لکنت زبان
لکنت زبان اختلال در روش معمولی سخن گفتن است و می‌تواند شکل‌های متفاوتی داشته باشد. به عنوان مثال، برخی افراد چند حرف اول کلمه را تکرار می‌کنند و یا آن را می‌کشند. بعضی اوقات نیز توقف کامل صحبت و یا حذف تلفظ یک کلمه را شامل می‌شود. بعضی نیز صحبت خود را با صداهای نامتعارف قطع می‌کنند.
لکنت زبان می‌تواند در هر سنی رخ دهد اما بین کودکانی که در حالت یادگیری و جمله‌سازی هستند رایج‌تر است و بیشتر پسران دچار این اختلال می‌شوند. این اختلال معمولا بین 18 تا 24 ماهگی آغاز و تا 5سالگی دیده می‌شود. از هر 5 کودک یک نفر در مقطعی از زندگی دچار لکنت ناگهانی زبان شده و باعث نگرانی والدین می‌شود. از هر 20 کودک، یکی از آنها به مدت 6 ماه و یا بیشتر با این معضل روبه‌روست.
در سنین 6 تا 7 سالگی نیز که مصادف با زمان آغاز مدرسه می‌باشد به لحاظ ویژگی‌های عاطفی و سازگاری اجتماعی خاص این دوره موقعیت مناسبی است برای بروز لکنت زبان در میان کودکانی که بیشتر مستعد چنین اختلالی می‌باشند. گاهی از موارد در دوران بلوغ نیز افرادی که قبلا به نحوی لکنت زبان داشته‌اند دچار لکنت زبان می‌شوند.
آیا بین لکنت عادی و لکنتی که اختلال به‌حساب می‌آید تفاوتی وجود دارد؟
همیشه این امکان نیست که بتوان مشخص کرد آیا لکنت کودک شدت می‌یابد و به سال‌های مدرسه تسری پیدا می‌کند یا خیر. اما علامت‌هایی وجود دارند که خبر از لکنت زبانی می‌دهند که عادی نیست:
-
ممکن است در عضلات صورت کودک شاهد تنش و تقلا باشید.
-
ممکن است صدای کودک حین تکرارها اوج بگیرد (تن صدا بالا برود)
-
در موارد جدی‌تر لکنت زبان، ممکن است کودک برای حرف زدن، تلاش و تنش قابل‌ملاحظه‌ای از خود نشان بدهد.
در موارد شدیدتر کودک اغلب با تغییر کلمات یا استفاده از صداهای اضافی برای آغاز صحبت، سعی می‌کند از دچار شدن به لکنت خودداری کند. همچنین این کودکان گاهی سعی می‌کند از موقعیت‌هایی که باید در آنها صحبت کرد اجتناب کنند.
دلایل ایجاد لکنت زبان
1. سابقه‌ی فامیلی لکنت زبان
درمورد ژنتیکی بودن لکنت زبان اختلاف‌نظرهایی وجود دارد، زیرا ژن‌های خاصی مرتبط با آن شناسایی نشده است. اما نزدیک به ٪۶۰ افرادی که لکنت دارند، خویشاوندان‌شان نیز دچار لکنت زبان بوده‌اند یا هستند.
2. رشد کودک
کودکانی که درگیر دیگر مشکلات زبان یا گفتار هستند، بیشتر از سایر کودکان به لکنت دچار می‌شوند.
3. فیزیولوژی اعصاب
در برخی کودکان دچار لکنت، برخلاف کودکان فاقد لکنت، زبان در نواحی متفاوتی از مغز پردازش می‌شود. این مسئله علاوه‌بر‌این می‌تواند در برهم‌کنش بین مغز و ماهیچه‌هایی که حرف زدن را کنترل می‌کنند تداخل ایجاد کند.
4. پویایی خانواده
لکنت برخی از کودکان به انتظارات بالای خانواده و سبک زندگی پرشتاب نسبت داده می‌شود.
پیش از این، باور عمومی بر این بوده است که لکنت حاصل شوک روانی یا جسمانی است. اگرچه، نمونه‌هایی از بروز لکنت در پی شوک‌های این‌چنینی وجود دارد، آنها اغلب نادر هستند و معمولا مرتبط به شوک‌های جسمانی یا بیماری‌های سنین بالاترند. شواهد اندکی در تأیید این نظر وجود دارد که کودکان در اثر آشوب‌های عاطفی دچار لکنت می‌شوند.
5. اضطراب کودکان
نگرانی، ترس ناشی از جروبحث والدین و ناامن بودن فضای تربیتی خانه از جمله علل روانشناختی لکنت ناگهانی زبان می‌باشد.
درمان لکنت زبان کودک
درمان قطعی برای لکنت وجود ندارد. در درمان لکنت زبان کودک هیچ دارویی تأیید نشده است. گاهی گفتاردرمانگر مستقیما با کودک کار می‌کند تا هم تکنیک‌های رفتاری فردی کودک را توسعه بدهد، هم به کودک یاد بدهد بدون لکنت حرف بزند. درمان واقعی براساس شرایط خاص هر کودک متفاوت خواهد بود.
