امروز: سه شنبه, ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ برابر با ۰۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۱۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 271196
۳۴۵۸
۱
۰
نسخه چاپی
اختلال آفازی (Aphasia)

اختلال آفازی یا زبان پریشی و انواع آن | دلایل ایجاد اختلال آفازی یا زبان پریشی | درمان اختلال آفازی یا زبان پریشی

زبان پریشی یا اختلال آفازی نوعی اختلال مغزی است که به آسانی قابل تعریف نیست. این اختلال برحسب میزان و جایگاه آسیب دیده در مغز به گونه های متنوعی ظاهر می شود.

 زبان پریشی یا اختلال آفازی

 زبان پریشی یا اختلال آفازی، اختلالی است که در آن پردازش و تولید زبان در همه یا بعضی از مهارت های زبانی دچار مشکل و نابسامانی می شود.

اختلال آفازی یا زبان پریشی

اختلال آفازی یا زبان پریشی اختلال در زبان است که بر روی درک، بیان، خواندن و نوشتن تاثیر می گذارد. آفازی همیشه در نتیجه آسیب مغزی اتفاق می افتد که یکی از شایع ترین علت های آن سکته مغزی می باشد. اگرچه دلایل دیگری نظیر تصادف، ضربه به سر، تومور یا التهاب مغزی می تواند منجر به زبان پریشی شود. آفازی می تواند اینقدر شدید باشد که توانایی ارتباط برقرار کردن با بیمار بسیار سخت شود، و یا اینقدر خفیف باشد که بیمار در برخی موارد بسیار خفیف احساس مشکل کند.

انواع اختلال آفازی یا زبان پریشی و نشانه های آن

آفازی بروکا (بیانی): این نوع آفازی در اثر یک ضایعه در ناحیه بروکا و یا نواحی مجاور آن به وجود می‌آید و علائم آن به صورت زیر است:

1. به آرامی حرف زدن و روان نبودن کلمات

2. زیاد صحبت نکردن و حذف کردن انتهای برخی کلمات به هنگام تکلم

3. خوب بودن درک لغات نوشته یا گفته شده

4. سعی کردن زیاد برای صحبت کردن و تکرار یک لغت

5. اشکال در نام بردن اشیاء مختلف

6. ضعف عضلات در یک طرف بدن که معمولا در بازو شدیدتر است، زیرا کورتکس حرکتی به منطقه بروکا نزدیک‌تر است

7. درک کردن وجود نقص در خود و دچار افسردگی شدن

آفازی ورنیکه (درکی): به علت ضایعه در ناحیه ورنیکه و یا نواحی مجاور آن پدید آمده و دارای خصوصیات زیر است:

1. استفاده از الفاظ زائد، لغات بی‌معنا و نادرست

2. استفاده از لغات و صداهای نادرست

3. اشکال در درک لغات گفته یا نوشته شده

4. اشکال در طرز نوشتن

5. اشکال در تکرار لغات و عبارات

6. اختلال در نام بردن اشیاء

7. احتمال آگاه نبودن از کمبود و نقص در خود

آفازی هدایتی: به علت وجود ضایعات لوب تمپورال و یا پاریتال رخ داده که می‌تواند دسته قوسی یا الیاف ارتباطی را نیز درگیر کند. علائم آن به شرح زیر است:

1. واضح سخن گفتن اما کامل نبودن اطلاعات به دست آمده

2. درک کردن مطالب گفته یا نوشته شده اما اشکال در خواندن مطالب

3. اشکال در تکرار لغات و عبارات

4. اشکال در نام بردن اشیاء

آفازی نام بردن اشیاء: این نوع آفازی به علت ضایعات کوچک گیروس زاویه‌ای، انسفالو‌پاتی‌های متابولیک و توکسیک و یا ضایعات کوچک فضا گیر که در ناحیه‌ای دور از ناحیه تکلم قرار دارند دیده می‌شود. خصوصیات این آفازی به شرح زیر است:

1. واضح سخن گفتن اما ناقص و مبهم بودن اطلاعات

2. درک کردن مطالب گفته یا نوشته شده

3. اشکال در تکرار لغات و عبارات

آفازی گلوبال یا سراسری: این آفازی در ضایعات بزرگی که دو ناحیه بروکا و ورنیکه را گرفتار می‌کند، دیده می‌شود. آفازی گلوبال بر تمامی جنبه‌های زبان تاثیر گذاشته و بیمار قادر به درک مطالب و صحبت کردن نیست. در این اختلال فرد ممکن است چند کلمه قابل تشخیص را بیان کند، اما نمی‌تواند آن‌ها را و یا حتی خواندن و نوشتن را درک کند.

در نظر داشته باشید که ضعف یا فلج در یک یا هر دو طرف صورت و بدن نیز می‌تواند صحبت کردن و نوشتن را سخت‌تر کند. ماهیچه‌هایی که برای دم و بازدم استفاده می‌شوند، می‌توانند تحت تاثیر قرار گرفته و عمل صدا را با مشکل مواجه سازند. علائم و نشانه‌های مرتبط با این اختلال به صورت زیر است:

1. ناتوانی در درک زبان

2. ناتوانی در تلفظ

3. ناتوانی در صحبت کردن

4. ناتوانی در ادای کلمات

5. ناتوانی در نام بردن اشیا

6. ناتوانی در تکرار یک عبارت

7. ناتوانی در خواندن و نوشتن

8. استفاده از کلمات ساختگی

9. مشکل املایی

10. تلاش بسیار برای پیدا کردن کلمات مناسب

دلایل ایجاد اختلال آفازی یا زبان پریشی

مغز دارای دو نیمکره ی چپ و راست است. در بیشتر افراد نیمکره ی مسئول برای صحبت کردن، نیمکره ی چپ است. که به آن نیمکره ی غالب هم می گویند.

در نیمکره ی چپ مناطق مختلفی وجود دارند که هر یک بخشی از عملکرد گفتار را انجام می دهند.

بروکا: بخشی از نیمکره ی چپ است که مسئول بیان کلمات می باشد. یعنی وقتی می خواهیم کلمه ی “توپ” را بگوییم این منطقه الگوی حرکتی آن را برنامه ریزی می کند و می توانیم آن را بگوییم (اگر این بخش درست کار نکند مثلا توپ را می گوییم “پوت”)

ورنیکه: بخشی که در درک صحبت دیگران نقش دارد. (اگر درست کار نکند صحبت دیگران را نمی فهمیم! درست مثل اینکه یک ژاپنی با شما صحبت کند)

الیاف قوسی: این الیاف ارتباط بین دو بخش بروکا و ورنیکه را برقرار می کنند. در واقع وقتی کسی با شما صحبت می کند شما با ورنیکه آن را درک می کنید، و وقتی بخواهید جواب فرد را بدهید با همکاری ورینکه + الیاف قوسی + بروکا پاسخ فرد را می دهید.

آفازی در نتیجه ی آسیب به این بخش ها از مغز ایجاد می شود. به طور مثال آسیب تکلم بعد از سکته مغزی به دلیل آسیب این مناطق است. علل زیر می تواند منجر به آفازی شود:

• سکته مغزی

• ضربه به سر

• تومور

• بیماری های پیشرونده مغزی

• زوال عقل ( مانند آلزایمر و..)

• اختلالات متابولیک

• عفونت های مغزی

همچنین موارد زیر می تواند در ایجاد آفازی تاثیرگذار باشند:

• زمینه ی ژنتیکی

• استرس و تنش زیاد

• کم خوابی مستمر

• بیماری دیابت

• کلسترول بالا

• فشار خون بیش از اندازه

• مصرف سیگار

• مصرف زیاد موادی مانند (الکل، چربی، نمک و…)

نحوه ی تشخیص اختلال آفازی یا زبان پریشی

پس از آسیب فرد، پزشک متخصص با توجه به نوع آسیب، علائم و شدت آسیب دیدگی، دستور تصویربرداری مغزی را می دهد. با توجه به تصویربرداری مغزی سی تی اسکن CTscan و یا MRI می توان نواحی آسیب جمجمه، عروق و بافت مغز را تشخیص داد.

با توجه به جایگاه آسیب، سپس بررسی آفازی انجام می گیرد. از مهمترین عوامل جهت ارزیابی صحیح، سطح هوشیاری فرد می باشد. در صورتی که فرد هوشیار نباشد نمی تواند به سوالی هم پاسخ دهد.

پس از آن بررسی سطح درک شنوایی فرد انجام می شود. اینکه فرد چقدر نسبت به صحبت های دیگران درک دارد.

سپس ارزیابی صحبت کردن و بیان بیمار انجام می شود.

در صورتی که فرد مشکوک به آفازی باشد به گفتاردرمانگر ارجاع داده می شود. تشخیص نوع آفازی عموما با گفتاردرمانگر می باشد. همچنین درمان صحبت کردن این بیماران نیز با گفتاردرمانگر است.

راه های درمان آفازی یا زبان پریشی

درمان جنبه های گفتار و صحبت کردن و همچنین بلع بیمار آفازی برعهده گفتاردرمانگر می باشد. همینطور درمان شرایط عمومی بیمار به عهده ی پزشک و متخصص مغز و اعصاب است.

گفتار درمان نوع آفازی را تشخیص داده و متناسب با آن برنامه ی درمان بیمار را طرح ریزی می نماید.

برنامه ی گفتار درمانی چندین جلسه طول می کشد و باید به طور مستمر پیگیری شود. این برنامه ی درمانی با توجه به سطح درک، بیان، خواندن و نوشتن بیمار برنامه ریزی می شود.

همچنین در برخی افراد وسعت آسیب به قدری شدید است که ممکن است فرد به تکلم مانند گذشته نرسد.

در افرادی که آسیب حرکتی زیادی نیز دیده اند (مثل افرادی که فلجی در دو سمت بدن دارن) در صورت آفازی شدید، سیستم AAC یا ارتباط جایگزین و افزوده پیشنهاد می شود. به طور کلی این سیستم به فرد کمک می کند تا از حداقل توانایی هایش برای ارتباط برقرار کردن به بهترین نحو استفاده کند.

مهمترین مورد در نتیجه گیری از درمان، شروع زودهنگام درمان و استمرار در آن است!

به طور کلی تا ۶ ماه پس از آسیب، دوران طلایی به حساب می آید. از این جهت بهترین زمان برای بازگردانی مهارت های از دست رفته می باشد. همچنین درمان تکلم بعد از سکته مغزی شرایط مشابهی دارد و بهتر است هرچه سریعتر آغاز شود.

چرا که مغز می تواند تا حد زیادی مهارت های از دست رفته را پس بگیرد. اگرچه ممکن است در موارد شدید، اختلال پایدار شود.

  • منبع
  • ویکی پدیا
  • توان درمان
  • آسان طب

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید