حضرت آیت‌الله العظمی صانعی به پرسشی درباره ارتباط و برخورد پزشکان با بیماران پاسخ گفته است.
به گزارش شفقنا متن پرسش مطرح شده وپاسخ این مرجع تقلید شیعیان بدین شرح است:
س – ارتباط و برخورد پزشکان با بیمارانى که به بیماریهاى بدخیم، از جمله سرطان و… مبتلا هستند، چگونه باید باشد؟
ج ـ وظیفه شرعى پزشک، معالجه نمودن بیمار به انواع معالجه ها و تجویز داروهاى مؤثّر است، و هر طریقى که پزشک تشخیص دهد که در بهبود حال بیمار، مؤثّر است، گرچه تلقینات روحى باشد، از باب وظیفه الهى و ملّى و انسانى او باید انجام گیرد; بلکه حتّى اگر نیاز به کذب هم احیاناً پیدا شود، نمى توان گفت کذبِ محرّم است، بلکه به خاطر مصلحت، جایز و لازم است; همچنان که اداى هر جمله و هر دارویى که احتمال تأثیر منفى در بهبود بیمار داشته باشد، به جهت ایذا و تخلّف از وظیفه پزشکى، حرام و گناه است. بنابراین، تنها معیار در جواز و عدم جواز خبر دادن پزشک در موارد ذکر شده در سؤال، تأثیر مثبت و منفى داشتن روى بیمار است; و امّا غیر از آن، مانند جنبه هاى اقتصادى و یا اجتماعى در وظیفه خطیر و عظیم پزشکان متعهّد، دخیل نیست و هیچ گونه تأثیرى ندارد; و در مورد اطرافیان بیمار، اگر خبر دادن به آنها ارتباطى با معیار ذکر شده پیدا نکند، فى حدّنفسه، جایز است. ناگفته نماند که تشخیص معیار، با خودِ پزشک یا پرستار و مسئول معالجه بیمار است، و اگر شک کند که آیا تأثیر منفى دارد یا خیر، به جهت اهمّیت معالجه و حرمت ایذا و مأیوس کردن بیمار، لازم است که خبر ندهد و از خبر دادن، احتراز نماید. پسندیده ترین کارى که از نزدیکان، پزشکان و پرستاران این بیماران بر مى آید، این است که چراغ امید را در دل بیمار روشن نگه دارند، و با عطوفت و مهربانى در کنار او باشند. بنابراین، وقتى براى عیادت بیمار، به اندازه اى اجر و ثواب ذکر شده که به تعبیر صاحب جواهر، فقیه و عالم دینى گرانوزن و کم نظیر، «عقل از درک آن ناتوان است»، براى رسیدگى و درمان وى، پاداش الهى را چگونه مى توان درک و محاسبه کرد. بخصوص خانواده بیمار، همه تلاش خود را براى حفظ و عزّت حرمت بیمار، صرف مى کنند و بدین وسیله، خود را در معرض رحمت الهى قرار مى دهند، که طبق نقل روایت، بیمار، مانند رزمنده در میدان جنگ، مستجاب الدعوه است. بهترین توصیه براى پزشکان و پرستاران، سفارش حکیمانه حضرت امام خمینى(سلام الله علیه)است که فرمودند:
«عطوفت به بیماران و امید دادن به آنها و وعده سلامت به اذن اللّه براى آنها، به صحّت آنها کمک مى کند. فرضاً مریضى به نظر شما اصلا از این مرض نجات پیدا نمى کند، لکن اولا اینکه دست غیب هم در کار هست که آن ماوراى نظر امثال ماست و شما هم مأیوس نباشید; ثانیاً اینکه چه بهتر که یک مریضى که از این دنیا مى خواهد برود، با دلِ خوش از شما برود. این طور نباشید که گفته بشود: تو خوب نمى شوى. همین، در زود مُردن او و در طولانى شدن مرض او کمک مى کند و با دل افسرده از این دنیا مى رود; لکن اگر به او امید دادید، محبّت کردید، نوازش کردید، خدمت صادقانه کردید، با روى خوش خدمت کردید به این مریضها که اکثراً افسرده اند، بر فرض اینکه از این دنیا هم برود، با یک روحِ امیدوار و شیرین از این دنیا مى رود و این براى شما خیلى ارزشمند است».
دیدگاه