رابطه ی حضانت فرزند و خروج او از کشور توسط پدر یا مادر
در دورانی که حضانت فرزند با پدر یا مادر است هیچکدام از آنها نمیتوانند فرزند را بدون رضایت و هماهنگی با دیگری و اجازه دادگاه، به شهر دیگر یا کشور دیگر ببرند. هر عملی خلاف این امر موجب تضییع حق کسی است که حق ملاقات با طفل را دارد. در مواردی که هر یک از پدر و مادر بدون کسب اجازه و رضایت طرف دیگر و تسلیم تامین خواسته، تصمیم به خارج کردن فرزند از کشور گرفته باشد؛ طرف دیگر میتواند با درخواست و اخذ دستور موقت از دادگاه، مانع این اقدام شود؛ تا در این مورد دادگاه با حفظ مصلحت کودک و به منظور تضمین و حفظ حقوق او اتخاذ تصمیم نماید.
شرایط خروج فرزند تحت حضانت از کشور
البته از آنجا که وفق مواد ۴۱ و ۴۵ قانون حمایت از خانواده مصلحت کودک بر هر امری مقدم است در صورتیکه دادگاه جابهجایی و خروج فرزند از محل تحت حضانت یا خروج او از کشور را مطابق مصلحت او بداند، میتواند با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذینفع و وفق قاعده لاضرر، حکم و مجوز خروج فرزند از کشور را صادر کند.
ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده مقرر کرده: «صغیر و مجنون را نمیتوان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی حق این امر را اجازه دهـد. دادگاه در صـورت موافقت با خـارج کردن صغیـر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی نفع، برای تضمین باز گرداندن صغیر و مجنون تأمین مناسبی اخذ میکند.»
حضانت مادر و اجازه گرفتن گذرنامه برای فرزند
اگر حضانت با مادر باشد بدیهی است که بر طبق ماده ۱۸ قانون گذرنامه برای اشخاص زیر ۱۸ سال تمام اجازه ولی قهری (پدر) برای خروج از کشور نیاز است و داشتن حضانت فرزند برای مادر به این منزله نیست که او می تواند فرزند را از کشور خارج کند.
حضانت پدر و اجازه گرفتن گذرنامه برای فرزند
اگر حضانت با پدر باشد اگرچه که می تواند برای فرزند گذرنامه اخذ کند ولی مادر می تواند با درخواست به اداره گذرنامه از خروج فرزند از کشور ممانعت به عمل آورد و یا راه دیگر آن است که مادر میتواند نسبت به ممنوعالخروجی فرزند اقدام کند تا پدر نتواند بدون رضایت او به فکر جابهجا کردن کودک بیفتد و او را از دسترس مادر یا کسی که حق ملاقات دارد خارج نماید.
نظريه شماره ۱۹۶۷/۹۲/۷- ۱۳۹۲/۱۰/۹ اداره كل حقوقی قوه قضاييه: با توجه به ماده ۴۲ قانون حمايت از خانواده در خصوص اشخاص بالاتر از سن بلوغ تا سن ۱۸سالگی آيا كماكان قانون گذرنامه در خصوص خروج از كشور حاكم است؟ در صورتی كه پدر قصد خروج از كشور فرزندش را داشته باشد آيا مادر يا ساير اشخاص در ماده ۴۲ ياد شده حق ممنوعالخروج كردن طفل از كشور را دارند يا خير؟
الف) در خصوص فرزندانی كه به سن بلوغ شرعی رسيدهاند ولی هنوز به سن رشد (هجده سالگی) نرسيدهاند، مقررات قانون گذرنامه حاكميت دارد.
ب) مادر يا شخص ديگری كه به حكم دادگاه عهدهدار حضانت فرزند است، می تواند نسبت به ممنوعالخروجی فرزند اقدام كند تا ولی قهری نتواند بدون رضايت ايشان، نسبت به خروج فرزند اقدام نمايد.
دیدگاه