بیماری بواسیر یا هموروئید تورم و التهاب رگهای اطراف مقعد یا قسمت تحتانی راست روده (رکتوم) است.
بواسیر یا هموروئید
بواسیر، که به آن هموروئید هم گفته می شود، سیاهرگ های متورمی در ناحیه مقعد و انتهای رکتوم می باشد که مشابه سیاهرگ های واریسی است.
علل فراوانی برای ایجاد هموروئید وجود دارد، هرچند اغلب، علت ایجاد آن ناشناخته است. این وضعیت ممکن است به علت تحت فشار قرار گرفتن درهنگام دفع یا افزایش فشار روی سیاهرگ ها در طول دوران بارداری ایجاد شود. هموروئید ممکن است در داخل رکتوم (هموروئید داخلی) یا زیر پوست در ناحیه اطراف مقعد ایجاد شود (هموروئید خارجی).
هموروئید بیماری بسیار شایعی است. تقریبا از هر 4 فرد بالغ 3 نفر در زمان های مختلف دچار هموروئید می شوند. گاهی هموروئید هیچ علامتی ندارد ولی در موارد دیگر باعث ایجاد خارش، ناراحتی، درد و خونریزی می شود.
گاهی ممکن است داخل هموروئید یک لخته شکل بگیرد. این لخته ها خطرناک نیستند ولی می توانند شدیدا دردناک باشند و گاهی نیاز به باز شدن و تخلیه کردن پیدا کنند.
خوشبختانه گزینه های فراوانی برای درمان هموروئید موجود است. اغلب افراد می توانند نشانه های خود را با درمان های خانگی و تغییرات سبک زندگی، تسکین دهند.
هموروئید در زنان به همان اندازه بواسیر در مردان شایع است. در حدود نیمی از جمعیت بالای ۵۰ سال مبتلا به بواسیر هستند. بواسیر در بارداری نیز شیوع زیادی دارد.
در زنان حامله هم به علت فشار جنین روی احشاء شکمی و هم به علت تغییرات هورمونی، سیاهرگهای مقعدی متورم میشوند. همچنین در هنگام زایمان نیز بر روی این وریدها فشار زیادی وارد میشود، ولی به هر صورت در بیشتر زنان هموروئید ناشی از حاملگی یک مسأله زودگذر و غیردائمی است و با درمان خانگی بواسیر بعد از زایمان برطرف میشود.
انواع بواسیر یا هموروئید
بواسیر یا هموروئید با توجه به محل تشکیل آن و درجه آن تقسیمبندی میشود. در ادامه به انواع هموروئید و درجهبندی آن اشاره میکنیم.
هموروئید داخلی: این نوع بواسیر در داخل رکتوم قرار دارد. شما معمولا نمیتوانید بواسیر داخلی را ببینید یا احساس کنید و به ندرت ناراحتی ایجاد میکند. اما فشار یا سوزش در هنگام عبور مدفوع میتواند به سطح التهاب آسیب برساند و باعث خونریزی شود.
هموروئید خارجی: این نوع بواسیر زیر پوست در اطراف مقعد تشکیل میشود. هنگام تحریک، بواسیر خارجی میتواند خارش یا خونریزی داشته باشد.
درجهبندی بواسیر یا هموروئید
• بواسیر درجه ١: در این نوع بواسیر سیاهرگها گشاد شدهاند ولی هرگز از مخرج خارج نمیشوند و تنها علامت آنها خونریزی است.
• بواسیر درجه ٢: سیاهرگهای گشاد شده در زمان دفع از مخرج خارج میشوند؛ اما با پایان اجابت مزاج خودبهخود به داخل مخرج برمیگردند.
• بواسیر درجه ٣: تودههای بواسیری با دفع از مخرج خارج میشوند ولی خودبهخود به داخل مخرج باز نمیگردند بلکه با کمک دست به داخل مخرج بازگردانده میشوند.
علائم و نشانه های بواسیر یا هموروئید
علائم هموروئید معمولا به محل آن بستگی دارد. شایعترین علائم و نشانههای هموروئید شامل موارد زیر است:
• خونریزی بدون درد در طی حرکات روده (ممکن است مقادیر کمی از خون قرمز روشن را در مدفوع یا توالت مشاهده کنید)
• خارش یا سوزش در منطقه مقعد
• درد یا ناراحتی در مقعد
• تورم در اطراف مقعد
• تودهای در نزدیکی مقعد که ممکن است حساس یا دردناک باشد
علل بروز بیماری بواسیر یا هموروئید
شایعترین علت آن یبوست و اسهال طولانی و زور زدن (straining) در موقع دفع مدفوع می باشد. هر 3 عامل فوق سبب افزایش فشار داخل شکم شده و مانع بازگشت خون وریدی در مخرج می شوند. هر عامل دیگری نیز که مانع بازگشت خون ورید بشود می تواند سبب بروز هموروئید گردد مانند:
• چاقی (حجم فراوان چربیهای داخل شکم سبب افزایش فشار داخل شکم می شود)
• سیروز کبد نیز در راه بازگشت خون وریدی مخرج ایجاد مانع کرده و سبب بواسیر می شود.
• حاملگی (بزرگی رحم سبب افزایش فشار داخل شکم می شود) و نیز بلند کردن اجسام سنگین سبب بواسیر می شود.
• گاهی با وجود تمام بررسی ها علت مشخص و واضحی یافت نمی شود در دنیا معمولا افزایش فشار داخلی مخرج سبب بواسیر می شود.
• ارث نقش قابل توجهی در ایجاد بواسیر ندارد اما چون شیوع آن بالا می باشد می تواند در افراد متعددی از یک خانواده وجود داشته باشد. خب این می تواند از رژیم غذایی یک خانواده که اغلب مشابه است باشد.
از طریق ایجاد یبوست و بالابردن فشار داخل کانال مخرج سبب بواسیر می شود که هر چه سریعتر بایستی درمان بواسیر را سپری نمود.
عوارض بیماری ب واسیر یا هموروئید
عوارض هموروئید نادر هستند اما شامل موارد زیر می شوند:
• کم خونی: به ندرت از دست دادن خون؛ از هموروئید مزمن ممکن است باعث کم خونی شود که در آن شما به اندازه کافی سلول های قرمز خون سالم برای حمل اکسیژن به سلول های خود ندارید.
• هموروييد استرنگوله يا مختنق: اگر جريان خون به بافت هموروييد داخلي قطع شود آنگاه باعث ايجاد درد شديد در بافت هموروييد ميشود كه معمولا اين در مورد هموروييدهاي بزرگ اتفاق می افتد.
• لخته خون: گاهی اوقات، لخته می تواند در یک هموروئید (هموروئید ترومبوز) ایجاد شود. گرچه خطرناک نیست، می تواند بسیار دردناک باشد و گاهی اوقات نیاز به تخلیه دارد.
نحوه تشخیص بیماری بواسیر یا هموروئید
پزشک فقط با یک مشاهده ساده میتواند وجود هموروئید خارجی را تشخیص دهد. تست ها و روش هایی که برای تشخیص هموروئید داخلی وجود دارند میتواند شامل معاینه کانال مقعدی و رکتوم باشد:
• معاینه با انگشت: در طول معاینه رکتوم با انگشت، پزشک پس از پوشیدن دستکش و استفاده از روان کننده، انگشت را درون رکتوم بیمار فرو میبرد. پزشک در این معاینه به دنبال هر مورد غیر طبیعی مانند توده ها میگردد. این معاینه به دکتر نشان میدهد که آیا آزمایش های بیشتری لازم است یا خیر.
• معاینه با ابزارهای تشخیصی: از آنجا که هموروئید داخلی اغلب بسیار نرمتر از آن است که در معاینه رکتوم احساس شود، پزشک ممکن است قسمت پایینی کولون و رکتوم را با آنوسکوپ، پروکتوسکوپ یا سیگموئیدوسکوپ بررسی کند.
پزشک ممکن است بخواهد سراسر کولون را با استفاده از کولونوسکوپی بررسی کند، در صورتی که:
• علائم و نشانه هایی مبنی بر وجود احتمالی بیماری گوارشی دیگری موجود باشد.
• عوامل خطرزا برای سرطان کولورکتال (روده ی بزرگ) وجود داشته باشد.
• بیمار میانسال باشد و اخیرا کولونوسکوپی انجام نداده باشد.
روش های درمان بواسیر یا هموروئید
با توجه به شدت بواسیر و نوع آن میتوان برای درمان بواسیر از روشهای مختلفی استفاده کرد. اگر شدت درد و خونریزی کم باشد؛ میتوان از درمان خانگی هموروئید استفاده کرد. در صورتی که درمان خانگی بواسیر جوابگو نبود میتوان از روشهای دیگر از جمله درمان دارویی و جراحی بواسیر استفاده کرد.
درمان خانگی بواسیر داخلی، خارجی
شما اغلب میتوانید درد خفیف، تورم و التهاب هموروئید را با درمان خانگی کاهش دهید. از درمانهای خانگی بواسیر خفیف میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• خوردن غذاهای با فیبر بالا مثل میوهها، سبزیجات و غلات، بهترین میوهها برای درمان بواسیر تمشک، گلابی و سیب
• از درمان موضعی (پماد برای درمان بواسیر) استفاده کنید. کرم یا پماد حاوی هیدروکورتیزون را به محل التهاب بگذارید.
• حمام گرم یا در آب گرم نشستن (دو تا سه بار در روز منطقه مقعد خود را به مدت 10 تا 15 دقیقه در آب گرم بگذارید)
• محدوده مقعد را تمیز نگه دارید.
• از دستمال توالت خشک و سفت استفاده نکنید.
• استفاده از پدهای سرد برای کاهش درد؛ برای خنثی کردن تورم، بستههای یخ را روی ناحیه مقعد خود قرار دهید.
• داروهای ضد درد؛ برای کاهش درد میتوانید تحت نظر پزشک داروهای مسکن را مصرف کنید.
با درمانهای خانگی هموروئید اغلب در عرض یک هفته از بین میرود. اگر یک هفته یا بیشتر درگیر بواسیر خونی هستید؛ به پزشک مراجعه کنید.
داروهای درمان بواسیر
اگر هموروئید شما فقط ناراحتی خفیف را ایجاد میکند؛ ممکن است پزشک از کرمها، پمادها، شامپوها یا پدهای ضد بواسیر استفاده کند. این محصولات شامل مواد تشکیلدهنده مانند هیدروکورتیزون و لیدوکایین است که حداقل میتواند به طور موقت درد و خارش را از بین ببرد.
انواع روش های جراحی هموروئید
در مواردی نیز هموروئید باید به وسیله جراحی درمان شود. در این موارد با نابود کردن وریدهای واریسی ناحیه مقعد بواسیر درمان میشود. از جمله روشهای جراحی برای درمان بواسیر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• بستن ورید مقعدی به وسیله باند پلاستیکی: در این روش یک نوار پلاستیکی دور پایه ورید متورم بسته میشود. با بستن این نوار جریان خون ورید قطع شده و پس از چند روز ورید خشک و چروکیده شده و کنده میشود.
• اسکلروتراپی: در این روش با تزریق مواد شیمیایی داخل هموروئید و اطراف آن باعث چروکیده شدن آن میشوند.
• کوآگوالسیون با نور مادون قرمز: وسیلهای مخصوص است که هموروئید را میسوزاند.
• عمل جراحی برداشتن هموروئید: گاهی در بواسیر داخلی و خارجی خیلی بزرگ یا هموروئید با علائم شدید ممکن است نیاز به جراحی وریدهای برجسته باشد.
نحوه پیشگیری از بواسیر یا هموروئید
بهترین راه برای جلوگیری از هموروئید این است که از یبوست جلوگیری کنید. برای جلوگیری از هموروئید و کاهش علائم بواسیر، این نکات را دنبال کنید:
• خوردن غذاهای با فیبر بالا؛ مصرف میوهها، سبزیجات و غلات باعث تسریع مدفوع میشود و حجم آن را افزایش میدهد که به شما کمک میکند تا از تنشهایی که باعث ایجاد هموروئید میشود جلوگیری کنید.
• به مقدار زیاد مایعات بنوشید. هر روز شش تا هشت لیوان آب و مایعات دیگر (به جای الکل) بنوشید تا مدفوع را نرم نگه دارید.
• مکملهای فیبردار مصرف کنید.
• در هنگام دفع مدفوع فشار زیاد ندهید. فشار دادن و نفس کشیدن در هنگام تلاش برای عبور مدفوع باعث ایجاد فشار بیشتری در رگهای رکتوم پایین میشود.
• اجتناب از طولانی مدت نشستن. نشستن بیش از حد طولانی، به ویژه در توالت، میتواند فشار روی رگها در مقعد را افزایش دهد.
نقش ورزش در درمان هموروئید
ورزش برای کمک به جلوگیری از یبوست و کاهش فشار روی رگها بسیار موثر است. ورزش همچنین میتواند به شما در از دست دادن وزن بیش از حد کمک کند که ممکن است باعث ایجاد هموروئید شما شود.
دیدگاه