ساز دلنشین کالیمبا
در اوایل قرن بیستم، هیو تریسی (Hugh Tracey) که یک متخصص اتنوموزیکولوژی انگلیسی بود به طور گستره در تمام روستاهای آفریقا سفر کرد. طی ۵ دهه زندگی او در آفریقا و در میان سفرهای خود با گروه سازی که به آن Thumb Piano می گفتند آشنا شد. پیانوهای انگشتی سازهای کوچکی بودند که از طریق تیغه های فلزی که روی آنها بود صدا به وجود می آمد. هیو تریسی عمیقا عاشق موسیقی آفریقایی شد و تصمیم گرفت تا پیانوهای انگشتی را به مردجم جهان معرفی کند. هیو تریسی بود که باعث شد این ساز جهانی شود و بسیاری را شیفته این ساز کرد.
پیانوهای انگشتی شکل های متفاوتی داشتند. کوک، نحوه نواختن و نام این ساز در مناطق مختلف آفریقا متفاوت بود و همه این موارد بستگی به محل پیدایش این ساز داشتند. تریسی شروع به ساخت این ساز کرد و تصمیم گرفت نام این ساز را “کالیمبا” بگذارد. نامی که از سازهای سنتی آفریقا گرفته شده بود و تریسی بر این عقیده بوده که بیان و به خاطر سپردن این نام برای غربیان ساده است. بنابراین “کالیمبا” نام نهایی این ساز شد.
برخی این ساز را با نام امبیرا یا پیانو انگشتی هم می‌شناسند. ساز کالیمبا یک ساز خود صدای تیغه‌ای است که از تیغه‌هایی از جنس فلز یا … ساخته می‌شود. یک سر تیغه آزاد است و سر دیگر آن به ساز متصل می‌شود. نوازنده با ضربه زدن به انتهای آزاد تیغه توسط سر انگشتان خود، تیغه را مرتعش و صدا را تولید می‌کند. زیر تیغه‌های ساز یک جعبه‌ی صوتی چوبی قرار گرفته است و روی جعبه سوراخ‌هایی برای خروج صدا ایجاد شده است. در واقع در این ساز از نیروی مغناطیس و آهنربابرای تولید صدا استفاده می‌شود.
تاریخچه کالیمبا
حال که به‌صورت اجمالی دانستید کالیمبا چیست، اجازه دهید تا تاریخچه جذاب این ساز دوست‌داشتنی را با هم مرور کنیم. با این که هنوز هم به‌صورت دقیق منشأ کالیمبا مشخص نشده است، اما می‌توان قدمت این ساز را به تقریباً 3000 سال قبل بازگرداند. این در حالی است که اولین کالیمباهای فلزی حدوداً 1300 سال پیش ساخته شدند. کالیمبا که به‌عنوان ساز بومی مردمان زیمباوه شناخته می‌شود در ابتدا از موادی مانند بامبو و یا کدو ساخته می‌شد.
اما با گذشت زمان و ظهور فلز، کم‌کم ساخت کالیمباهای فلزی نیز آغاز شد. تاریخچه این ساز بی‌نظیر شباهت بسیار زیادی با گیتار یا پیانو داشته که توسعه آن در مراحل و تحولات بسیاری در طول زمان شکل‌گرفته است. اما آیا می‌دانید که ریشه کالیمبا چیست؟ ریشه این ساز به ساز دیگری به نام mbira بازمی‌گردد که بین مردم آفریقا محبوبیت بی‌نظیری داشت.
در کتاب‌هایی که توسط کاشفان پرتغالی به انتشار رسیده است، آنها از نوعی ساز انگشتی که دارای طناب‌های فلزی بود یاد کرده‌اند و عنوان داشتند که این ساز در سراسر این قاره محبوبیت بالایی دارد. اما چند قرن طول کشید که جهانیان با این ساز آشنا شوند. آشنایی ما با کالیمبا در قرن نوزدهم و توسط فردی انگلیسی به نام هیو تریسی رخ داد.
معرفی آناتومی کالیمبا
برای اینکه هر چه دقیق‌تر به سؤال کالیمبا چیست پاسخ دهیم، نیاز است تا شما را با بخش‌بخش این ساز آشنا کنیم. هرکدام از قسمت‌های مختلف کالیمبا وظایف خاص خودشان را به عهده داشته و در نهایت شما را با یک موسیقی روح‌افزا روبرو می‌کنند. به‌صورت خیلی کلی کالیمبا از دو قسمت اصلی تشکیل شده است. بدنه و تیغه‌ها. اجازه دهید تا این قسمت‌ها را به شما معرفی کنیم:
بدنه
بدنه کالیمبا در واقع قسمت اصلی این ساز بوده و به شما اجازه می‌دهد تا آن را در دست بگیرید. به‌صورت کلی این بدنه از چوب ماهون، افرا، گردو و یا … تولید می‌شود. بااین‌حال اگر اهل تفاوت هستید، می‌توانید از کالیمباهایی که دارای بدنه‌ای شیشه‌ای هستند نیز استفاده کنید.
تیغه
شاید شما هم بدانید که منظور از تیغه‌های کالیمبا چیست؟ اگر حتی یک‌بار هم این ساز را دیده باشید، متوجه زبانه‌ها یا میله‌های فلزی شده‌اید که به‌صورت عمودی از بالابه‌پایین این ساز قرار گرفته‌اند. در واقع تولید صدا به کمک همین تیغه‌ها صورت می‌گیرد. کالیمباهای استاندارد دارای 17 تیغه هستند. اما مدل‌های 7 یا 11 تیغه‌ای آنها نیز موجود است.
پل یا خرک
پل یا خرک کالیمبا به‌صورت افقی از روی این ساز عبور می‌کند و وظیفه دارد تا فاصله‌ای بین تیغه‌ها و بدنه ایجاد کند. در واقع طول تیغه‌ها و نسبت آنها به پل و یا خرک تعیین می‌کند که هنگام به ارتعاش درآمدن تیغه‌ها، چه نت و یا گامی باید تولید شود.
سوراخ‌های کالیمبا
این قسمت از این ساز ممکن است در برخی از کالیمباها وجود داشته باشد و ممکن است در برخی دیگر حذف شود. پاره‌ای از کالیمباها دارای سوراخ‌های صوتی در قسمت جلویی بوده که وظیفه تقویت صدا را به عهده دارند. مشابه همین سوراخ‌ها، ممکن است در قسمت پشتی این ساز نیز وجود داشته باشد که از آن برای تغییر صدای یک نت پس از نواختن استفاده می‌کنند. در واقع به کمک سوراخ پشتی می‌توان یک حالت ویبراتور و یا بافت اضافی به موسیقی کالیمبا افزود.
انواع مختلف کالیمبا
امروزه انواع مختلفی از کالیمبا در بازار موجود است. اما دلیل وجود این تنوع در کالیمبا چیست؟ باید بدانید که این ساز نیز در تلاش است تا با سایر سازهای مدرن دیگر رقابت کرده و جایگاه ویژه خود را بین دوستدارانش حفظ کند. بااین‌وجود، کالیمبا موفق شده است همچنان همان صدای دلنشین تاریخی و ظاهر جذاب خودش را حفظ کند.
به‌صورت کلی سه مدل کالیمبا مختلف وجود دارند که عبارت‌اند از: تریپل، سلست و آلتو. با این که از نظر ظاهری و تیغه‌های فلزی شباهت زیادی بین این سه مدل وجود دارد، اما باید بدانید که به‌صورت کلی و در جزئیات تفاوت‌هایی بین آنها مشهود است.
تریپل
ترپیل کالیمبا دارای 17 نت بوده و طنینی عمیق‌تر نسبت به سایر مدل‌های این ساز دارد. شکل ظاهری این ساز نیز توسط هیو تریسی در دهه 1960 به سراسر جهان معرفی شد. این ساز رفته‌رفته به یک گزینه‌ای مناسب برای افرادی با دست‌های کوچک بدل شد.
سلست
اما سلست کالیمبا چیست؟ سلست کالیمبا مجموعه دیگری از آثار هیو تریسی است. این ساز نیز دارای 17 نت بوده؛ اما بدنه صاف آن باعث می‌شود که یک‌صدای واضح و البته کمتر نسبت به تریپل داشته باشد؛ ازاین‌رو سلست بیشتر برای موسیقی‌های ملایم‌تر که هدف استفاده از آن آرام‌کردن ذهن است، استفاده می‌شود.
آلتو
آلتو را می‌توان محبوب‌ترین نوع کالیمبا تولیدی هیو تریسی معرفی کرد. این ساز سادگی خودش را با 15 نت نشان داده و بدنه آن شبیه به بدنه تریپل است. مدل آلتو ساز کالیمبا به‌سرعت در بین جهانیان محبوبیت بالایی کسب کرد؛ زیرا نواختن آن ساده‌تر و برای افراد تازه‌کار راحت‌تر بود. اما این فقط یک طرف ماجرا است! ساز آلتو به دلیل امکانات بهتر برای تنظیم دقیق‌تر با اکثر نت‌های موسیقی مدرن سازگارتر است.
به طور کلی سازهای موسیقایی را از نظر نوع نواختن به چهار دسته تقسیم می‌کنند:
1. زه صدا‌ها (کوردوفون‌ها) - سازهای زهی
2. پوست صدا‌ها (ممبرانوفون‌ها) - سازهای کوبه‌ای و ضربه‌ای دارای پوست
3. خودصدا‌ها (ایدیوفون‌ها) - سازهای کوبه‌ای، ضربه‌ای و سایشی بدون پوست
4. هواصدا‌ها (آیروفون‌ها) - سازهای بادی
خود صدا‌ها ساز‌هایی هستند که خود به خود قابلیت ایجاد صدا را دارند. خود صدا‌ها معمولا از ماده‌ای سخت و غیرقابل انعطاف که قابل ارتعاش‌اند ساخته می‌شوند. خود صدا‌ها دارای انواع مختلفی هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:
• خود صدا‌های کوبه‌ای
• خود صدا‌های تیغه‌ای
• خود صدا‌های سایشی
• خود صدا‌های دمیدنی
ساز کالیمبا یک ساز کوچک و عجیب است که در دسته‌ی خود صدا‌های تیغه‌ای قرار دارد.
دلایل محبوبیت کالیمبا
این ساز دوست‌داشتنی و جذاب امروزه به یکی از سازهای محبوب در بین علاقه‌مندان به موسیقی بدل شده است. اما شاید برای شما هم این سؤال پیش‌آمده باشد که دلایل محبوبیت کالیمبا چیست؟ در واقع ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد کالیمبا آن را به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین سازهای جهان بدل کرده است. اما اجازه دهید تا دلایل محبوبیت کالیمبا را به شما معرفی کنیم:
هزینه‌های خرید پایین
گاهی اوقات خرید ساز موردعلاقه به دلیل قیمت بالای آن می‌تواند مشکلات خاص خودش را ایجاد کند. اما در این میان، کالیمبا قیمت بسیار مناسبی خواهد داشت. شما می‌توانید با یک هزینه‌ای بسیار ایده‌ال آن را خریداری کرده و از نواختن آن لذت ببرید.
مناسب برای تازه‌کارها
کالیمبا تنها دارای 17 کلید یا تیغه است که برای نواختن آن تنها به انگشت‌های شستتان نیاز پیدا خواهید کرد؛ ازاین‌رو کار با آن بسیار ساده و آسان خواهد بود. شما می‌توانید تنها با چند ساعت وقت‌گذاشتن، ملودی‌های شیرین و دل‌نوازی را یاد گرفته و آنها را به کمک این ساز اجرا کنید. همین عوامل باعث شده تا افراد مبتدی و تازه‌کار علاقه بیشتری برای خرید کالیمبا داشته باشند.
صدای دلنشین
یکی دیگر از دلایل محبوبیت کالیمبا، صدای دلنشین و جذاب آن است. با این که صدای کالیمبا شباهت‌هایی با سایز زیلوفون دارد، اما از نظر گام بین آنها تفاوت وجود دارد. بااین‌وجود، نوای روح‌افزای کالیمبا در کنار صدای پایین آن گزینه‌ای مناسب برای افراد است. به‌خصوص اگر مکان مشخصی برای نواختن ندارید و می‌خواهید تمرینات خود را در خانه دنبال کنید، کالیمبا بهترین انتخاب خواهد بود. به کمک این ساز یک آهنگ فوق‌العاده و بی‌نظیر را ایجاد خواهید کرد.
کاهش استرس
صدای آرام کالیمبا مطمئناً بهترین راه برای آرام‌کردن ذهن آن هم زمانی که بیشترین نیاز را به آرامش دارید، خواهد بود. حتی می‌توانید زمانی که سر کار حضور دارید و می‌خواهید خستگی یک روز کاری را از خود دور کنید، کافی است تا 20 دقیقه با این ساز بنوازید تا خودتان را از تمامی خستگی‌ها و استرس‌ها دور کنید.
دیدگاه