غار کرفتو بزرگترین غار باستانی ایران
کَرَفتو (به کردی: ئهشکهوتی کهرهفتوو، Eşkewti Kereftû) نام یکی از غارهای مهم ایران است.
غار کرفتو بزرگترین غار باستانی ایران، در فاصله 70 کیلومتری شمالغرب شهر دیواندره و ۹۰ کیلومتری شهر باستانی سقز، در نزدیکی روستای یوزشباش کندی، استان کردستان قرار دارد و از جاذبههای گردشگری این استان به حساب میآید. این غار در ارتفاعی بیش از 100 متر از سطح زمین قرار دارد که برای رسیدن به آن باید بیش از 180 پله را طی کرد. دالان طبیعی غار بیش از 600 متر است که ارتفاع سقف آن از 1 تا 12 متر متفاوت است.
غار كرفتو از غارهای طبیعی و آهكی است كه در ادوار مختلف جهت استفاده و سكونت تغییر حالت داده شده و مهمترین ویژگی غار معماری صخره ای آن است كه در چهار طبقه در دل كوه حفر شده است . كتیبه ای یونانی بر سر در یكی از اتاق های طبقه سوم وجود دارد كه از این غار به عنوان معبد هراكلس نام برده است . جمله «این خانه هراکلس است، هر کس در آن وارد شود در امان است» سر در آن کتیبه حک شده است. وجود این کتیبه سبب شده تا برخی بر این عقیده باشند که احتمالا این غار مدتی به صورت موقت مورد سکونت سلوکیان قرار گرفته است. ستون فقرات غار قریب به 750 متر طول دارد که در این مسیر پر پیچ و خم دهانهها و دالانهای گوناگونی منشعب میشود و به همین دلیل تاکنون کسی قادر به شناسایی تمامی این مسیرها و تهیه نقشه کامل از آن نبوده است.
در معماری این غار علاوه بر ایجاد اتاق ها و راهروهای عبوری ، سعی شده تا اتاق ها با هم مرتبط باشند و نور گیرهایی به سمت بیرون تعبیه شده و بر دیوارهای غار در بعضی از اتاق ها نقوشی به صورت تجریدی از حیوانات ، انسان و گیاه حکاکی شده است .
مـوقـعـیـت غار به گـونهای است که به طـور کـلـی بادگـیـر نبوده و در زمـسـتان دامـنـه جـنـوبـی را نـمـیپـوشـانـد، در حـالـی که 500 مـتـر دورتـر و در جـنـوبخاوری، غار بادگـیـر بـوده و بـرف آن را کاملا مـیپـوشـانـد. به همین دلیل است که در زمـسـتانها و هـنگام سـرما درون غار گـرم و در تابـسـتان به لحاظ کـوران باد غار خـنک میباشـد.
با توجه به پژوهشهای به عمل آمده، در دوران میانزیستی کرفتو در زیر آب بودهاست و در اواخر این دوره ارتفاعات آن از آب خارج شدهاست. غار کرفتو از غارهای آهکی و طبیعی است که در ادوار مختلف تغییرات و دگرگونیهای عمده و دخل و تصرفات بسیار در آن به وجود آمدهاست. در حال حاضر طول غار حدود ۷۵۰ متر است و راههای فرعی متعددی از آن منشعب میشود. غار چهار طبقه دارد.
کشف تراشهای سنگی در طبقه چهارم و محوطه بیرون غار میتواند نشانهای از استفاده انسانها در دوران پیش از تاریخ از این غار باشد.همچنین نمونه سفالها و اشیای به دست آمده، ادامه سکونت انسان را در طول دوران تاریخی اشکانی و ساسانی و دوران اسلامی یعنی سدههای ششم تا هشتم ه. ق مسجل میسازد.
به دلیل ریزشهایی که در اثر گذشت زمان در صخره های بیرونی در پیرامون دهانه ورودی در مجموعه معماری صخره ای ایجاد شده است، تعداد اطاقها و راهروهای موجود در کلیه طبقات به روشنی قابل تشخیص نیست.
یباترین بخش معماری غار، طبقه سوم آن است که علاوه بر دقت در تراشیدن و کندن اتاقها، فرم خاص سقفها به شیوه کمانی و ایجاد درگاهها و پلههای آستانه آن در پنجرهها و نورگیرهای اتاق ها از نظر تزئینات به کار رفته از اهمیت خاصی برخوردار است.
غار باستانی و زیبای کرفتو به سبب داشتن معماری منحصر به فرد و بینظیر صخرهای همیشه مورد توجه بوده و با شماره 330 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
دیدگاه