امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 267791
۳۴۴۹
۱
۰
نسخه چاپی
اختلال روانی دوری‌گزین (Avoidant personality disorder)

اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری‌گزین | افراد دارای اختلال شخصیت دوری‌گزین، چه علائمی دارند؟!

شخصیت اجتنابی با ویژگی هایی مانند فرار همیشگی از جمع، احساس حقارت و حساسيت بيش ازحد به نظرات منفی و انتقادات ديگران شناخته می شود. این افراد از انتقاد و عدم پذيرش می ترسند و هميشه فکر می کنند که ديگران می خواهند از آن ها ايراد بگيرند و تحقیرشان کنند.

اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری‌گزین

اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری‌گزین

شخصیت اجتنابی با ویژگی هایی مانند فرار همیشگی از جمع، احساس حقارت و حساسيت بيش ازحد به نظرات منفی و انتقادات ديگران شناخته می شود. این افراد از انتقاد و عدم پذيرش می ترسند و هميشه فکر می کنند که ديگران می خواهند از آن ها ايراد بگيرند و تحقیرشان کنند.

خصوصیات عمده این اختلال شخصیت عبارت است از حساسیت زیاد به طرد شدن، تحقیر یا شرمنده بودن. با وجود میل شدید به محبت و پذیرش، احساس خود کم‌ بینی شدید، باعث ترس از برقراری رابطه عاطفی و اجتماعی آنها با دیگران می‌شود؛ مگر این که به نتیجه رسیده باشند که بدون قید و شرط مورد قبول و پذیرش قرار می‌گیرند.

این افراد نسبت به طرد شدن بسیار حساس هستند و این هسته علائم این اختلال است. این بیماران نه خجالتی هستند و نه غیر اجتماعی، برعکس علاقه شدیدی به روابط اجتماعی دارند. ولی ترس از طرد شدن مانع اصلی دوری کردن آنها از روابط اجتماعی است. هر نوع ارتباط با دیگران آنان را به شدت مضطرب می‌کند و همیشه این سوال را در ذهن خود دارند که: آیا مرا می‌پذیرد؟

فقدان اعتماد به نفس، عدم اطمینان و دست کم گرفتن خود، لحن متواضعانه، ترس از انتقاد و طرد شدن در رفتار و روابطشان مشخص است و معمولا مشاغلی حاشیه‌ای را انتخاب کرده، سالهای سال بدون پیشرفت و موفقیت بکار خود ادمه می‌دهند. این بیماران زمانی روابط اجتماعی با کسی برقرار می‌کنند که تضمین قوی از بابت پذیرش بدون انتقاد به آنها داده شود. بطور کلی این بیماران ترسو هستند.

افراد عادی به شنیدن نظر و ارزیابی دیگران علاقه دارند، اما این بیماران، با کوچک‌ ترین اشاره منفی از سوی مردم، مستأصل و بشدت متزلزل می‌شوند؛ بنابراین از برقراری ارتباط سالم و صمیمی با دیگران دوری می‌جویند و در ارتباطات محدودی که دارند نیز دائما منتظرند دیگران آنها را تحقیر و تمسخر کنند. آنها ممکن است با یک یا دو دوست رابطه نزدیک برقرار کنند، اما تداوم این دوستی، بستگی به پذیرش بلاشرط آنان از سوی دوستان دارد.

این افراد، غالباً افسرده و مضطرب هستند و از عدم کفایت خود در برقراری روابط اجتماعی، خشمگین می‌شوند. در روابط خانوادگی، شغلی، اجتماعی و زناشویی دچار مشکلات زیادی می‌شوند. شیوع این اختلال در مردان و زنان تقریبا به طور یکسان متداول است.

افرادی که دچار این اختلال هستند بسیار علاقه‌مندند وارد روابط اجتماعی یا فعالیت‌های جدید شوند، اما تا وقتی قول پذیرش غیر انتقادی به آنها داده نشده باشد دوست ندارند حتی به مخاطرات جزیی اقدام کنند. آنها خجالتی هستند. کوچک‌ترین نشانه عدم تایید توسط دیگران و کوچک‌ترین اثر شکست بالقوه موجب دوری‌گزینی آنها می‌شود. آنها رویدادهای آشکارا بی‌ضرر را تمسخر تعبیر می‌کنند.

افراد مبتلا به این اختلال از ناتوانی نسبی‌شان در برقراری رابطه بی‌دردسر با دیگران ناراحت هستند که این خود به عزت نفس کم آنها می‌افزاید و به نوبه خود آنها را نسبت به انتقاد و سرافکندگی حساس‌تر می‌کند. این احتمال هم وجود داردکه افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوری گزین در موقعیت‌های اجتماعی مضطرب‌ترند و برای کنار آمدن با این موقعیت‌ها از مهارت‌های اجتماعی ضعیف‌تری برخوردارند.

به طور کلی افراد دارای اختلال اجتنابی دارای ویژگی های زیر هستند:

• این افراد کلاً دارای سرشت ترسویی هستند.

• نسبت به ترک شدن بی نهایت حساسند.

• نه خجالتی هستند و نه غیر اجتماعی و علاقه شدیدی به همنشینی دارند اما به تضمین قوی برای پذیرفته شدن بدون انتقاد نیاز دارند.

• حساسیت نسبت به طرد شدن از طرف دیگران هسته مرکزی این اختلال را بوجود می آورد.

اختلال شخصیت اجتنابی ممکن است با سایر اختلالات هم آیند شود از جمله اختلالاتی که معمولا همراه با اختلال شخصیت اجتنابی دیده می شود می توان به موارد زیر اشاره داشت:

هراس یا فوبیای اجتماعی که طی آن فرد در موقعیت ها اجتماعی به شدت دچار ترس و اضطراب می شود.

اختلال شخصیت مرزی که این افراد در حوزه ها فردی خود مانند عواطف و تفکراتشان دچار مشکل میشوند.

اختلال شخصیت وابسته که در آن افراد در تصمیم گیری های خود به شدت به دیگران وابسته اند.

• علاوه بر اختلالات نام برده شده، فرد دوری گزین ممکن است دچار اضطراب و علائم افسردگی نیز باشد.

علت ایجاد اختلال شخصیت اجتنابی

علت اصلی ایجاد کننده این مشکل، اختلالاتی است که در دوران کودکی و نوجوانی بین افراد مهم خانواده در رابطه با کودک و همچنین در برقراری روابط اجتماعی و عاطفی او پیش می‌آید. یعنی بی ارتباطی، تنهایی و نیاموختن روابط اجتماعی در خانواده سبب می‌شود زمینه این نوع اختلال شخصیت در بزرگسالی ایجاد شود.

خانواده‌هایی که در ارتباط با کودکان خود بی‌تفاوت، بی علاقه، بی‌ارتباط، گوشه‌گیر و بی‌احساس هستند، اساس ایجاد این نوع اختلال را در کودک پی‌ریزی می‌کنند. این اشخاص بسیار تشنه محبت و پذیرش دیگران هستند.

یکی از ویژگی‌های اصلی اختلال شخصیت دوری گزین، رویگردانی است، از مردم، از تجربیات جدید و حتی از تجربیات قدیمی. در این اختلال معمولاً ترس از احمق به نظر رسیدن با میل شدید به پذیرش و محبت ترکیب می‌شوند.

اختلال شخصیت اجتنابی

نحوه تشخیص اختلال شخصیت اجتنابی

بارزترین نکته در مصاحبه بالينی با این بیماران، اضطرابی است که از صحبت کردن با مصاحبه گر دارند. بسته به اینکه مصاحبه گر را دوستدار خود بیابند یا نه، حرکات عصبی و پرتنش آنها کم و زیاد می شود. به نظر می رسد که در برابر القائات و اظهار نظرهای مصاحبه گر، ‌آسیب پذیرند و هرگونه تبیین یا تفسیری را که از جانب او ارائه شود،‌ ممکن است خرده گیری یا انتقاد تلقی کنند.

ملاک های تشخیص:

حداقل با چهار مورد از خصوصیات زیر مشخص می شود:

• با انتقاد و عدم قبول دیگران به آسانی رنجیده خاطر می گردد.

• غیر از بستگان درجه یک خود دوست نزدیک یا محرم ندارد (یا فقط یک نفر دازد)

• بدون اطمینان از اینکه مورد صحبت قرار خواهد گرفت میل به معاشرت ندارد.

• از مشاغل وفعالیت های اجتماعی که مستلزم تماس بین فردی مورد نیاز است دوری می کند، مثلا از قبول ارتقائی که توقعات اجتماعی را بالا می برد امتناع می ورزد.

• در موقعیت های اجتماعی از ترس این که مبادا حرفی نامتناسب و احمقانه بزند، یا نتواند به سوالی پاسخ دهد خاموش می ماند.

• می ترسد که به علت سرخ شدن، گریه یا نشان دادن آثار اضطراب در پیش دیگران دچار شرمندگی شود.

• مشکلات، خطرات فیزیکی یا خطرات مربوط به کاری معمول اما خارج از برنامه روزمره را پیش خود بزرگ می کند، مثلاً ممکن است برخوردهای اجتماعی را از ترس این که ممکن است رسیدن به محل مربوطه او را فرسوده سازد رد می کند.

بر اساس راهنمای تشخیصی وآماری بیماری های روانی انجمن روان پزشکی آمریکا DSMIV فرد مبتلا به این اختلال باید حداقل چهار نشانه زیرراداشته باشد:

• اجتناب از فعالیت های حرفه ای که شامل تعاملات بین فردی خاص می شود چون از عدم رضایت، طرد شدن و مورد انتقاد واقع شدنمی ترسند.

• در برقراری ارتباط با افراد بی میل هستند مگر با افراد خاص.

• در برقرای ارتباط صمیمی محدودیت قائل می شوند چون از شرمندگی و مورد تمسخر واقع شدن درهراس هستند.

• هراس از طرد شدن و انتقاد در موقعیت های اجتماعی

• از بودن در جمع های تازه ممانعت به عمل می آورند چون از نالایقی و بی کفایتی خود در وحشت هستند.

• خود را از نظر دیگران فردی نالایق، نچسب و غیر منطقی می دانند.

• از ریسک پذیری فردی و دخالت در هر فعالیت تازه ای به خاطر آشفته شدن به صورت غیر عادی پرهیز می کنند.

رفتار اجتنابی ممکن است در هم بچه ها و هم در جوانی دیده شود ولی تشخیص اختلال شخصیت نمی تواند در کودکی به وجود آیدبه خاطراین که خجالت ،ترس از عجایب، مداخلات و زشتی های جامعه یا حساس بودن نسبت به انتقاد اغلب بخشی از دوران کودکی وجوانی است.

یک متخصص سلامت روان می تواند نشانه های شما را تشخیص داده و با تشخیص درست می تواند روش های درمانی مناسبی را نیز پیشنهاد دهد.

نشانه های بالینی:

حساسیت مفرط به طرد شدن از سوی دیگران، خصیصه بالینی محوری اختلال شخصیت دورین گزین است،‌و صفت شخصیتی عمده آنها کمرویی (timidity) است. افراد مبتلا به این اختلال از گرمی و امنیتی که در روابط انسانی وجود دارد،‌ خوششان می آید، منتها پرهیز و گریز خود را از ایجاد رابطه با دیگران،‌ با ترسی که ادعا می کنند از طرد شدن دارند، توجیه می کنند.

وقتی با کسی صحبت می کنند، عدم قطعیت و فقدان اطمینان به خود در آنها دیده می شود و با تواضع و شکسته نفسی حرف می زنند. از سخنرانی در جمع یا تقاضا کردن از دیگران می ترسند،‌چن به طرد بسیار حساس اند. خیلی وقت ها ممکن است اظهار نظر های دیگران را طوری تفسیر کنند که گویی تحقیر یا توهینی به آنها بوده است. وقتی از کسی تقاضایی می کنند و جواب رد می شنوند، از دیگران کناره می جویند و احساس رنجش و آزردگی به آنها دست می دهد.

در محیط کار، این گونه بیماران اغلب به مشاغل حاشیه ای روی می آورند. آنها بیشتر پیشرفت چندانی در کار خود نمی کنند و به دنبال اقتدار بیشتر هم نمی روند،‌ بلکه آدم های کمرویی به نظر می رسند که دلشان می خواهد همه از دستشان راضی باشند. عموماً‌ تمایلی به ایجاد رابطه با دیگران ندارند، مگر آنگه تضمین بسیار مطمئن و غیر معمولی به آنها داده شده باشد که بی هیچ خرده گیری و انتقادی پذیرفته می شوند. در نتیجه ،‌اغلب هیچ دوست صمیمی یا قابل اعتمادی ندارند.

اختلال شخصیت اجتنابی

راه های درمان اختلال شخصیت اجتنابی

درمان های اختلال شخصیت دوری گزین مانند سایر اختلالات شخصیت یک متخصص سلامت روان برنامه درمانی مناسبی را برای شما در نظر خواهد گرفت.درمان های این اختلال متفاوت هستند اما بیشتر شامل صحبت درمانی می باشند. اگر شرایطی مانند اضطراب و افسردگی تشخیص داده شده است ممکن است از دارودرمانی مناسب استفاده شود. اختلال شخصیت دوری گزین وحالات و موارد دیگر سایر بیماری های روحی می توانند با این اختلال به وجود آیند. در این گونه موارد درمانهای مناسب هر مشخصه به کار گرفته می شود.

روان درمانی

این بیماران مشروط به آن است که نخست، ائتلاف محکمی با آنها تشکیل شود. همچنان که رابطه ای اعتماد آمیز اجیاد می شود،‌ درمانگر باید در برابر ترسهای آنها، به ویژه ترسی که از طرد شدن دارند،‌ موضعی پذیرا و تأیید کننده اتخاذ کند و در نهایت بیمار را تشویق کند که از لاک خود بیرون آید تا بر آنچه ازدید او تحقیر و طرد و شکست جلوه کرده، فایق شود. البته درمانگر این تکلیف را که بیمارع مهارتهای اجتماعی تازه اش را در خارج از جلسه درمان تمرین کند، باید با احتیاط به بیمار بدهد، چون شکست خوردن بیمار در انجام آن می تواند اعتماد به نفس او را که از قبل هم خراب بود، خرابتر کند. با کمک گروه درمانی،‌ بیماران می فهمند که حساسیت آنها به طرد، چه اثراتی بر خود آنها و ر دیگران می نهد. جرأت آموزی هم یکی از اشکال رفتاردرمانی است که به بیمار می آموزد که نیازهای خود را با صراحت بیان کند و اعتماد به نفس خود را ارتقا دهد.

دارو درمانی

در تدبیر اضطراب و افسردگی که گاه از خصایص همراه این اختلال می شوند،‌ درمان دارویی را به کار برده اند. در برخی از بیماران،‌ داروهای مسدود کننده B (بتابلوکرها‌) مثل آتنولول، برای تدبیر پرفعالیتی دستگاه عصبی خودکار مفید بوده است؛ به نظر می رسد فعالیت این دستگاه در بیماران مبتلا به اختلال شخصتی دوری گزین بالا باشد، خاصه در هنگام روی آوردن به موقعیتی که از آن می ترسند.

داروهای سروتونرژیک هم می توانند حساسیت بیما به طرد را کم کنند. داروهای دوپامینرژیک به صورت نظری می توانند رفتار جستجوی تازگی رادر این بیماران ایجاد کنند؛ با این حال باید بیمار را از لحاظ روان شناختی برای هرگونه تجربه جدیدی که ممکن است رخ دهد آماده کرد.

گروه درمانی

گروه درمانی یکی از روش‌های درمانی موثر برای درمان اختلال شخصیت دوری گزین یا اجتنابی است. در طی گروه درمانی شخصیت اجتنابی می‌فهمد که حساسیت بیش از اندازه او، چه تاثیراتی بر خود و اطرافیانش دارد.

رفتار درمانی

جرأت آموزی هم یکی از اشکال رفتاردرمانی است که به فرد می‌آموزد تا نیازهای خود را بیان کرده و از آنها خجالت نکشد و اعتماد به نفس خود را ارتقا دهد.

  • منبع
  • میگنا
  • هنر زندگی

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید