امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 271789
۱۶۹۷
۱
۰
نسخه چاپی
جراحی پلاستیک (Plastic surgery)

جراحی پلاستیک | تاریخچه جراحی پلاستیک | روش های جراحی پلاستیک

جراحی زیبایی (cosmetic surgery)؛ (aesthetic surgery) از انواع جراحی پلاستیک است که به بهبود ظاهر فرد، با استفاده از روش های جراحی و پزشکی می پردازد. در این نوع جراحی، حفظ، ترمیم یا افزایش زیبایی ظاهر طبیعی مورد نظر قرار می گیرد

جراحی پلاستیک | تاریخچه جراحی پلاستیک | روش های جراحی پلاستیک


 

جراحی پلاستیک، نوعی تخصص پزشکی است که به اصلاح یا ترمیم فرم و عملکرد می پردازد.

جراحی پلاستیک (Plastic surgery)

 

اگرچه جراحی پلاستیک به عنوان جراحی زیبایی (aesthetic surgery) یا (cosmetic surgery) شهرت یافته ولی انواع گروه های دیگر مانند جراحی جمجمه و صورت (craniofacial surgery)، جراحی دست (hand surgery)، جراحی سوختگی (burn surgery)، جراحی میکروسکوپی (microsurgery) و جراحی ترمیمی (reconstructive surgery) را نیز شامل می شود.

در اینجا واژه ی پلاستیک از لغت یونانی «plastikos» به معنی «قالب گیری» «شکل دِهی» گرفته شده و ارتباط با ماده ی پلیمر صناعی موسوم به پلاستیک ندارد.

 تاریخچه جراحی پلاستیک

جراحی پلاستیک از سال 2000 قبل از میلاد مسیح در هندوستان پایه گذاری شد. 6 قرن پیش از میلاد مسیح، ساشراتا (Sushruta) ملقب به «پدر جراحی» اقدامات مهمی در زمینه ی جراحی پلاستیک و جراحی آب مروارید به عمل آورد و کارهای پزشکی او و نیز شاراکا (charaka) در سال 750 بعد از میلاد مسیح در دوره ی خلفای عباسی به زبان عربی ترجمه شد. به تدریج این آثار به کشورهای اروپایی راه یافتند. در ایتالیا، خانواده ی برانکا ساکن جزیره ی سیسیل و گاسپار تاگلیا کوزی از اهالی بولونیا با روش های ساشراتا آشنایی پیدا کردند.

پزشکان انگلیسی به هندوستان مسافرت می کردند تا روش های بومی جراحی پلاستیک بینی (راینوپلاستی) را فرا بگیرند. گزارش های مربوط به جراحی مزبور تا سال 1794 در مجله ی جنتلمن (Gentleman) به چاپ می رسید.

جوزف کنستانتین کارپو 20 سال از عمر خود را برای فراگیری روش های جراحی پلاستیک موضعی در هندوستان گذارند و توانست در سال 1815 اولین جراحی بزرگ را در دنیای غرب انجام دهد. وسایل جراحی معرفی شده در کتاب sushrata samhita به شکل تعدیل یافته در کشورهای غربی مورد استفاده قرار گرفتند.

تقریباً از اولین قرن قبل از میلاد مسیح، رومی ها قادر بودند روش های ساده ای مانند ترمیم آسیب دیدگی گوش را مورد استفاده قرار دهند ولی بنابر دلایلی مذهبی مجاز به بریدن اعضای بدن انسان و جانوران نبودند از این رو دانش آنها تماماً مبتنی بر متون پیشین یونانی بود. با وجود این، اولوس کورنلیوس سلسوس توانست توضیحات دقیق و تعجب بر انگیزی در زمینه ی آناتومی ارایه دهد که بعضی از آنها، مانند مطالعاتی که درباره ی دستگاه تناسلی و سیستم اسکلتی انسان به عمل آورد از نظر جراحی پلاستیک مورد توجه خاص واقع شدند.

