کودکان غزه و تاثیرات روانی وحشتناک جنگ

ترومای کودکان در غزه به دلیل جنگ

کودکان حدود نیمی از جمعیت نزدیک به 2.3 میلیون غزه را تشکیل می دهند - که بسیاری از آنها در طول محاصره سخت 16 ساله غزه توسط اسرائیل به دنیا آمدند و اکنون در سال 2023 در حال تماشای بمب های اسرائیل هستند که محله های آنها را تخریب می کنند.

بچه های نوار غزه به خوبی می دانند که رنج چیست. آنها از بدو تولد تحت محاصره  اسرائیل، فقر و خشونت زندگی کرده اند.

کودکان در بمباران وحشیانه اسرائیل علیه مردم بی دفاع غزه مهمترین و بی گناه ترین قربانیان هستند. آنها نه تنها آمار بالایی در فهرست کشته شدگان و مجروحان دارند بلکه از نظر روحی و روانی نیز در وضعیت وخیمی قرار دارند.

فاضل ابو هین، روانپزشک در غزه، از تاثیرات روانی جنگ بر کودکان غزه می گوید. او می گوید کودکان علائم آسیب های جدی روحی مانند تشنج، شب ادراری، ترس، رفتار پرخاشگرانه، عصبی بودن و ترک نکردن والدین خود را نشان می دهند.

در غزه، یک کودک 15 ساله پنج دوره بمباران شدید را در زندگی خود تجربه کرده است:  9-2008، 2012، 2014، 2021 و اکنون 2023.

مطالعات انجام شده پس از درگیری های قبلی نشان داده است که اکثر کودکان غزه علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را نشان می دهند.

پس از عملیات نظامی در سال 2012، یونیسف، آژانس کودکان سازمان ملل، دریافت که 82 درصد از کودکان یا به طور مداوم یا معمولاً در ترس از مرگ قریب الوقوع هستند.

یافته‌های دیگر یونیسف عبارتند از: 91 درصد از کودکان اختلالات خواب را در طول درگیری گزارش کردند. 94% گفتند که با والدین خود خوابیده اند. 85% تغییرات اشتها را گزارش کردند. 82% احساس خشم کردند. 97٪ احساس ناامنی می کردند. 38 درصد احساس گناه کردند. 47 درصد ناخن های خود را می جویدند. 76 درصد خارش یا احساس بیماری را گزارش کردند.

پس از عملیات سرب گداخته (که توسط حماس به عملیات فرقان معروف است)، جنگ سه هفته‌ای در سال‌های 2008-2009، مطالعه‌ای توسط برنامه سلامت روان جامعه غزه (GCMHP) نشان داد که 75 درصد از کودکان بالای شش سال از یک یا چند علامت استرس پس از سانحه رنج می‌برند.

در آن زمان، حسن زیادا، روانشناس به گاردین گفت: اکثریت کودکان از پیامدهای روانی و اجتماعی زیادی رنج می برند. ناامنی و احساس درماندگی و ناتوانی بسیار زیاد است.

وی افزود ما مشاهده کردیم که کودکان مضطرب‌تر می‌شوند - اختلالات خواب، کابوس‌های شبانه، وحشت شبانه، رفتارهای پس‌رونده مانند چسبیدن به والدین، خیس کردن رختخواب، بی‌قرارتر و بیش‌فعال شدن، امتناع از تنها خوابیدن، تمام وقت تمایل به بودن با والدین، غرق شدن در ترس ها و نگرانی ها و تهاجمی تر شدن بعضی از آنها به وضوح قابل مشاهده بود.

کارشناسان همچنین به افزایش علائم روان تنی مانند تب بالا بدون دلیل بیولوژیکی یا بثورات روی بدن اشاره کردند.

بر اساس گزارش سازمان نجات کودکان، در سال 2022، از هر 5 کودک غزه، 4 کودک با افسردگی، ترس و اندوه زندگی می کردند. بیش از نیمی از آنها گفتند که به خودکشی فکر کرده بودند.

جنگ 2023 اسرائیل در غزه و تاثیر روانی بر کودکان

جنگ 2023 اسرائیل در غزه اوضاع را برای کودکان بسیار بدتر از گذشته کرده است.

کودکانی که از جنگ جان سالم به در می‌برند، می‌توانند بهای زیادی را از نظر روانی، عاطفی یا رفتاری بپردازند.

دکتر ایمان فرج الله، روانشناس در ایالات متحده که در غزه به دنیا آمده و بزرگ شده درباره ترومای کودکان در غزه تحقیق کرده است در مصاحبه با الجزیره می گوید: تحقیقاتش نشان می دهد که 95 درصد از کودکان نوار غزه علائم اضطراب، افسردگی و تروما را نشان دادند. او گفت: آنها کشته شدن اعضای خانواده، همسایه ها و دوستان خود را تماشا می کنند، این باعث عصبانیت و ناامیدی در آنها می شود، آنها تمایل بیشتری به پرخاشگری دارند و از افسردگی، اضطراب و اختلال استرس تروماتیک مداوم رنج می برند.

فرج الله می گوید: هر کودکی تروما را به روش خود نشان می دهد. پسری نه ساله را ملاقات کردم، به من گفت که وقتی صدای بمبی را می شنود سریع به خانه اش می رود و زیر روتختی می رود. او این کار را می کرد به این امید که دیده نشود و بمباران نگردد.

فرج الله گفت ما از نوجوانانی صحبت می کنیم که حتی اتاق را برای رفتن به دستشویی یا آشپزخانه بدون مادرشان ترک نخواهند کرد.   

 دکتر مامون موبید، مشاور روانپزشک و مدیر درمان و توانبخشی در مرکز مراقبت های رفتاری قطر، که چندین دهه تجربه کار با افراد آسیب دیده از جنگ، آوارگی و تروما را دارد، گفت که او شاهد الگویی از ترومای بین نسلی بوده است.

 تروما ناخواسته از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. آنها زمانی برای پردازش شناختی-عاطفی، برای خود درمانی ندارند و بنابراین این چرخه ادامه دارد.

این هشدار دهنده است زیرا به این معنی است که خشونت بیشتر،  نه کمتر در افق خواهد بود. 

آیا ترومای مربوط به جنگ هرگز قابل جبران است؟ 

فرج‌الله گفت: «از تجربه خودم می‌گویم نه. اما می‌توانیم روی آن کار کنیم تا برخی از آسیب‌ها را برطرف کنیم، پذیرش را توسعه دهیم، انعطاف‌پذیری ایجاد کنیم و زندگی را ادامه دهیم.»

فرج‌الله از تجربه شخصی صحبت کرد و گفت که آسیب‌های ناشی از جنگ تا امروز با او باقی مانده است. 20 سال از خروج فرج الله از غزه می گذرد و او هنوز طاقت تماشای آتش بازی را ندارد. صداها او را به زندگی در غزه برمی گرداند، زمانی که غزه مورد حمله قرار گرفت.

او گفت: "راه حل در روانشناسی یافت نمی شود - تنها راه حل یک راه حل سیاسی مسالمت آمیز برای حل مسئله فلسطین است."

ما انسان هستیم و مثل بقیه می‌خواهیم خانواده‌ها و جوامعی سالم داشته باشیم که در آن آزاد باشیم تا دوباره از زندگی لذت ببریم.»