سکته چشم | سکته چشمی از خطرناکترین انواع سکته ها

عصب بینایی پشت شبکیه قرار دارد، کار این عصب انتقال پیام‌های بینایی که از سلول‌های شبکیه می‌آید، به مغز است. درواقع، این عصب، شبکیه را که مسئول بینایی است، به مغز وصل می‌کند. شبکیه چشم ما مثل فیلم عکاسی است. دوربین عکاسی اجزای متفاوتی دارد، ولی تصویر درنهایت روی فیلم ثبت می‌شود.

در چشم هم این کار را شبکیه انجام می‌دهد یعنی تمام ساختار چشم برای این طراحی شده که تصویر به شبکیه برسد تا از طریق عصب بینایی، به مغز منتقل شود و فرد بتواند ببیند.  اگر خونرسانی به این عصب که وظیفه رساندن پیام‌های بینایی را به مغز دارد، در اثر مشکلاتی مثل ابتلا به دیابت، فشارخون و… مختل شود، در اثر این اختلال، عصب آسیب می‌بیند و دید فرد ناگهان کاهش می‌یابد چون پیام‌های بینایی به مغز منتقل نمی‌شود. به عنوان مثال: فرض کنید دستگاه تلفنی داشته باشید که خیلی پیشرفته باشد، ولی سیمی که باید به پریز تلفن وصل باشد، قطع شود. در این صورت حتی اگر بهترین دستگاه تلفن را هم داشته باشید، فایده‌ای نخواهد داشت، چون نمی‌توانید با آن کاری انجام دهید. وقتی هم عصب بینایی کارایی‌اش را از دست می‌دهد، فرد هیچ تصویری را نخواهد دید. متاسفانه در صورت آسیب عصب، برگرداندن و ترمیم آن بسیار مشکل است. البته زمان طلایی درمان عصب، بیشتر از زمان طلایی درمان انسداد شریان است و بیمار حتی تا دو هفته فرصت دارد برای درمان مراجعه کند تا با تزریق داخل چشمی، داروهای خوراکی و در برخی موارد جراحی برای برداشتن فشار از روی عصب، بتوان به او کمک کرد آسیب به عصب چشم به حداقل برسد.

علائم و نشانه های سکته چشم

تغییر ناگهانی در بینایی نشانه اصلی سکته چشمی است. این شرایط تقریبا همواره فقط در یک چشم رخ می دهد. فرد به طور معمول هیچ دردی احساس نمی کند.

فرد ممکن است متوجه موارد زیر شود:

• از دست دادن کل یا بخشی از بینایی

• اختلال یا از دست دادن دید پیرامونی

• تاری دید یا دید تحریف شده

• نقاط کور

علت بروز سکته چشم

به طور معمول انسداد در نتیجه یک لخته خون شکل می گیرد. لخته خون ممکن است در شبکیه ایجاد شده یا از قسمت دیگری در بدن به آنجا منتقل شده باشد. انسداد می تواند پس از تشکیل پلاک چربی در سرخرگ نیز شکل بگیرد.

ابتلا به شرایطی مانند دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا، یا بیماری قلبی که بر رگ های خونی تاثیر می گذارد می تواند احتمال سکته چشمی را افزایش دهد.

از دیگر مواردی که می توانند احتمال بروز انسداد در یک سرخرگ شبکیه را افزایش دهند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیش از 40 سال سن داشتن

• مرد بودن

• سیگار کشیدن

• ترومای چشم

• آسیب ناشی از پرتو درمانی

• بیماری کلیوی

• اختلالات لخته شدن خون، مانند بیماری سلول داسی شکل

• قرص های ضد بارداری

• بیماری سرخرگ کاروتید

• ریتم های غیر طبیعی قلب، مانند فیبریلاسیون دهلیزی

• واسکولیت، التهاب دیواره رگ خونی

• بارداری

• گلوکوم

عوارض ناشی از سکته چشم

شما می توانید از سکته چشم بهبود یابید، اما ممکن است مشکلات جدی هم وجود داشته باشد:

تورم شدید و یا تورم ماکولا

ماکولا قسمت میانی شبکیه چشم است که به وضوح بینایی کمک می کند. ورم ماکولا می تواند دید شما را مات و تار کند و یا منجر به از دست رفتن بینایی شود.

ئوواسکولاریزاسیون

شرایطی که در آن رگ های خونی غیر عادی در شبکیه تولید می شوند. می توانند به زجاجیه نشت کرده و باعث ایجاد اختلال شوند.در موارد شدید، شبکیه چشم می تواند به طور کامل از هم جدا شود. با توجه به شکل گیری رگ های جدید، نئوواسکوالر آب سیاه، فشاری دردناک در چشم را افزایش می دهند.