مصری ها نیز از نخستین مردمی بودند که اقدام به جراحی پلاستیک زیبایی نمودند. در سال 1465 توضیحات به چاپ رسیده در کتاب شرف الدین علی شبانوغلو (serefeddinb. AliSabancuoglu) درباره ی بیماری «هیپوسپادیاس» (hypospadias؛ نوعی ناهنجاری تکاملی در جنس مذکر که در آن، پیشابراه در سطح زیرین آلت یا بر روی میاندوراه باز می شود) اطلاعات روز آمدی را ارایه نمود. در این توضیحات، طبقه بندی هیپوسپادیاس، محل قرار گرفتن سوراخ پیشابراه و معرفی و طبقه بندی ناهنجاری ابهام دستگاه تناسلی (ambiguous genitalia) نیز به طور مفصل ذکر شده بودند.

در اواسط قرن پانزدهم، هاینریش فون فولسپند (Heinrich von Pfolspeundt) در اروپا روشی به منظور ساختن بینی برای افرادی که در اثر گاز گرفتگی سگ، بینی خود را به طور کامل از دست داده اند ارایه نمود. در این روش، مقداری پوست از پشت بازوی بیمار برداشته و به محل بینی وی بخیه می شود ولی به دلیل خطرات همراه با هر نوع جراحی، به ویژه جراحی سر و صورت، تا قرن نوزدهم و بیستم، جراحی مزبور رواج نیافت.

تا هنگامی که روش های هوشبری تثبیت نشده بودند در تمام اعمال جراحی بر روی بافت های سالم، بیماران از درد شدید شکایت داشتند. پس از به روی کار آمدن روش های جراحی استریل و داروهای ضدعفونی کننده، عفونت های جراحی کاهش یافتند. استفاده از آنتی بیوتیک ها که ابتدا با داروهای سولفامیدی و پنی سیلین آغاز شد، گام دیگری در زمینه ی فراهم آمدن امکان جراحی های انتخابی (elective) بود.

در سال 1792، شوپارت (Chopart) با برداشتن «فِلَپ» از پوست گردن، آن را به بینی بیمار پیوند زد. فِلَپ یا بالِه (flap)، به توده ای از بافت گفته می شود که معمولاً حاوی پوست است و از قسمتی از بدن، به نحوی جدا می شود که رگ های خون رسان آن در جریان انتقال به ناحیه ی دیگر بدن محفوظ بمانند تا بتوان آن را به ناحیه ی مزبور پیوند نمود.

در سال 1814، جوزف کارپو (Joseph Carpue) موفق شد با استفاده از جراحی پلاستیک، بینی یک افسر ارتش انگلیس را که به دلیل آثار سمی جیوه از بین رفته بود ترمیم کند.

در سال 1818، کارل فردیناند فون گراف (Carl Ferdinand von Graefe) اقدامات بزرگ خود را با عنوان رینوپلاستیک (Rhinoplastik) انتشار داد. او با استفاده از یک پیوند (graft) پوستی آزاد (بدون پایه) تهیه شده از پوست بازو به جای پیوند پایه دار تأخیری اصلی که در روش ایتالیایی به کار گرفته می شد اقدام به تعدیل جراحی مزبور نمود.

در سال 1845، ژوهان فریدریش دیفن باخ (Johann Friedrich Dieffenbach)، متن جامعی را درباره ی جراحی پلاستیک بینی (راینوپلاستی) با عنوان operative chirurgie به رشته ی تحریر درآورد که در آن، موضوع جراحی دوباره برای بهبود زیبایی ترمیم شده مورد بحث قرار گرفته بود. در سال 1891، پزشک متخصص گوش و حلق و بینی آمریکایی، دکتر جان رو (John Roe) به معرفی یکی از بیماران خود یعنی خانم جوانی که به منظور کاهش برآمدگی قسمت پشتی بینی به وسیله وی مورد عمل جراحی پلاستیک زیبایی قرار گرفته بود پرداخت.

در سال 1892، رابرت اف. ویر (Robert F.weir) از گزنوگرافت (xenograft؛ بافت پیوندی که از ارگانیسم متعلق به یک گونه به ارگانیسمی از گونه ی متفاوت انتقال داده می شود) استفاده کرد. در این اقدام که با شکست رو به رو شد از استخوان جناغ مرغابی برای ترمیم فرو رفتگی بینی استفاده شده بود.

