آلرژی غذایی، یک واکنش غیر طبیعی بدن به یک ماده غذایی خاص است. آلرژی غذایی با عدم تحمل مواد غذایی فرق دارد، اگرچه علائمی شبیه به هم دارند.
آلرژی غذایی
آلرژی غذایی عبارت است از واكنش بیش از اندازه ی دستگاه ایمنی به برخی غذاها یا موادی كه معمولاً بیخطرند. این واكنشهای نا مطلوب ممكن است، ارثی یا ناشی از یك نقص اكتسابی بیوشیمیایی باشند. علایم ممكن است در عرض چند دقیقه یا 2 ساعت پس از خوردن آن غذای به خصوص بروز كنند. در بعضی موارد، امكان دارد علایم یک تا دو روز بعد نیز ظاهر نشوند.
علت آلرژی غذایی
هنگامی که به مواد غذایی آلرژی دارید، سیستم ایمنی بدن به اشتباه یک غذای خاص یا ماده موجود در غذا را به عنوان چیزی مضر معرفی میکند. در نتیجه، سیستم ایمنی بدن سلولهایی را ترشح میکند که آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین E) IgE) را آزاد میکنند تا غذا یا ماده غذایی حاوی آلرژی (آلرژن) را خنثی کند.
دفعه بعد که حتی کمترین مقدار آن غذا را میخورید، آنتی بادی های IgE آن را حس میکنند و به سیستم ایمنی بدن سیگنال میدهند تا یک ماده شیمیایی به نام هیستامین و سایر مواد شیمیایی را وارد جریان خون کند. این مواد شیمیایی باعث علائم آلرژی میشوند.
غذاهای آلرژی زا
تقریباً 90 درصد از کل آلرژی های غذایی ناشی از هفت غذای زیر است:
1- شیر
2- گندم
3- سویا
4- ماهی
5- تخم مرغ
6- صدف، میگو و خرچنگ
7- آجیل درختی، گردو، بادام، بادام زمینی، پسته
بادام زمینی، آجیل درختی، ماهی و صدف معمولاً شدیدترین واکنش ها را ایجاد می کنند.
علائم آلرژی غذایی
آلرژی غذایی واقعی می تواند بر تنفس، دستگاه روده، قلب و پوست تأثیر بگذارد. علائم آلرژی غذایی می تواند طی چند دقیقه تا یک ساعت پس از مصرف غذا شروع شود. شایع ترین علائم آلرژی غذایی شامل موارد زیر باشد:
1. سوزن سوزن شدن یا خارش دهان
2. کهیر، خارش یا اگزما
3. تورم لب ها، صورت، زبان و گلو یا سایر قسمتهای بدن
4. خس خس سینه، گرفتگی بینی یا مشکل در تنفس
5. درد شکم، اسهال، حالت تهوع یا استفراغ
6. سرگیجه ، سبکی سر یا غش کردن
7. آنافیلاکسی
در برخی افراد، آلرژی غذایی می تواند یک واکنش آلرژیک شدید به نام آنافیلاکسی را ایجاد کند. آنافیلاکسی میتواند باعث علائم و نشانههای تهدید کننده زندگی شود، از جمله:
• تنگی و سفت شدن راههای هوایی
• گلو متورم یا احساس وجود تودهای در گلو که تنفس را دشوار میکند
• شوک با افت شدید فشار خون
• نبض سریع
• سرگیجه، سبکی سر یا از بین رفتن هوشیاری
درمان اضطراری برای آنافیلاکسی بسیار مهم است. در صورت عدم درمان، آنافیلاکسی میتواند باعث اغما یا حتی مرگ شود.
تشخیص آلرژی غذایی
هیچ آزمایش کاملی برای تأیید یا رد آلرژی غذایی وجود ندارد. قبل از تشخیص، پزشک تعدادی از عوامل را در نظر میگیرد. این عوامل عبارتند از:
• علائم فرد. تاریخچه مفصلی از علائم خود را به پزشک بگویید؛ اینکه فکر می کنید کدام غذاها و چه مقداراز آنها باعث ایجاد مشکلاتی میشوند.
• سابقه آلرژی خانوادگی. همچنین در مورد هر نوع حساسیتی که در اعضای خانواده خود دارید به پزشک اطلاع دهید.
• معاینه جسمی. یک معاینه دقیق اغلب میتواند سایر مشکلات پزشکی را شناسایی یا رد کند.
• آزمایش پوست. آزمایش خراش پوستی میتواند واکنش فرد را نسبت به یک ماده غذایی خاص مشخص کند. در این آزمایش مقدار کمی از مواد غذایی مشکوک روی پوست ساعد یا پشت قرار میگیرد. سپس پزشک یا متخصص بهداشتی دیگر پوست را با سوزن خراش میدهد تا مقدار کمی از این ماده در زیر سطح پوست وارد شود.
اگر به ماده خاصی که آزمایش میشود حساسیت دارید، یک برآمدگی یا واکنشی ایجاد میشود. به خاطر داشته باشید واکنش مثبت به این آزمایش به تنهایی برای تأیید آلرژی غذایی کافی نیست.
• آزمایش خون. آزمایش خون میتواند با اندازه گیری آنتی بادی مربوط به آلرژی موسوم به ایمونوگلوبولین E) IgE) پاسخ سیستم ایمنی بدن به غذاهای خاص را اندازه گیری کند.
برای این آزمایش، نمونه خون گرفته شده در مطب پزشک به آزمایشگاه پزشکی فرستاده میشود، در آنجا میتوان غذاهای مختلفی را آزمایش کرد.
• رژیم حذف. ممکن است از شما خواسته شود از مصرف غذاهای مشکوک برای یک یا دو هفته خودداری کنید و سپس مواد غذایی را یک به یک به رژیم غذایی خود اضافه کنید. این فرایند میتواند به پیوند علائم با غذاهای خاص کمک کند. با این حال، رژیمهای حذف تشخیص قطعی نمیدهند.
با رژیم حذف نمیتوان آلرژی غذایی را از حساسیت غذایی تمییز داد. همچنین اگر در گذشته به یک ماده غذایی حساسیت شدید داشته اید، ممکن است رژیم حذف عاری از خطر نباشد.
• چالش غذای خوراکی. در طی این آزمایش که در مطب پزشک انجام میشود، مقدار کم اما فزایندهای از مواد غذایی مشکوک به فرد داده میشود. اگر در طی این آزمایش واکنشی وجود نداشته باشد، ممکن است مجدداً این ماده غذایی در رژیم غذایی فرد گنجانده شود.
درمان آلرژی
هیچ دارویی برای درمان آلرژی غذایی وجود ندارد، اما از بعضی از داروها میتوان برای تخفیف یا رفع علائم استفاده کرد.
آنتی هیستامینهای بدون نسخه یا تجویز شده در کاهش علائم یک واکنش آلرژیک جزئی کمک کننده هستند. این داروها را میتوان بعد از قرار گرفتن در معرض مواد غذایی حساسیت زا برای تسکین خارش یا کهیر مصرف کرد. با این حال، آنتی هیستامینها نمیتوانند یک واکنش آلرژیک شدید را درمان کنند.
در مورد یک واکنش آلرژیک شدید، ممکن است فرد نیاز به تزریق فوری اپی نفرین و مراجعه به اورژانس داشته باشد. بسیاری از مبتلایان به آلرژی، اپی نفرین اتواینجکتور دارند (Adrenaclick ، EpiPen). این وسیله یک سرنگ ترکیبی با سوزن پنهان است که با فشار دادن بر روی ران، یک دوز دارو را تزریق میکند.
اگر پزشک معالج اپی نفرین اتوانجکتور تجویز کرده است:
• مطمئن باشید که نحوه استفاده از آن را میدانید. همچنین، اطمینان حاصل کنید که افراد نزدیک به شما نحوه استفاده از دارو را میدانند (اگر در مواقع اضطراری آنافیلاکتیک همراه تان باشند، میتوانند جان شما را نجات دهند.)
• همیشه همراه خود داشته باشید. ایده خوبی ایست که یک اتواینجکتور اضافی در اتوموبیل یا روی میز کارتان داشته باشید.
• حتماً اپی نفرین را قبل از تاریخ انقضا جایگزین کنید در غیر این صورت ممکن است به درستی کار نکند.
دیدگاه