میوزیت چیست؟
از نظر لغوی میوزی( myositis)، به معنای التهاب عضله است ( myo به معنی عضله و itis به معنی التهاب) میوزیت نوعی از بیماری های عضلانی است که در آن ها التهاب و ضعف عضلات وجود دارد.
التهاب عضلانی یا میوزیت (Myositis) یک توصیف کلی برای بروز التهابات مزمن و پیشرونده درگیر کننده عضلات است. برخی انواع میوزیت با بثورات پوستی همراه است. تشخیص این بیماری نادر بسیار دشوار بوده و علت آن نیز گاه برای همیشه ناشناخته باقی خواهد ماند.
علائم و نشانه های این بیماری ممکن است با گذشت زمان به سرعت یا به تدریج بهبود یابد.
علائم اولیه این بیماری ممکن است شامل بدن درد و درد عضلانی، خستگی، بلع و مشکلاتی در تنفس فرد مبتلا باشد.
ضعف و ناتوانی عضلات از علائم اصلی میوزیت است. ضعف عضلات ممکن است واضح باشد و یا فقط با آزمایش معلوم شود. عضله ممکن است درد داشته باشد یا نه.
اغلب عضلات بزرگ بدن دچار ضعف و ناتوانی می شوند مثل گردن، شانه ها، باسن و کمر.
معمولا عضلات هر دو طرف بدن درگیر این مشکل می گردند.
ضعف عضلات باعث افتادن فرد می شود و بلند شدن از روی صندلی و یا بلند شدن بعد از افتادن برای فرد سخت می گردد.
علائم اصلی میوزیت
علائم اصلی میوزیت ضعف عضلات است. این ضعف ممکن است قابل توجه بوده یا به قدری کم باشد فقط با آزمایش قابل تشخیص باشد. این بیماری ممکن است با درد عضلانی (میالژی) همراه بوده یا بدون آن باشد.
درماتومیوزیت، پلی میتوزیت و سایر بیماری های التهابی میوزیت باعث ضعف می شود که طی هفته ها یا ماه ها به آرامی شدت می گیرد. این ضعف بر روی گروه های بزرگ عضلانی گردن، شانه ها، باسن، و کمر تأثیر گذار بوده و معمولاً عضلات هر دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
ضعف ناشی از بیماری میوزیت در بعضی مواقع به قدری شدید است که ممکن است باعث زمین خوردن فرد مبتلا شده یا بلند شدن فرد از روی زمین یا از روی صندلی را با مشکلاتی همراه کند.
دیگر علائمی که ممکن است با بیماری های التهابی ظاهر شود شامل موارد زیر می شود:
- بثورات پوستی
- خستگی بدنی
- مشکل در بلع غذا
- مشکلات تنفسی
- ضخیم شدن پوست دست ها
افراد مبتلا به میوزیت ناشی از ویروس معمولاً همان علائم عفونت ویروسی مانند آبریزش بینی، تب، سرفه و گلو درد یا تهوع و اسهال را خواهند داشت. با این تفاوت که علائم عفونت ویروسی ممکن است روزها یا هفته ها قبل از شروع بروز علائم میوزیت از بین برود. برخی از افراد مبتلا به میوزیت دچار درد عضلانی می شوند، اما این علامت همیشگی نیست. بیشتر درد عضلات ناشی از میوزیت نیست، بلکه در اثر صدمات یا بیماری های معمولی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا ایجاد می شود. به این دردهای عضلانی و سایر دردهای معمولی که عضلات را درگیر می کند، میالژی گفته می شود.
علت میوزیت
بیماری میوزیت می تواند در نتیجه هر عارضه التهابی در عضلات به وجود می آید.
علل بروز میوزیت به چندین دسته متفاوت تقسیم می شود:
1- بیماری های التهابی
بیماری که باعث ایجاد التهاب در بدن شده و بر عضلات تأثیر بگذارد از جمله مواردی است که می تواند باعث بروز میوزیت شود. بسیاری از این علل بیماری های خود ایمنی هستند که در آن بدن به اشتباه به بافت های خود حمله می کند.
بیماری های التهابی که باعث میوزیت شدید می شود عبارتند از:
- درماتومیوزیت
- پولی میوزیت
- میوزیت جسم انکلوزیونی
سایر بیماری های التهابی که باعث بروز انواع خفیف تری از میوزیت می شوند. شامل موارد زیر می شود:
- لوپوس
- اسکلرودرما
- روماتیسم مفصلی
بیماری های التهابی اغلب جدی ترین علت بروز انواع میوزیت ها بوده و بهبود آن ها نیاز به درمان طولانی مدت خواهد داشت.
2- عفونت
عفونت های ویروسی شایع ترین عفونت های ایجاد کننده میوزیت است. به ندرت، باکتری ها، قارچ ها یا ارگانیسم های دیگر نیز می توانند باعث بروز بیماری میوزیت شوند. ویروس ها یا باکتری ها ممکن است به طور مستقیم به بافت عضله فرد مبتلا حمله کرده یا به صورت غیر مستقیم موادی را آزاد کنند که به فیبرهای عضلانی آسیب می رسانند. ویروس بیماری های مثل سرماخوردگی و آنفولانزا، و همچنین ویروس HIV، تنها تعداد کمی از ویروس هایی هستند که می توانند باعث بروز میوزیت شوند.
3- داروها و مواد مخدر
مواد مخدر و داروهای مختلفی باعث آسیب موقتی عضلات می شوند.
به دلیل اینکه التهاب عضلات اغلب معلوم نمی شود، مشکل عضله را میوپاتی می گویند تا میوزیت.
داروها و مواد مخدری که باعث میوزیت یا میوپاتی می شوند عبارتند از:
- استاتین (داروی پایین آورنده کلسترول خون)
- کلشی سین
- پلاکوئینیل
- آلفا اینترفرون
- کوکائین
- الکل
میوپاتی می تواند بلافاصله بعد از مصرف یک دارو بروز کند و یا ماه ها تا سال ها بعد از مصرف یک ماده مخدر رخ دهد.
گاهی اوقات تداخل دو نوع داروی مختلف باعث میوپاتی می شود. برخی داروهایی نادر (خیلی کم مورد استفاده قرار می گیرند) باعث میوزیت شدید می شوند.
4- آسیب بدنی
ورزش شدید منجر به درد، ورم و ضعف عضلات برای ساعت ها یا روزها بعد از فعالیت ورزشی می شود.
علائم میوزیت بعد از ورزش یا آسیب بدنی معمولا با استراحت کردن و ترمیم به طور کامل از بین می رود.
5- رابدومیولیز
وقتی که عضلات سریعا تجزیه شوند، رابدومیولیز رخ می دهد.
درد، ضعف و ورم عضلات از علائم این اختلال هستند.
رنگ ادرار هم ممکن است قهوه ای تیره یا قرمز شود.
رابومولیولیز
رابدومیولیز هنگامی اتفاق می افتد که عضلات به سرعت تجزیه شوند. درد عضلانی، ضعف و تورم از جمله علائم رابدومیولیز هستند. همچنین در نتیجه ابتلا به این بیماری ممکن است ادرار به رنگ قهوه ای تیره یا قرمز روشن در بیاید.
تشخیص میوزیت
به دلیل شباهت نشانه های میوزیت با بیماری های دیگر و سیر تدریجی آن، تشخیص میوزیت مشکل است. روماتولوژیست ها و متخصصین اعصاب داخلی، تجربه بیشتری در تشخیص و درمان میوزیت دارند.
تشخیص میوزیت مبتنی بر شرح حال وجود نشانه های بیماری، یافته های بالینی و آزمایش های خاص می باشد. ممکن است لازم باشد که بیمار برای تشخیص و شروع درمان در بیمارستان بستری شود به ویژه اگر بیمار قادر به مراقبت ازخود نباشد و یا مشکل تنفسی داشته باشد .
آزمایش هایی که برای تشخیص میوزیت انجام می شود عبارتند از:
1- امتحان بالینی
2- امتحان عضلات شامل ارزیابی قدرت عضلانی و وجود حساسیت در عضلات
3- امتحان مفاصل برای وجود ورم و درد در موقع حرکت و یا حساس بودن در لمس
4- مشاهده پوست برای وجود ضایعات پوستی
5- امتحان بستر ناخن ها برای دیدن علائم مخصوص در مویرگ ها (مانند گشاد شدن )
آزمایش های دیگر شامل :
1- کرآتین کیناز خون: با آسیب دیدن عضلات، این آنزیم و آنزیم های دیگر عضله وارد خون شده و مقدار آن ها بالا می روند بنابراین در مواقع فعال بودن بیماری، این آنزیم ها در خون بالا رفته و پس از بهبودی، مقدار آن ها پائین می آیند.
2- سرعت سدیمانتاسیون گلبول های قرمز :(ESR )این آزمایش خون در نیمی از بیماران مبتلا به میوزیت بالا می رود.
آزمایش های خون دیگر: برای رد کردن وجود سایر بیماری ها از قبیل آرتریت روماتوئید ، لوپوس و اسکلرودرمی ، آزمایش های دیگری انجام می شود.
1- الکترومیوگرافی: با انجام این تست، فعالیت الکتریکی عضلات ارزیابی می شود. برای انجام این تست، الکترودهائی که به سوزن های بسیار نازک وصل می شوند را وارد عضله کرده و پس از تحریک عضله توسط آن ها، نوار فعالیت ثبت می گردد. این تست، می تواند گرفتاری عضله براثر بیماری های عصبی را از گرفتاری بیماری های عضلانی تفکیک کند. انجام این تست با فروکردن سوزن در عضله صورت می گیرد که ممکن است ناراحت کننده باشد.
2- بیوپسی (تکه برداری) عضله: بیوپسی از یکی از عضلات گرفتار برای تایید تشخیص صورت می گیرد. بیوپسی عضله را توسط جراحی و با بیحسی موضعی انجام می دهند. بیوپسی عضله وجود التهاب و آسیب ودرمواردی نوع میوزیت را می تواند نشان دهد.
3- اتوآنتی بادی ها: چندین اتوآنتی بادی انحصاری در خون بیماران مبتلا به میوزیت یافت می شود. این اتوآنتی بادی ها که به " آنتی بادی های خاص برای میوزیت معروف هستند، در حدود نیمی از بیماران یافت می شوند و هرکدام از آن ها با نوع خاصی از میوزیت و علائم آن ها ارتباط دارند.
4- غربالگری برای وجود سرطان: در بیماران مسن تر، و به ویژه در مردانی که مبتلا به میوزیت هستند، ممکن است آزمایشات مربوط به وجود سرطان های مختلف انجام شود. ندرتا درماتومیوزیت می تواند نشانه ای از وجود سرطان باشد که با برداشتن تومور سرطانی و یا درمان های دیگر، معموال میوزیت بهبود می یابد.
5- ام- آر-آی: این روش رادیولوژی می تواند نشانه هائی دال بر وجود التهاب در عضلات را نشان دهد.
درمان میوزیت
درمان میوزیت از یک بیمار تا بیمار دیگر متفاوت است و در طی سیر بیماری، برای یک بیمار هم نوع درمان تغییر خواهد کرد. درمانی که توصیه می شود بستگی به شدت بیماری و علائم بیماری و وجود سایر بیماری و سابقه عوارض جانبی نسبت به داروهای مصرف شده در گذشته دارد.
قبل از شروع درمان، پزشک آزمایش های مختلفی را انجام می دهد تا بعدا با تکرار آن ها متوجه بهبود بیماری شود، ازجمله اندازه گیری قدرت عضلات، آنزیم های عضلانی، عکسبرداری قفسه سینه با اشعه ایکس، تست های تنفسی و بررسی های مربوط به بلع.
درمان میوزیت شامل موارد زیر است :
1- استراحت: در موقعی که التهاب وجود دارد، استراحت لازم است. در دوره های استراحت، برای پیشگیری از لاغر شدن عضلات و سفت شدن زردپی ها و رباط ها، انجام نرمش های ملایم با کمک فردی دیگر توصیه می شود.
2- فیزیوتراپی : برای حفظ حرکات و پیشگیری از لاغر شدن عضلات، فیزیوتراپی نقش مهمی در درمان میوزیت دارد. نرمش های تقویت کننده قدرت عضلات و حفظ کننده دامنه حرکتی جزو برنامه درمانی است که پزشک باتوجه به شدت بیماری و التهاب در زمان مناسب انجام آن ها را تجویز می کند.
3- کورتیکواستروئیدها: اولین خط درمان داروئی در درمان میوزیت ، کورتیکواستروئیدها (کورتون نظیر پردنیزولون) می باشند. با شروع درمان با این داروها، علائم بهبود در چند هفته اول یا بندریج ظرف 3 تا 6 ماه ظاهر خواهد شد. حدود 90 درصد بیماران، حداقل بطور نسبی با درمان با کورتیکواستروئیدها بهبودی می یابند. در 50 تا 70 درصد از بیمارانی که تحت درمان قرار می گیرند ، بیماری کاملاً خاموش می شود.
4- داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی: اگر بیمار با مصرف کورتیکواستروئیدها به تنهایی، جواب مناسبی به درمان ندهد، داروهای دیگری مانند متوترکسات، یا آزاتیوپرین، تجویز می شوند.
متوترکسات بشکل قرص یا تزریقی یک روز در هفته مصرف می شوند و آزاتیوپرین بشکل قرص مصرف می شود. تاثیر درمانی این داروها 2 تا 6 ماه بعد از شروع ظاهر می شود و با مصرف آن ها، پزشک می تواند مقدار کورتون مصرفی بیمار را کاهش دهد.
علاوه بر این دو دارو، داروهای دیگری که در این گروه قرار می گیرند مانند سیکلوسپورین، نیز ممکن است برای درمان میوزیت تجویز شوند.
توصیه می شود بیماران، از چگونگی مصرف این داروها و عوارض آن ها اطلاع کافی پیدا کنند. در صورت مصرف متوترکسات باید از روش های جلوگیری از حاملگی استفاده شود و چند ماه قبل از اقدام به حاملگی دارو قطع شود.
از داروهای دیگر این دسته که در این بیماری استفاده می شود می توان از سیکلوفسفامید نام برد که برای درمان عوارض ریوی بیماری کاربرد دارد .میکوفنوالت موفتیل نیز در مواردی که متوترکسات یا آزاتیوپرین موثر واقع نشوند ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
هیدروکسی کلروکین: این دارو ، برای درمان ضایعات پوستی درماتومیوزیت مفید است ولی تاثیری بر روی التهاب عضلات ندارد.
ایمونوگلوبولین وریدی: اگر دارو های گفته شده در بالا موثر واقع نشوند، گاما گلوبولین درمان موثر و بی خطری برای میوزیت خواهد بود.
ریتوکسیمب: داروئی است که برای موارد بسیار مقاوم که حتی به ایمونوگلوبولین وریدی هم جواب ندهند ممکن است تجویز شود.
اجتناب از نور آفتاب: بیماران مبتلا به درماتومیوزیت، اگر در معرض نور آفتاب قرار بگیرند، ضایعات پوستی آن ها بدتر می شود، بنابراین باید از نورآفتاب اجتناب کنند.
منبع: میوزیت (پلی میوزیت – درماتومیوزیت ) - انجمن روماتولوژی ایران - 1389
دیدگاه