در سال 1896، جمیز آدولف ایسرائل (James Adolf Israel)، جراح اورولوژیست آلمانی و در سال 1889، جورج هووارد مانکس (George Howard monks)، پزشک آمریکایی، هر یک به طور جداگانه به معرفی استفاده ی موفقیت آمیز خود از پیوند آزاد استخوان نامتجانس برای ترمیم نقیصه ی بینی زینی شکل پرداختند.

در سال 1898، جاکز جوزف (Jacques joseph)، جراح ارتوپد آلمانی نتایج نخستین جراحی راینوپلاستی خود را انتشار داد و در سال 1928 توانست مقاله ی خود تحت عنوان Nasenplastik und Sonstige Gesichtsplastick منتشر نماید.

اولین جراح پلاستیک آمریکایی، دکتر جان پیتر متوئر (John peter mettauer) در سال 1827 نخستین عمل جراحی شکاف کام (cleft palate) را با ابزاری که خودش طراحی کرده بود انجام داد.

در جنگ جهانی اول، پزشک متخصص گوش و حلق و بینی متولد زلاندنو که در لندن کار می کرد، موسوم به سر هارولد گیلایس (sir Harold Gillies)، بسیاری از روش های جراحی پلاستیک پیشرفته را در درمان سربازانی که دچار آسیب های تغییر شکل دهنده ی صورت شده بودند. ابداع نمود. این روش ها در طول جنگ جهانی دوم، به وسیله ی پسردایی و شاگرد سر هارولد گیلایس، یعنی آرشیبالد مک ایندو Archibald Mc Indoe ادامه یافتند. پزشک مذکور پایه گذار درمان خدمه ی هواپیمای RAF بود که دچار سوختگی های شدید شده بودند. روش های درمانی رادیکال و تجربی مک ایندو به تشکیل کلوپ خوکچه ی هندی (Guinea Pig Clup) انجامید. در سال 1951، گیلایس نخستین عمل جراحی تغییر جنسیت مذکر به مونث را انجام داد.

در طول قرن بیستم، جراحی پلاستیک در ایالات متحده پیشرفت زیادی نمود. دکتر ویلری بلر (Vilray Blair) نخستین رییس بخش جراحی و ترمیمی دانشگاه واشنگتن در سنت لوییس میسوری، در یکی از چندین زمینه ی تخصصی بالینی خود، سربازان جنگ جهانی اول را که دچار آسیب های پیچیده ی صورت و فک بالا شده بودند با جراحی ترمیمی درمان کرد و در مقاله ی خود تحت عنوان «جراحی ترمیمی صورت» روش های استاندارد بازسازی جمجمه ای- صورتی (کرانیو فاشیال) را توضیح داد.

وی همچنین یکی از اولین جراحانی بود که بدون داشتن زمینه ی دندان پزشکی، از سوی انجمن جراحی دهان و پلاستیک آمریکا انتخاب شد و بسیاری از جراحان را که بعدها سر گروه جراحی پلاستیک شدند آموزش داد.

جراحی پلاستیک | تاریخچه جراحی پلاستیک | روش های جراحی پلاستیک


 

روش های جراحی پلاستیک

بعضی از روش های مورد استفاده در جراحی پلاستیک عبارتند از: لیپوساکشن (liposuction)، تزریق کلاژن (collagen injection) و لیزر درمانی (laser therapy).

در جراحی پلاستیک، انتقال بافت پوست (پیوند پوست) یکی از شایع ترین روش های مورد استفاد است. «پیوند» (graft) به قطعه ای از بافت زنده، عضو و غیره گفته می شود که از یک قسمت بدن به قسمت دیگر آن انتقال می یابد. سه نوع پیوند مهم پوستی عبارتند از:

اُتوگرافت (autograft): نوعی پیوند پوستی است که از خود بیمار گرفته می شود. در صورت موجود نبودن یا کم بودن بافت طبیعی می توان از قطعات کشت داده شده ی سلول های اپی تلیال در آزمایشگاه یا از ترکیبات صناعی (مثل Integra که نوعی جایگزین دو لایه ی درم، متشکل از سیلیکون در سطح و کلاژن تاندون گاو همراه با گلیکوزآمینوگلیکان ها در عمق است) استفاده کرد.

آلوگرافت (allograft): این نوع پیوند پوستی از اهدا کننده ای از گونه ی مشابه بیمار گرفته می شود (مثلاً از یک انسان به انسان دیگر پیوند می شود).

گزنو گرافت (زِنوگرافت؛ xenografg): نوعی پیوند پوستی است که از اهدا کننده ای متعلق به گونه ی متفاوت با گونه ی بیمار گرفته می شود.

نکته

معمولاً نتایج مناسب در جراحی های پلاستیکی به دست می آیند که در آنها، موارد زیر به دقت رعایت شده اند:

1- برنامه ریزی دقیق برای ایجاد برش ها به نجوی که در چین ها یا خطوط طبیعی پوست قرار بگیرند.

2- انتخاب صحیح نحوه ی بستن برش جراحی.

3- استفاده از بهترین مواد برای بخیه.

4- برداشتن زودرس بخیه های سطحی، تا در نتیجه، برش ها با استفاده از بخیه های عمقی جوش بخورند.

جراحی پلاستیک ترمیمی

جراحی پلاستیک ترمیمی برای تصحیح اختلالات عملکردی ناشی از سوختگی، آسیب های حاصل از ضربه (مانند شکستگی استخوان صورت)، ناهنجاری های مادرزادی (مثل لب شکری یا شکاف کام)، ناهنجاری های تکاملی، عفونت یا بیماری، و برداشتن تومورها (مانند ماستکتومی، یعنی برداشتن پستان در سرطان پستان؛ جراحی سر و گردن در موارد وجود سرطان یا در تهاجم سرطان کولون به شکم) به کار می رود.

جراحی پلاستیک ترمیمی معمولاً به منظور بهبود عملکرد عضو انجام می شود ولی ممکن است برای نزدیک کردن ظاهر فرد به وضعیت طبیعی نیز صورت گیرد.

جراحی های ترمیمی شایع عبارتند از:

1- بازسازی پستان در زنانی که مورد عمل ماستکتومی (برداشتن پستان) قرار گرفته اند.

2- جراحی لب شکری و شکاف کام

3- ترمیم کوتاه شدگی (کنتراکچر؛ contracture) عضو در اثر سوختگی

4- ساختن گوش خارجی جدید در موارد فقدان مادرزادی آن

5- بستن نقیصه های پوستی و مخاطی ناشی از برداشتن تومورهای ناحیه ی سر و گردن

جراحان پلاستیک برای انتقال بافت پوشاننده در موارد فقدان بافت موضعی از جراحی میکروسکوپی (microsurgery) استفاده می کنند.

فِلَپ ها (باله ها؛ flaps)، از بافت های دارای پوست، عضله، استخوان، چربی یا ترکیبی از آنها از یک قسمت بدن فرد خود فرد (یا فرد دیگر) برداشته و به قسمت دیگر بدن منتقل می شوند و با بخیه زدن سرخرگ ها و سیاهرگ های با قطر 2-1 میلی متر به جریان خود اتصال می یابند.

انواع مختلف گرافت ها (پیوندها)ی پوستی عبارتند از:

- گرافت پوستی تمام ضخامت (full thickness) که شامل تمام ضخامت درم و اپیدرم است.

- گرافت پوستی با ضخامت نسبی (split thickness) که اپیدرم به اضافه ی قسمتی از درم را شامل می شود.

- گرافت پوستی نازک یا شفاف (thin or translucent split thickness)

- گرافت دِرمی (dermal graft) که فقط از لایه ی دِرم تشکیل می شود. در این نوع، ابتدا پوست با ضخامت حدود 03/0 سانتی متر بلند می شود. سپس یک لایه ی زیر پوست با ضخامت حدود 0375/0 سانتی متر برداشته و دوباره پوست بر جای خود قرار داده می شود.

- گرافت مرکب (composite graft)، که حاوی بیش از یک نوع بافت (مثلاً پوست و غضروف لاله ی گوش) است.

- گرافت های پوستی نازک به تغذیه ی کمتری نیاز دارند و در نتیجه، بهتر می گیرند. این نوع گرافت ها به ویژه هنگامی که محل گیرنده از نظر خون رسانی دچار آسیب شده شانس گرفتن بیشتری دارند ولی از سوی دیگر بیشتر دچار چین خوردگی و کشش می شوند و مقاومت آنها در برابر ضربه کمتر است. این گرافت ها برای پوشاندن سوختگی ها و یا نقص های بزرگ ناشی از جراحی های سرطان به کار می روند.

- گرافت های پوستی ضخیم، رنگ و قوام بهتری دارند؛ کمتر دچار کشیدگی و چین خوردگی می شوند و در برابر ضربه مقاومت بیشتری دارند ولی احتمال گرفتن آنها کمتر است و چنان چه در محل برداشتن گرافت، مو وجود داشته باشد در محل پیوند هم مو رشد خواهد کرد و از سوی دیگر محل برداشت گرافت نیز به ترمیم نیاز دارد.

- گرافت های بینابینی (با ضخامت نسبی) برای پوشاندن محل برداشتن فلپ و پوشاندن پلک فوقانی و حفره ی دهان ایده آل هستند.

- گرافت های تمام ضخامت به دلیل داشتن رنگ و قوام خوب، به ویژه وقتی از پشت گوش، پلک فوقانی یا بالای ترقوه برداشته می شوند برای پوشاندن ضایعات کوچک روی صورت بسیار مناسب هستند.

- گرافت های مرکب سر و گردن اکثراً از گوش گرفته می شوند و برای ترمیم ضایعات حاشیه ی بینی مناسب هستند. این نوع گرافت باید خیلی دقیق برداشته شود و نباید طول آن بیش از 2 سانتی متر باشد. هیچ پیوندی بر روی بستر برهنه ی استخوان های قشری یا غضروف و یا بافت های گرانولاسیون عفونی، چربی یا محلی که قبلاً رادیوتراپی شده نمی گیرد.

فِلَپ (flaps) که همان گونه که قبلاً ذکر شد قطعاتی از بافت های دارای پوست، عضله، استخوان، چربی، یا ترکیبی از آنها هستند و در مواردی که گرافت کافی نیست مثلاً در اختلال خون رسانی محل گیرنده یا ضخیم بودن بیش از حد آن و یا هنگامی که محل ترمیم باید شباهت زیادی با نواحی اطراف خود داشته باشد به کار می روند. در فلپ های موضعی پوستی، یک لایه پوست و بافت زیر جلدی آن در حالی که به هم پیوسته هستند، با یک پایه به محل اصلی خود اتصال دارند تا از این طریق تغذیه آن صورت گیرد.

فلپ ها انواع متعددی دارند که توضیح درباره ی آنها از حوصله ی این نوشته خارج است.

رشته های تخصصی فرعی جراحی پلاستیک

جراحی پلاستیک، رشته ای گسترده است و شاخه های فرعی زیادی دارد که تعدادی از آنها عبارتند از:

- جراحی جمجمه و صورت (جراحی کرانیوفاشیال) که به دو گروه بزرگسالان و کودکان تقسیم می شود.

- جراحی دست (که در درمان آسیب های حاد و بیماری های مزمن دست و مچ دست، اصلاح ناهنجاری های مادرزادی دست و اشکلات اعصاب محیطی مورد استفاده قرار می گیرد و بخش مهمی از جراحی پلاستیک را تشکیل می دهد).

- جراحی میکروسکوپی (microsurgery) که برای بازسازی بافت های از بین رفته از طریق انتقال قطعه ای از بافت و اتصال دوبارهی رگهای خونی مورد استفاده قرار می گیرد و از جمله شاخه های فرعی آن می توان از بازسازی پستان، بازسازی سر و گردن (از جمله در ضربه های بافت نرم گردن، صورت و سر) و جراحی شبکه ی بازویی نام برد.

- جراحی سوختگی

- جراحی پلاستیک کودکان (شامل جراحی های مخصوص درمان لب شکری و شکاف کام)

- جراحی پلاستیک ترمیمی و زیبایی

- جراحی انتخابی ضایعات صورت (مثل لیپوم یا تومور خوش خیم بافت چربی؛ و خال های خوش خیم)

منبع: جراحی پلاستیک(ترمیمی و زیبایی) - دکتر علیرضا منجمی

  • منبع
  • حقوق نیوز

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید