امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 270472
۳۳۱۲
۱
۰
نسخه چاپی
Eric Berne

اریک برن را بشناسید!

اریک برن در 1910 در شهر مونترال کانادا به دنیا آمد. نام حقیقی اش لئونارد برنستاین بود. پدرش پزشک و مادرش نویسنده بود. خانواده ی او از لهستان و روسیه به کانادا مهاجرت کرده بودند. پدرش در 38 سالگی بر اثر بیماری سل فوت کرد و مادرش او را تشویق کرد که راه پدرش را دنبال کند و اریک در 1935 از دانشکده ی پزشکی دانشگاه مگ گیل فارغ التحصیل شد و یک دوره ی آموزش تحلیل روانی را در دانشگاه ییل گذراند. او در 1943 نامش را به اریک برن تغییر داد.

حقوق نیوز/ روانشناسی/ روانشناسان جهان

Eric Berne

اریک برن (Eric berne)

برن از 1943 تا 1946 به دلیل نیاز شدید ارتش به روان پزشک، در ارتش آمریکا خدمت کرد. در 1940 با الینور ازدواج کرد و صاحب دو فرزند شد. در 1947، زیر نظر اریک اریکسون دوره ی روانکاوی را به اتمام رساند. هنوز تعالیم خود را به پایان نبرده بود که عاشق زن بیوه ی جوانی به نام دوروتی دیماسوی شد و تصمیم گرفت با او ازدواج کند. دوروتی از ازدواج قبلی خود سه فرزند داشت و از برن هم صاحب دو پسر شد. اریک دوست داشت خانواده ی پرجمعیتی داشته باشد و برای آن ها پدری دلسوز و مهربان باشد. در ضمن آن سوی باغ بزرگش، ساختمان جداگانه ای برای کار و مطالعه ی خود ساخت.

اریک برن در دوران زندگی پرثمر خود کتب مختلفی به رشته ی تحریر درآورد. در کتاب بعد از سلام چه می گویید؟ ایده ی سناریوهای زندگی را مطرح کرد. این ایده بیان می دارد وقتی والدین عشق و محبت خود را به طور مشروط به فرزندان خود ابراز می کنند، فرزندان شروع به سناریو نویسی می کنند و برای پیروی از احکام والدین و فرار از ایراد و انتقادهای آن ها تصمیماتی اتخاذ می کنند و آزادی و استقلال خود را می فروشند. از جمله زن ها تبدیل به خانه دارهای مهربانی می شوند که حق مستقل بودن یا منطقی بودن را ندارند. یا مردها به افراد نان آور خانه تبدیل می شوند که حق ندارند گریه کنند یا بترسند یا عشق خود را ابراز کنند. این سناریو ها حتی به مردم اقوام و نژادها خصوصیات خاصی را تحمیل می کند.

برن نوازش را عامل اساسی رفتار اجتماعی می دانست و معتقد بود اگر کودکان از نوازش محروم بمانند دچار ضعف روانی و جسمی می شوند. بزرگسالان نیز بر اثر محرومیت ممکن است دچار نوعی روان پریشی شوند؛ ولی چون نوازش در سنین بالا چندان مقدور نیست افراد در پی آن هستند که در رفتار دیگران نوازش های نمادین را بیابند، مثلا یک هنر پیشه ی سینما، نوازش های نمادین را از صدها نامه ی هواداران خود کسب می کند، یا یک دانشمند نوازش هایش را از تعریف و تحسین افراد برجسته نسبت به آثار و تحقیقات خود به دست می آورد.

از جمله کارهای شاخص اریک برن ارائه نظریه تحلیل رفتار متقابل است که در زمینه ی توضیح و تشریح شخصیت آدمی است. فروید معتقد بود شخصیت انسان از سه بخش اساسی تشکیل شده است: نهاد، خود، فراخود. نظریه ی تحلیل رفتار متقابل اریک برن شباهت بسیاری با نظریه ی فروید دارد. او معتقد بود شخصیت انسان از سه بخش کودک، بالغ و والد تشکیل یافته است. کودک در واقع همان رفتارها و حالات کودکانه ی فرد است، بالغ نیز واقع بینی و عقل گرایی اوست، و والد مجموعه ی افکار و معیارها و عواطف والدین او هستند. برن می گوید ما در تعاملات اجتماعی خود با دیگران یکی از سه حالت کودک، بالغ، والد را بروز می دهیم و به راحتی از یکی به دیگری تغییر رفتار می دهیم. برای نمونه، ما در برخی مواقع می توانیم همچون دوران کودکی خود مثلا خلاقیت و کنجکاوی یا ویژگی های منفی خود مثلا لجبازی، قهر یا بداخلاقی را از خودمان بروز دهیم.

سه جنبه ی اصلی شخصیت، یعنی والد، کودک، بالغ باید به طور متعادل رشد کنند وگرنه دچار مشکل می شویم. مثلا اگر والدمان خیلی قوی باشد، آنگاه دائم احساس گناه کار بودن می کنیم و به بالغ و کودک خود بیش از حد ایراد می گیریم. اما اگر والدمان ضعیف بوده و کم رشد کرده باشد، آنگاه از وجدان کافی برخوردار نخواهیم بود. اگر کودک درون کسی بیش از حد رشد کرده باشد دائم به بازی گوشی می پردازد و تکانشی و عصبی است. اما اگر دائم به کار بپردازد و اصلا به تفریح و بازیگوشی مشغول نشود کودک او کم رشد کرده است. اگر کسی بیش از حد جدی باشد و با همه چیز به طور عقلانی برخورد کند می توان نتیجه گرفت بالغ او بیش از حد رشد کرده و قوی شده است.

اریک برن در 1964 بر اساس مفهوم تحلیل رفتار متقابل کتابی تحت عنوان بازی ها: روان شناسی روابط انسانی نوشت که لحن محاوره ای داشت و در میان مردم آمریکا محبوبیت زیادی یافت و تا مدت ها در فهرست کتب پر فروش نشریه ی نیویورک تایمز قرار داشت. این کتاب روانشناسی عامه پسند، ناگهان او را به ثروت نسبتا زیادی رساند و او با پول حاصل از فروش این کتاب یک خانه ی نو و ماشین گران قیمت خرید و مجددا ازدواج کرد!

او معتقد بود بازی های روان شناسی که مردم در زندگی روزمره ی خود انجام می دهند یک سری تبادلات پنهانی هستند که به صورت مستمر انجام می گیرند تا به نتیجه ی مشخص و از قبل پیش بینی شده ای منجر گردند؛ یعنی ما وارد بازی می شویم تا بعضی از انگیزه های پنهانی خود را ارضا کنیم و هر بازی همیشه یک مزیت برای ما دارد. برن تأکید داشت که نیاز انسان ها به صمیمیت و نوازش باعث می شود انسان ها وارد بازی های مختلف شوند و این بازی ها جایگزین ارتباطات واقعی می شوند.

یکی از متداول ترین بازی ها «اگر به خاطر تو نبود» نام دارد که بین زن و شوهر ها رایج است. در این بازی مثلا زن شکایت می کند که شوهر مانع دستیابی او به خواسته هایش در زندگی است. مثلا می گوید:«من خیلی دوست دارم پینگ پونگ یاد بگیرم.» و بنابراین در یک کلاس آموزش پینگ پونگ شرکت می کند. اما بعد از مدتی متوجه می شود نمی تواند در مقابل جمع بازی کند و از این کار وحشت دارد و خجالت می کشد. به همین دلیل، دگر کلاس نمی رود. ولی وقتی اقوام و دوستان از او می پرسند:«چرا دیگه به کلاس آموزش پینگ پونگ نمی روی؟» در حضور شوهرش جواب می دهد:«این سوال را باید از آقا بکنید. او دلش نمی خواهد من ادامه بدهم. اگر به خاطر او نبود، الان من به خیلی چیزا رسیده بودم.»

بدین ترتیب، زن با انجام دادن این بازی روانشناسی، ترس و شرم خود را از بازی در حضور جمع پنهان می کند و به هیچ کس نمی گوید دلیل نرفتن به کلاس ضعف خودش بوده است، بلکه مسئولیت کار را به گردن شوهرش می اندازد و این طور عنوان می کند که او خوشش نمی آید من پینگ پونگ را ادامه دهم.

برن عقیده دارد بازی ها مثل نوارهای صوتی قدیمی و کهنه ای هستند که آن ها را از کودکی به ارث برده ایم و مرتب آن ها را از ضبط صوتمان پخش می کنیم و با این که اثرات ویرانگری دارند، ولی چون برخی مشکلات روانی حل نشده مان را (از جمله ترس و شرم زن مثال فوق از انجام دادن کاری در حضور جمع) به نوعی رفع و رجوع می کنند، برایمان آرامش بخش هستند.

بازی رایج دیگر «چرا این کارو نمی کنی؟ آره راست می گی، ولی...» است.

این بازی را مثلا مردی شروع می کند که کودک درونش در رابطه با مشکلی نیاز به همدردی و دلسوزی دیگران دارد. بازی این طور شروع می شود که او مشکل خود را برای دوستش مطرح می کند، دوست با ارائه دادن راه حل های سازنده سعی می کند او را راهنمایی کند (چرا تو برای حل مشکل فلان کار را انجام نمی دی؟)، فردی که مشکل را مطرح کرده می گوید:«آره حق با تو است ولی...» و سعی می کند در راه حلی که دوستش ارائه داده ایرادی پیدا کند (در صورتی که بالغ او می تواند راه حل مزبور را مورد بررسی دقیق قرار دهد و در صورت درست بودن، آن را بپذیرد)، ولی چون هدف فرد از این تعامل با دوست، پیدا کردن راه حل نیست چنین نمی کند. در این تعامل همچنین دوست او از فرصت استفاده کرده و والد خود را بازی می کند و نشان می دهد والد خوب و دلسوزی دارد.

کتاب بازی های اریک برن در دوران خود، یعنی 1960 از سوی بسیاری از روانشناسان مورد انتقادهای کوبنده قرار گرفت و محتوای آن را بیش از حد عامیانه دانستند، ولی در عین حال مورد استفاده ی بسیاری از مشاوران و درمانگران قرار می گیرد و جنبه ی روشنگرانه دارد.

اریک برن در جایی گفته است که کودک درون خود را به خوبی پرورش داده و اکنون نوجوانی 56 ساله است. او به بازی پوکر علاقه ی زیادی داشت. سه بار ازدواج کرد و در ژوئن 1970 دچار حمله ی قلبی شد، ولی نجات یافت. به تازگی متن کتاب بعد از سلام چه می گوید؟ را تمام کرده و سرحال بود؛ ولی دوباره در 26 ژوئن دچار حمله ی قلبی شدیدتری شد و در بیمارستان درگذشت.

کتاب های اریک برن عبارت اند از: بعد از سلام چه می گویید؟، ذهن در عمل، تحلیل رفتار متقابل در روان درمانی، ساختار و پویایی های سازمان ها و گروه ها، بازی های مردم، اصول گروه درمانی، عشق در روابط انسانی، فراسوی بازی ها و سناریو ها (که بعد از مرگش چاپ شد).

منبع: مکاتب روان شناسی - حمیدرضا بلوچ

  • منبع
  • حقوق نیوز

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید