قانون اصول تشکیلات عدلیه و محاضر شرعیه (مصوب کمیسیون عدلیه 21 رجب 1329 قمری)
فصل چهارم: در وکلای رسمی عدلیه
مبحث اول : در شرایط واوصاف وکلای رسمی
ماده 236 - وکلای عدلیه بر دو قسمند: رسمی و غیر رسمی. وکلای رسمی اشخاصی هستند که شغل خودشان را وکالت در محاکم قرارداده و بدینصفت معرفی شدهاند. وکلای غیر رسمی کسانی هستند که عمل به وکالت را شغل خود قرار نداده و اگر وکالتی را میکنند بر سبیل اتفاق میباشد.
ماده 237 - وکلای رسمی باید دارای صفات ذیل باشند:
اولاً) تابعیت ایران
ثانیاً) سن که لااقل باید سی سال باشد.
ثالثاً) معلومات معینه که پروگرام آن به توسط وزارت عدلیه جداگانه مرتب و اعلام خواهد شد و اشخاصی که داوطلب شغل وکالت رسمی درعدلیه هستند باید موافق پروگرام مزبور در مجلس امتحان (147) امتحانات لازمه داده تصدیقنامه در دست داشته باشند.
ماده 238 - اشخاص مفصله نمیتوانند وکلای رسمی یا غیر رسمی شوند:
اولاً) اشخاصی که به واسطه ارتکاب به جنحه و جنایات که مجازات آنها حبس یا جزایی شدیدتر است در تحت محاکمه هستند.
ثانیاً) محکومین به مجازات مذکوره.
ثالثاً) اشخاصی که از خدمت دولتی بعد از محاکمه اخراج شدهاند.
رابعاً) اشخاصی که شغل موظفی در ادارات رسمی دولتی یا ملتی دارند.
خامساً) اشخاصی که به حکم محکمه از وکالت ممنوعند.
سادساً) اشخاص ورشکسته.
سابعاً) کسانی که در تحت قیمومت یا ولایت شرعی هستند.
ماده 239 - اشخاصی که میخواهند در عدلیه وکیل رسمی شوند باید قبل از امتحان استدعانامه ارسال داشته در آن اسم و اسم پدر و شهرت واقامتگاه و سن و شغل سابق خود را درج نمایند به انضمام شهادتنامه در حسن اخلاق خود از معاریف و معتمدین محل خود استدعانامه مزبور درتهران به وزیر عدلیه و در ولایات به رییس محکمه استیناف یا ابتدایی داده میشود.
ماده 240 - امتحانات مذکوره در ماده (237) در تهران در وزارت عدلیه و در ولایات در محاکم استیناف با حضور مدعیالعموم استیناف به عملمیآید. صورت اشخاصی که امتحان داده و اوصاف مقرره را دارا هستند با اوراق امتحانیه به وزارت عدلیه فرستاده میشود دادن تصدیقنامه در تهرانمنوط به تصویب وزیر عدلیه و در ولایات به تصویب رییس محکمه استیناف است و مقامات مذکوره مکلفند که مداقه لازمه را در عدم تخلف از مواداین فصل به عمل آورند.
ماده 241 - وکلای رسمی عدلیه پس از آن که بر طبق مواد فوق صلاحیت خودشان را ظاهری داشتند باید قبل از مباشرت به شغل خودشان درمحکمه استیناف در جلسه دارای قسم یاد نمایند. صورت قسمنامه جداگانه مرتب است.
ماده 242 - هر گاه پس از دادن تصدیقنامه ثابت شود که داوطلب شغل وکالت اظهاراتش جعلی و دارای صفات مقرره نبوده تصدیقنامه از او مستردو به محکمه که صلاحیت دارد جلب و از شش ماه الی یک سال بسته به اهمیت تقصیر محکوم به حبس خواهد بود.
ماده 243 - مدعیالعموم هر گاه در امتحانات و اجرای مواد این فصل مسامحه یا بینظمی مشاهده کند به وزیر عدلیه راپورت خواهد کرد.
ماده 244 - تصدیقنامه همهساله در برج حمل تجدید میشود و برای تصدیقنامه تعرفه ذیل مقرر است:
1 - برای وکالت در محاکم صلحیه پنج تومان.
2 - برای وکالت در محاکم ابتدایی و استیناف ده تومان
3 - برای وکالت در محکمه تمیز یازده تومان.
شخص واحد میتواند هر سه تصدیق را گرفته و در تمام محاکم حق وکالت رسمی را داشته باشد.
ماده 245 - اشخاصی که تصدیقنامه وکالت رسمی را ندارند و وکیل اتفاقی هم نیستند نمیتوانند در محاکم عدلیه وکالت نمایند.
ماده 246 - هر گاه محاکم مشاهده کنند که وکلای رسمی از حدود خود تجاوز مینمایند یا مرتکب اعمالی میشوند که در انظار قبیح و رکیک بودهموافق مقام آنها نیست حق دارند رأساً یا به تکلیف مدعیالعموم در جلسه اداری فوقالعاده محکمه به رفتار و اعمال آنها رسیدگی کرده مجازات اداریذیل را به آنها بدهند:
اولاً) توبیخ و شماتت.
ثانیاً) ممنوع داشتن آنها از شغل وکالت از یک الی سه ماه.
ثالثاً) خارج کردن اسامی وکلای رسمی از لوحه وکلای رسمی عدلیه در جلسات مزبوره مدعیالعموم باید عقیده خود را اظهار دارد.
ماده 247 - در مورد فقره دوم و سوم ماده قبل هر گاه وکلای محکوم و مدعیالعموم شکایتی از حکم محاکم داشته باشند در ظرف دو هفته از تاریخاعلام حکم میتوانند از حکم محکمه ابتدایی استیناف و از حکم محکمه استیناف تمیز بدهند.
ماده 248 - علاوه بر مجازات مذکوره در ماده قبل وزیر عدلیه میتواند تحقیقات لازمه راجع به رفتار و اعمال وکلای عدلیه نموده و در صورتی کهاطلاعات صحیحه از سوء اخلاق یا اعمال آنها تحصیل کرد آنها را از وکالت در عدلیه ممنوع دارد.
ماده 249 - اسامی وکلای رسمی عدلیه باید در دفتر مخصوص و همچنین در لوحه مخصوص که در اتاق پذیرایی محکمه نصب میشود ثبت شود.
مبحث دوم : در تکلیف وکلاء
ماده 250 - وکلاء عدلیه حق ندارند ادعای موکلین خود را به خود به طور مصانعه و ساختگی یا در ظاهر به اسم دیگری و در باطن به خودباینحوکان انتقال نمایند. در صورت وقوع چنین امری دعاوی آنها در عدلیه پذیرفته و استماع نخواهد شد.
ماده 251 - وکلاء رسمی عدلیه باید قبل از دخالت در کار با موکل خودشان قرار شرایط لازمه را در حقالوکاله بدهند ولی نمیتوانند اجرت یومیهقرارداد نمایند و این سند تمبر شده را باید به محکمه ارائه بدهند.
ماده 252 - عموم وکلاء باید قبل از شروع به محاکمه وکالتنامه معتبره تمبر شده به محکمه تقدیم کنند. و در صورتی که یک نفر از وکلاء در کلیهامور شخصی موکل خودش وکالت داشته باشد گذشته از آن که در وکالتنامه کل باید تمبر شود باید برای هر دعوایی که متعلق به موکل او است یک سوادوکالتنامه کل را تمبر کرده به محکمه بدهد.
ماده 253 - در صورتی که ثابت شود که وکیلی خیانت به موکل خود نمود و با طرف ساخته به اولین خیانت اسم او از لوحه وکلاء محو شده و خواهوکیل رسمی باشد خواه غیر رسمی در روزنامه درج میشود و هر گز به وکالت پذیرفته نخواهد شد. و این مجازات مانع از دعوی خسارتی که موکلمیتواند به وکیل اقامه نماید نخواهد بود.
ماده 254 - در صورتی که وکیلی به وکالتنامه تقلبی داخل در عمل وکالت شود علاوه بر این که در محکمه که صلاحیت دارد محکوم به مجازاتخواهد شد اسم او از لوحه وکلاء محو و خواه وکیل رسمی باشد خواه غیر رسمی در روزنامه اعلان و حکم بر بطلان عملی که استناداً به آن وکالت کردهاست میشود به علاوه باید از عهده کلیه خسارت وارده بر موکل خود نیز بر آید.
ماده 255 - در صورتی که وکیل در عدم حضور خود عذر موجهی داشته باشد باید قبل از افتتاح محکمه به رییس محکمه کتباً اظهار دارد و اگر وکیلدر توکیل باشد یک نفر وکیل معتمدی را قائم مقام خود نماید و یا آن که به نزدیکتر روزی که محکمه برقرار است حضور خود را مقرر دارد.
ماده 256 - هر گاه وکیل در وقت مقرر در محکمه حاضر نشده و به تقصیر او کار محکمه به تأخیر افتاد در جلسه دوم اظهارات او بدون الصاق تمبریک تومان به وکالتنامه و در جلسه سوم بدون الصاق دو تومان مسموع نخواهد شد و در دفعه چهارم از مدت یک ماه الی به سه ماه تعیین آن محکمه درتمام محاکم به وکالت پذیرفته نخواهد شد و به علاوه موکل حق ادعاء و مطالبه خسارت را از وکیل خواهد داشت.
ماده 257 - وکلاء باید کلیه اسناد راجعه به دعوی را حاضر داشته که در موقع لزوم ارائه دهند و در صورتی که موکل نخواهد اسنادش را تفویضوکیل نماید باید خودش با وکیل حاضر شود و یا به کسی که محل وثوق او است بدهد تا در موقع محاکمه ارائه شود.
ماده 258 - در صورتی که وکیل برای اثبات مدعای موکل خود دلیل موجهی داشته باشد ولی ابراز آن دلیل در آن ساعت از امکان خارج باشد باید درمحکمه ملتزم شود که در روز معین حاضر شده و عمل را ختم نماید.
ماده 259 - وکلاء به هیچ وجه نمیتوانند از موضوع محاکمه خارج شوند و هر دفعه که میخواهند نطق کنند باید از رییس محکمه اجاره بخواهند.
ماده 260 - در وکالتنامه باید اسم و شهرت وکیل و موکل و محل اقامت آنها و موضوع و حدود وکالت مصرح باشد.
ماده 261 - اقدامات وکیل باید در حدود وکالتش باشد و وظایف او به طوری است که در قوانین شرع و نظامات عدلیه مقرر است.
ماده 262 - هر گاه موکل در محکمه که صلاحیت دارد اثبات کند که وکیل تکاهل در حفظ حقوق او کرده در این موضوع وکالت وکیل دیگر پذیرفتهنشده و به تأدیه حقالوکاله که گرفته است و سایر خسارات موکل بعد از ثبوت ملزم خواهد شد.
ماده 263 - در صورتی که وکیل از وکالت خود استعفاء نماید باید طوری قبلاً به موکل خود اطلاع داده باشد که مشارالیه بتواند وکیل جدیدی بهمحکمه معرفی نماید. و هر گاه وکیل به مفاد این ماده عمل نکرد و موجب فوت حقی از حقوق قانونیه موکل شد وکیل مستعفی ملزم است از عهدهخسارت و مصارف متعارفه که از این جهت بر موکل وارد شده برآید.
منبع: مجموعه کامل مقررات وکالت - دکتر نصرالله قهرمانی و ابراهیم یوسفی محله
دیدگاه