اختلال چربی خون یا چربی خون بالا دیده نمی شود اما بسیار خطرناک است

اختلال چربی خون یا چربی خون بالا چیست؟

چربی خون بالا یکی از علل زمینه ساز انواع بیماری های قلبی عروقی به خصوص گرفتگی رگ قلب به شمار می آید. اگرچه در زندگی امروزی، مبتلا شدن به چربی خون بالا برای ما بیش از پیش محتمل است فلذا بهتر است که با شناختن عوامل، علائم و عوارض این بیماری، در تشخیص به موقع و مداخلات پیشگیری و درمان های کافی در اسرع وقت پیشتاز باشید.

لازم است بدانید که چربی موجود در خون، شاخص هایی دارد که در آزمایش خون تعیین می شوند که عبارتند از: کلسترول بد (LDL)، کلسترول خوب (HDL) و تری گلیسرید (TG).

ایده آل ترین حالت برای شما این است که در تلاش باشید سطح کلسترول بد که مسبب بسیاری از بیماری ها است و همچنین تری گلیسرید را کاهش داده و سطح کلستروب خوب که برای بدن مناسب است افزوده شود.

اگر پزشکتان بگوید مبتلا به اختلال لیپیدی ( چربی خون ) هستید، یعنی خونتان سطح بالایی از کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم ( LDL یا کلسترول بد )، چربی هایی به نام تری گلیسیرید و یا هر دو را دارد. اگر سطح این مواد در بدنتان بالا باشد خطر ابتلایتان به بیماری های قلبی نیز بیشتر می شود.

کلسترول و تری گلیسیریدها دو نوع لیپید یا چربی هستند که در جریان خون شما گردش می کنند. هر دو آنها برای زندگی ضروری هستند.

کلسترول برای ساختن و نگه داشتن قسمتهای اصلی سلول های شما مانند غشای سلول و همچنین ساخت چندین هورمون اساسی از جمله استروژن ها ، پروژسترون ، ویتامین D و استروئیدها بسیار مهم است. تری گلیسیریدها ، که زنجیره ای از اسیدهای چرب پر انرژی هستند ، بخش اعظمی از انرژی مورد نیاز برای عملکرد بافت های شما را تأمین می کنند. بنابراین شما نمی توانید بدون هیچ یک از این نوع چربی ها زندگی کنید. اما هنگامی که سطح کلسترول خون یا تری گلیسیرید بیش از حد بالا می رود ، خطر ابتلا به حمله قلبی ، سکته مغزی و بیماری عروقی محیطی به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. و به همین دلیل باید نگران میزان چربی های خود باشید.

تاثیر کلسترول بر چربی بالای خون

کلسترول، چربی که از طریق مواد غذایی وارد بدن می شود و برای بسیاری از فعالیت‌های طبیعی بدن ضروریست.

این ماده بیشتر توسط کبد ساخته می‌شود و مقداری هم در بعضی غذاها وجود دارد.

این چربی از طریق ذراتی به نام LDL (که شامل پروتئین و چربی هستند) به بخش‌های گوناگون بدن برای مصرف منتقل می‌شود.

چنانچه ورود LDL  به خون بیش از نیاز بافت‌های بدن برای مصرف باشد، این ذرات در رگ‌ها جمع و باعث تنگی رگ می‌شوند. به همین دلیل به LDL “کلسترول بد” گفته می‌شود.

چربی‌های اضافی در بافت‌های بدن، از طریق نوع دیگری از کلسترول به نام HDL به کبد برگردانده می‌شوند و در نتیجه مانع رسوب کلسترول در رگ‌ها می‌شود. به‌ همین‌ دلیل به HDL “کلسترول خوب” هم گفته می‌شود.

چربی بالای خون و تری گلیسیرید

تری‌گلیسرید هم مانند کلسترول از طریق مواد غذایی دریافت می‌شود و در کبد ساخته می‌شود.

تری گلیسیرید نوعی از چربی است که با مصرف غذاها جذب می شود. بدن نیز وقتی کالری اضافی را به ذخایر چربی تبدیل می کند، تری گلیسیرید می سازد. برخی از تری گلیسیریدها برای بعضی عملکردهای سلولی ضروری هستند؛ اما مقدار زیادشان ناسالم است. درست مانند LDL، پایین آوردن سطح تری گلیسیرید نیز توصیه می شود.

بنابراین اختلال چربی خون هم به دو دسته تقسیم می‌شود: افزایش کلسترول خون و افزایش تری گلیسرید خون و یا هر دو.

علائم و نشانه های چربی خون بالا

وقتی چربی موجود در خون بالا می رود، رقیق بودن خون کمتر می شود فلذا خون با کندی و سرعت گردش کمتری در رگ ها جریان خواهد داشت.

– ممکن است زود به زود احساس خستگی و سنگینی کنید. مکررا ترجیج می دهید استراحت داشته باشید.

– ممکن است زود به زود احساس خواب آلودگی به سراغتان بیاید و مایل باشید که خواب در طول روز داشته باشید.

– احتمال دارد که درد و سوزش در کف پا به خصوص در شب ها ایجاد شود که به دفعات تکرار شود.

– احساس خشکی و تلخی دهان که اخیرا ایجاد شده باشد.

– احساس سردرد و سرگیجه خفیف به خصوص بعد از مصرف غذاهای چرب و سنگین

– احساس داغ شدن بدن و تعریق زیاد به خصوص بعد از مصرف غذاهای چرب و سنگین

– ورم و پف آلودگی صورت

عوامل خطر چربی خون بالا

برخی از مشکلات سلامتی روی سطح کلسترول تاثیر می گذارند. علائم چربی بالای خون ممکن است به واسطه این موارد بروز کند:

- دیابت

- کم کاری تیروئید

- سندروم متابولیک

- سندروم کوشینگ

- سندروم تخمدان

- پلی کیستیک

- بیماری کلیوی

- ورزش نکردن

- سیگار کشیدن

- داروها

عوامل چربی خون بالا

علل بروز چربی خون بالا را می توان در دو دسته کلی تقسیم بندی کرد: عوامل غیر قابل کنترل و عوامل قابل کنترل

وراثت

یکی از مهم ترین عوامل غیرقابل کنترل بحساب می آید که شما ممکن است به طور ژنتیکی اختلالی در تولید و تنظیم چربی های بدن و خون داشته باشید.

رژیم غذایی ناسالم

مرسوم ترین عاملی که زمینه ساز بروز چربی بالای خون می شود، داشتن یک رژیم غذایی ناسالم و سرشار از چربی های مضر است.

مصرف بیش از اندازه فست فودها و سرخ کردنی ها، غذاهای چرب، تنقلاتی که چربی زیاد در تولیدشان به کار رفته است، همگی دشمنان قسم خورده ی سلامتی تان هستند و برای ابتلای شما به بیماری چربی خون از هیچ آسیب رساندنی دریغ نمی کنند.

کم تحرکی و تنبلی

امروزه بیشتر شبیه یک عادت همه گیر شده است که فعالیت کم و کمتری داشته باشید، بعد از خوردن غذا کنار سفره یا روی مبل دراز بکشید، هیچ برنامه ای برای ورزش و تمرین بدنی در طول شبانه روز نداشته باشید.

بی توجهی به سلامت بدن

اختلالاتی از قبیل فشار خون و قند خون بالا، کم کاری تیروئید زمینه را برای ابتلا به چربی خون بالا فراهم می کنند.

عوارض چربی خون بالا

اگر برای مدت طولانی چربی خون بالا باشد و هیچ تلاشی برای کنترل و درمان صورت نگیرد، این بیماری بصورت کاملا مرموز و خطرناک ایجاد آسب های جدی می کند و بیماری های مهمی از قبیل گرفتگی رگ قلب (تصلب شرایین یا آترواسکلروز رگ قلب)، سکته قلبی و مغزی ایجاد می گردد.

تشخیص چربی خون بالا

برای چک کردن سطح کلسترول، پزشک دستور آزمایش خونی می دهد که «لیپید پروفایل» یا «لیپید پنل» نام دارد. این آزمایش مقدار کل کلسترول ( LDL و HDL ) و تری گلیسیرید را اندازه گیری می کند. قبل از انجام این آزمایش پزشکتان از شما می خواهد حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت از خوردن و نوشیدن پرهیز کنید. در آزمایش لیپید پرفایل اندازه کلی کلسترول نباید بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.

درمان چربی خون

داروها

داروهای مختلفی هستند که از آنها برای درمان اختلال لیپیدی استفاده می شود که عبارتند از: استاتین ها: این داروها مانع تولید کلسترول در کبد می شود، سپس کبد کلسترول را از خون حذف می کند. استاتین ها کلسترول هایی که در شریان ها رسوب کرده اند را جذب می کنند. معمولا موارد زیر تجویز می شوند:

- اتورواستاتین (لیپیتور)

- فلوواستاتین (لسکول)

- رزوواستاتین ( کرستور )

- سیمواستاتین (زوکور)

- پروستاتین

مهار کننده های جذب کلسترول: این داروها سطح کلسترول را با کاهش جذب کلسترول خوراکی پایین می آورد. گاهی این داروها را با استاتین ها ترکیب می کنند.

مهار کننده های اسید های صفراوی: این داروها مواد دارای اسید های صفراوی را کنترل می کنند. این اسیدها مانع از جذب مجدد کلسترول در روده کوچک می شوند.

فیبرات ها: این داروها تری گلیسیرید در خون را کاهش می دهند.

مکمل ها

مکمل های اسید چرب امگا ۳ را می توانید بدون نیاز به نسخه از داروخانه ها خریداری کنید، این مکمل ها سطح چربی و LDL خون را کاهش می دهند. اسید چرب های امگا ۳ چربی های غیر اشباع شده ای هستند که معمولا در ماهی هایی مانند سالمون به صورت طبیعی یافت می شوند. روغن های گیاهی مانند کانولا و روغن زیتون نیز دارای امگا ۳ هستند. نیاسین سطح تولید HDL را بالا می برد و بدون نیاز به نسخه قابل تهیه است.

تغییر در سبک زندگی

برنامه غذایی سالم و انجام ورزش متعادل کمک می کنند سطح کلسترول را پایین بیاورید. همین گام ساده می تواند در همان ابتدا از اختلال لیپیدی یا چربی خون بالا پیشگیری کند.