اگر نگران جریان طبیعی رشد کودکتان هستید، از پزشک کمک بگیرید. این توصیه درمورد لکنت زبان هم صدق می‌کند. پزشک می‌تواند شما را به متخصصی به‌نام گفتار درمانگر ارجاع بدهد. گفتاردرمانگران می‌توانند کودک شما را ارزیابی و مشخص کنند که آیا لکنت او مشکلی ادامه‌دار است یا نه. در بیشتر موارد لکنت زبان کودکان، درمان در وهله‌ی نخست روی تمرین و کار با والدین برای توسعه‌ی تکنیک‌هایی است که به کودک کمک کند تا با لکنت خود کنار بیاید و از آن فراتر برود.
برای کودکانی که لکنت زبان جدی دارند، ارزیابی و مداخله‌ی زودهنگام بسیار مفید است. علائمی که نشان می‌دهد کودک باید برای ارزیابی نزد متخصص برده شود، عبارت‌اند از:
-
وقتی لکنت شدیدتر و به‌دفعات بیشتر رخ می‌دهد.
-
وقتی لکنت با حرکات خاص بدن یا صورت همراه است.
-
وقتی صحبت کردن به‌شکل مشخصی سخت و تصنعی است.
-
وقتی کودک از موقعیت‌هایی که مستلزم حرف زدن است اجتناب می‌کند.
-
تنش در صدا که نتیجه‌ی اوج گرفتن تُن صدا هنگام صحبت کردن است.
-
وقتی لکنت پس از ۵ سالگی کودک همچنان ادامه پیدا می‌کند.
چگونه به کودک کمک کنیم؟
1. مواظب باشید در مواقعی که کودکتان با لکنت زبان صحبت می‌کند، دلیل این گونه صحبت کردن را از کودک نپرسید یعنی به او نگویید که «چرا این طوری صحبت می کنی؟»
2. اگر فرزندتان لکنت دارد باید بدانید، زمانی که عصبانی می‌شود نمی‌تواند احساسات و هیجانات خود را به صورت روشن و به درستی بیان کند در نتیجه داد می‌کشد. پس زمانی که عصبانی می‌شود، او را درک کنید، آرامش خود را حفظ کنید و از تذکر، تهدید، توهین و … استفاده نکنید.
3. از کودکتان نخواهید که همیشه دقیق و درست صحبت نماید.
4. کودکتان را مورد انتقاد قرار ندهید.
5. کودک را تصحیح نکنید.
6. وقتی کودک تمایلی به صحبت کردن ندارد او را وادار به صحبت کردن ننمایید.
7. بین صحبت کردن کودک صحبت‌هایش را قطع ننمایید.
8. به کودک نگویید که قبل از صحبت کردن فکر کند.
9. هنگام صحبت کردن با کودکتان به آرامی با وی صحبت کنید.
10. همه درخواست‌هایش را عملی نکنید.
11. مواظب باشید به خاطر مشکلات گفتاری او، تسلیم خواسته‌های غیر منطقی او نشوید.
12. محیطی لذت‌بخش و آرام برای صحبت کردن ایجاد کنید.
13. با توجه کامل به صحبت کردن با او بپردازید. به عنوان مثال هنگام شام او را در مکالمه خانوادگی دخالت دهید.
14. از روش صحبت کردن او انتقاد نکنید و به او برای صحبت کردن درست فشار نیاورید.
15. هنگامی که لکنت زبان شدت می‌گیرد از او نخواهید به صحبت با دیگران بپردازد. به جای آن بگذارید کاری را که نیاز به صحبت کردن ندارد انجام دهد.
16. بدون این که بی‌حوصلگی نشان دهید به دقت به حرف‌های او توجه کنید. ارتباط چشمی داشته باشید.
17. از درست کردن و کامل کردن جملات او اجتناب کنید.
18. هرچند که عباراتی مانند «صبر کن و نفس عمیق بکش»، «یواش‌تر» به منظور کمک به اوست اما شاید باعث شود او حساس‌تر شود. از استفاده از این عبارات بپرهیزید.
19. والدین با آرام و شمرده صحبت کردن می‌توانند الگوی خوبی برای فرزندان خود باشند.پ
20. لکنت ناگهانی زبان اغلب ناشی از یک واقعه ترسناک برای کودک است و لازم است کودک از محیط‌هایی که باعث وحشتش می‌شود دور نگهداشته شود.
21. از عنوان کردن این اختلال به کودک واهمه نداشته باشید. به سوال های او در این مورد به گونه ای پاسخ دهید تا او قبول کند که اختلال در گفتار امر عادی است و همه تا حدی در زندگی به آن دچار می‌شوند.
22. لکنت در همه کودکان به یک شکل نیست. در گروهی از کودکان لکنت همراه با اضطراب، فشارهای عصبی، تیک‌های جسمانی، تغییر حالات چهره و حتی گریه است و در گروهی دیگر، لکنت موجب ناتوانایی‌های شدید ارتباطی می شود.
23. توجه داشته باشید که اگر فرزندتان حتی بعد از دو سالگی نمی‌تواند حروف را به خوبی تلفظ کند، به طور مثال «ر» را «ل» تلفظ می‌کند، در تلفظ حروف مشکل دارد و لکنت زبان ندارد پس این اصطلاح را برای او به کار نبرید.
24. در صورت عدم بهبودی دارو برای درمان و گفتار درمانی کمک خواهد کرد. بدانید که گفتار درمانی سریعا جواب نمی دهد و نیازمند جلسات متعدد است پس زود خسته نشوید و ادامه دهید.
بیشتر بخوانید:
اختلال ریاضی و راه های درمان آن چیست؟ (قسمت اول)
گرد آورنده : محمدی
دیدگاه