مفید میتواند به این صورت باشد: «لطفا کمک خبر کنید. ما در آسانسور در طبقه چهاردهم فلان ساختمان گیر افتادهایم. شماره آسانسور الف-۱۲ است. پنج نفر هستیم و حال همه خوب است. لطفا با مدیر ساختمان تماس بگیرید تا شرکت سازنده آسانسور را خبر کند.»
اگر مورد اضطراری پیش آمده باشد، مثلا یکی از مسافران از بیماری قلبی رنج میبرد، از کسی که پاسخگو است بخواهید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرد. وقتی که از تلفن همراه استفاده میکنید، در شرایط اضطراری سرنشینان آسانسور باید خودشان مستقیما با اورژانس تماس بگیرند. (دقت داشته باشید وقتی از تلفن همراه برای تماس با اورژانس استفاده میکنید، تماس گیرنده باید تا حد ممکن با ذکر جزییات محل خودش را اطلاع دهد، چرا که اپراتور اورژانس از یک خط تلفن عادی یا شبکه محلی استفاده میکند و نمیتواند محل شما را تشخیص دهد.) در موارد غیر اضطراری، شرکت آسانسور از موثرترین راه برای فائق آمدن بر این وضعیت آگاه است و بایستی پیش از دیگران در جریان امر قرار داده شود.
موقعیت هایی که نباید از آسانسور استفاده کرد
زمانی که متوجه حتی یک نقص فنی کوچک در سیستم آسانسورتان میشوید بهتر است تا زمان بر طرف شدن این مشکل، از پلهها استفاده کنید تا دردسری درست نشود. کارشناسان ایمنی بسیار تأکید کردهاند که بعد از وقوع زلزله هم به هیچوجه از آسانسور ساختمانها برای جابهجایی استفاده نشود تا از ایمن بودن آن مطمئن شوید.
یکی از مواردی هم که به هیچ وجه نباید از آسانسور برای رفتوآمد عمودی در ساختمان استفاده کرد در زمان وقوع آتشسوزی در آپارتمان است.
بازرسی آسانسورها
آسانسورها بخشی حساس و خطرآفرین در مجموعه اجزای ساختمانها بهحساب میآیند و از نظر عملکرد و ایمنی باید دائم بررسی شوند. بنابراین نیاز به نگهداری مناسب و بازرسی ادواری دارند؛ این را مقررات ملی ساختمان هم تأیید میکند. بخشی از مقررات ملی ساختمان، به موضوع مراقبت و نگهداری از ساختمانها اختصاص دارد.
در این مبحث در مورد نگهداری از آسانسورها آمده که مالک ساختمان یا نماینده قانونی او باید حداقل ماهی یکبار، تمامی قطعات برقی و مکانیکی آسانسور را بازبینی کند و اگر تشخیص داد که قطعهای نیاز به تعمیر یا تعویض دارد، حتماً دستگاه را از سرویس خارج کند و این خبر را از طریق نصب اعلامیه روی تمامی درهای آسانسور، به ساکنان ساختمان اطلاع دهد. آسانسور دستگاهی است که مدام در حرکت است و استهلاک بالایی دارد. در مقررات ملی ساختمان آمده که باید هر سال آسانسورها را مورد بازرسی کامل قرار داد. به این معنا که آنها را خاموش کرد و از یک بازرس خواست تا آن را اصطلاحاً از صفر تا صد بررسی کند.
بازرسی دوره اي آسانسورها الزامی می باشد و از اهميت ويژه ای برخوردار می باشد . بازرس آسانسور می بايستی با اجزاء و كاربرد آنها آشنا باشد و دوره های مرتبط با بازرسی آسانسور را گذرانده باشد
آیا کابل می تواند پاره شود و باعث سقوط آسانسور شود ؟
این بدترین ترس در هر فردی است که سوار آسانسور می شود . ولی کارشناسان این اطمینان را می دهند جای نگرانی نیست , شما توسط ۴ تا ۸ کابل ساپورت می شوید که هر کدام به تنهایی می تواند وزن کابین را تحمل کند .
هشدار درباره نقص ایمنی آسانسورها
باز شدن درهای آسانسور در مواقعی که کابین از راه نرسیده، خطرناکترین نقصی است که یک آسانسور ممکن است پیدا کند. چنین نقصی را به هیچوجه نباید نادیده گرفت. مواردی مثل توقف کابین در موقعیتی بالاتر یا پایینتر از سطح زمین هم یک هشدار جدی است.
بعضی مواقع آسانسورها برخی از طبقات را رد میکنند که این مشکل هم با گذشت زمان حل نمیشود. هر نوع صدای ناهنجار ممکن است نشانهای از نقص فنی باشد. از مکانیکهای خودرو که بپرسید، تأیید خواهند کرد که بخش بزرگی از مراجعان به آنها، کسانی هستند که بیهوده سعی کردهاند یک نقص ظاهراً کوچک را برطرف کنند و اتفاقاً آن را به مشکلی حاد تبدیل کردهاند. این موضوع در مورد هر دستگاه مکانیکی دیگری مثل آسانسور هم صادق است و باید گفت که اگر آشنایی کامل با مکانیسم آسانسور وجود ندارد، عاقلانهتر است که اقدام شخصی برای تعمیرش صورت نگیرد.
دیدگاه