نابینایی

افراد اغلب به سکته مغزی فکر می کنند چون تاثیر عمیقی بر عملکرد موتور قربانی دارند و این کار را می کند با این حال، آیا می دانستید که به اندازه دو سوم قربانیان سکته، اختلالات بینایی را در نتیجه سکته تجربه می کنند؟

هیچ نقص بصری بلافاصله بعد از سکته اتفاق نمی افتد، اما برخی از قربانیان متوجه تغییراتی در بیناییشان خواهند شد. خوشبختانه، مانند عملکرد موتور، آسیب های چشمی می توانند بعد از سکته نیز بهبود یابند. با کمک تمرین های چشمی ویژه، می توانید مغز خود را به کار ببندید تا به بهبود عملکرد چشم کمک کنید.

نحوه تشخیص سکته چشم

چشم پزشک شما با باز کردن چشم ها برای معاینه فیزیکی شروع می کند. آن ها برای داشتن یک نگاه دقیق به داخل چشم, از یک لنز میکرو استفاده خواهند کرد.

سایر تست های تشخیصی عبارتند از:

پرتونگاری نوری یک آزمایش تصویربرداری است که می تواند تورم شبکیه را تشخیص دهد.

آنژیوگرافی. برای این آزمایش, یک رنگ به بازوی شما تزریق می شود تا به هایلایت کردن رگ های خونی شما کمک کند.

از آنجا که مشکلات چشم می تواند ناشی از بیماری های زمینه ای باشد, اما ممکن است برای گلوکوم, فشار خون بالا و دیابت مورد آزمایش قرار گیرد.

همچنین ممکن است سلامت قلب شما نیز بررسی شود. اگر یکی از این شرایط برایتان تشخیص داده شد, ممکن است درمان شما را تحت تاثیر قرار دهد.

درمان سکته چشمی

زمانی که سرخرگ بسته شود و یا اینکه خون به عصب بینایی نرسد، راهی برای درمان وجود ندارد، در حالی‌که اگر سیاهرگ بسته شود، آمپول هایی به چشم وارد می‌کنند که ورم چشم را کاهش می دهد و تا حدی بینایی را به چشم بر می گرداند.

اگر درمان با داروهای کورتیکواستروئیدی به موقع شروع شود، می تواند میزان بینایی را در این افراد افزایش دهد. این داروها جریان خون و ورم چشم را بهبود می دهند.

برخی پزشکان داروهایی را برای کاهش فشار چشم تجویز می کنند تا جریان خون را در عصب بینایی بهبود دهد.

برخی تحقیقات نشان داده است که داروهایی که از سلول عصبی محافظت می کنند، می توانند باعث ساختن مجدد رشته های عصبی در عصب بینایی گردند.

سایر روش های درمانی بر اساس کنترل عوامل خطر بیماری قلبی- عروقی هستند تا چشم دیگر هم دچار سکته نشود، زیرا 30 درصد احتمال دارد که چشم دیگر هم طی سه سال بعد دچار سکته گردد.

روش های جلوگیری از سکته چشم

بررسی و پیگیری منظم درمان بیماری ها قلبی یک بخش کلیدی برای جلوگیری از سکته چشم است. برای این منظور باید عوامل خطر ابتلا به بیماری های قلبی مانند موارد زیر کنترل شود:

• فشار خون

• کلسترول خون

• سابقه خانوادگی

• رژیم غذایی

• سبک زندگی

عوامل خطر بیماری های قلبی نقش مهمی در خطر ابتلا به سکته چشم بازی می کنند. یک مقاله که در مجله Eye منتشر شده است ثابت کرده است که ۶۴ درصد از افراد مبتلا به بیماری های قلبی که عامل خطر را داشته اند، به این عارضه مبتلا شده اند. بزرگترین عامل برای این افراد کلسترول بالا بود.

به طور کلی، برای داشتن عروق خونی سالم و کمک به جلوگیری از سکته چشم، باید موارد زیر را رعایت کنید:

• ورزش منظم؛ توصیه می شود که ۲٫۵ ساعت در هفته ورزش با شدت متوسط یا شدید داشته باشید.

• رعایت رژیم غذایی سالم برای قلب؛ این رژیم باید حاوی میوه های تازه، سبزیجات، غلات کامل و چربی غیر اشباع باشد.

• مراجعه به یک متخصص تغذیه؛ این توصیه برای افرادی که به چاقی مبتلا هستند بیشتر کاربرد دارد.

• اجتناب از مصرف سیگار و دخانیات

• مراجعه به پزشک متخصص برای مدیریت بیماری های دیگر مانند دیابت