الگوهای آنیما و آنیموس
1. آنیما
آنیما، پیچیده ترین و از طرفی دل انگیز ترین آرکی تایپ روان شناسی یونگ و آن تصویر روح است که به صورت «زن» و «مادر» متجلی می شود. مردان، کسی را دوست دارند که خصوصیت های روان زنانه آنان را داشته باشد. روان انسان، دوجنسی و در معارف بشری از قدیم انعکاس وسیعی داشته است؛ به خصوص در تصاویر کتب کیمیاگری غرب به انحای مختلف اشاره شده است. یک ضرب المثل آلمانی می گوید: هر مردی، حوای خود را در اندرون خود دارد.
آنیما، تجسم تمامی گرایش های روانی زنانه در روح مرد است، همانند: احساسات، خلق و خوهای مبهم، مکاشفه های پیامبرگونه، حساسیت های غیرمنطقی، قابلیت عشق شخصی، احساسات نسبت به طبیعت و سرانجام روابط با ناخودآگاه.
به نظر یونگ آنیما زنی خاص نیست و شکل مشخص آن در روان فرد، بستگی بسیار زیاد به دانش شخصی مرد از زنان دارد که ریشه در ارتباط او با مادر دارد و نیز تأثیراتی که در طول رشد از زنان دیگر به دست آورده است.
آنیما، یکی از کهن الگوهاست که از بخش نیمه خودآگاه انسان نشأت گرفته است و آن شامل تجارب زنانگی در وجود مرد است. آنیما روح مرد است، البته نه روح به مفهوم مسیحی آن که بر ذات شخصیت با نشانی از ابدیت دلالت دارد، بلکه روحی که انسان های بدوی تصور می کنند، یعنی بخشی از شخصیت است. روان مردان، همیشه تحت تأثیر آنیماست و آنیمای درون آن ها، محرک اصلی کارهایی است که از آن ها سر می زند.
2. آنیموس
آنیموس، عبارت است از ته نشست همه تجارب از مرد در میراث روانی یک زن. بشر یک موجود دو جنسی است و یک مرد دارای عناصر مکمل زنانه و یک زن دارای عناصر مکمل مردانه است. زن از طریق عنصر نرینه می تواند به انکشاف نهفته در شرایط عینی شخصیتی و فرهنگی خود آگاهی یابد و به زندگی روحانی تری دست یابد و در این صورت، عنصر نرینه باید از بیان عقاید مطلق انعطاف ناپذیر دست بکشد. زن باید، شهامت و فراخ روحی را که لازمه شک در باورهای مقدس وی است، دارا شود و تنها در این صورت است که می تواند با ناخودآگاه خود، به ویژه وقتی با عقاید عنصر نرینه اش در تضاد می افتد، هم ساز شود. بدین سان است که «خود» متجلی می شود و زن می تواند خواسته های او را درک کند.
یونگ با ان که می پذیرد، ویژگی های مردانه درون زنان پدید آمده از کروموزوم ها و هورمون های جنسی نرینه است، اما این امر را بیشتر برآیند تجربه های نژادی زن با مرد می داند، چه در طول تاریخ، زن با مرد زیسته است، پس تا اندازه ای از آن ویژگی های مردانه در زن جسته و جنبه هایی مردانه پیدا کرده است و با نام آنیموس در ناخودآگاه آنان سامان و سازمان یافته و ریشه دوانیده است.
پرورش آنیما در مردان
بیداری انرژی زنانه درون مرد به او کمک میکند انعطاف پذیر و عاطفی باشد. برای پرورش آنیمای درون خود به توصیههای خود توجه کنید:
- مشتاقانه گوش کنید.
- شور و شوق درون خود را با کمک حرکات عاشقانه کشف کنید.
- سعی کنید از یک موجود زنده یا یک موضوع مراقبت کنید.
- آنیمای خود را با هنرهایی چون موسیقی، رقص و شعر ابراز کنید.
- با احساسات خود ارتباط برقرار کرده و مراقبههای ذهنی داشته باشید.
- سرگرمیها و فعالیتهایی داشته باشید که به انرژی زنانه نیاز داشته باشد.
- تمرین کنید تا به درک بهتری از عواطف خود برسید.
پرورش آنیموس در زنان
بیدار کردن انرژی مردانه آنیموس در زنان باعث میشود فعالتر، قاطعتر و منطقیتر باشند. به این منظور پیشنهاد میشود:
- یاد بگیرید ابراز وجود کنید.
- خود را در موضع قدرت قرار دهید.
- مسئولیت به عهده بگیرید.
- تواناییهای رهبری را در خودتان پرورش دهید.
- علاوه بر خواندن داستان، مطالعات علمی نیز داشته باشید.
- استقلال و خودکفایی خود را بیشتر کنید.
- مهارتهایی را بیاموزید که جامعه آنها را مردانه میداند مثل تعمیر اتوموبیل و لوازم خانه
- با مراقبه و مدیتیشن احساسات خود را متعادل کنید.
- سعی کنید رویکرد منطقی خود به مسائل را افزایش دهید.
یک زن با بیدار کردن آنیموس در خود میتواند هویت شخصی خود را تقویت کرده و به استقلال مادی و فکری برسد. این کار با پرورش کهن الگوهای آتنا، آرتمیس و هستیا امکان پذیر است.
عنصر نرینه در وجود زن، چهار مرحله اکتشاف و ترقی دارد:
اقتدار فیزیکی: عنصر مردانه در وجود زن، اول بصورت نیروی جسمانی ظاهر مي شود . به عنوان مثال در قالب یک ورزشکار.
رابطه عاشقانه یا عمل: در مرحله دوم دارای روحی پدیدآورنده و با توانایی برنامه ريزي مي شود . یا مرد رمانتیک.
استاد یا کشیش: در این مرحله در قالب « گفتار» ظاهر می شود؛ مانند استاد یا کشیش.
فکر: در والاترین مرحله با مجسم سازی فکر نمودار مي شود و نقش واسطه تجربه دینی را اجرا نموده و به زندگی مفهومی جدید می بخشد. عنصر مردانه به زن اقتدار روحی می دهد ، نوعی اطمینان نادیدنی درونی براي جبران ظرافت ظاهرش. عنصر مردانه در توسعه یافته ترین شکل خویش زن را به تحولات روحی زمان خویش پیوند داده چه بسا باعث می شود که بیش از مردان، انگاره های خلاق را پذیرنده باشد و همین یکی از دلایلی بوده که در زمان های پیشی در بسياری از کشورها وظیفه پیش گویی آينده و عزم خداوند به عهده زنان بوده هست.
عنصر مردانه به زن اقتدار روحی ميدهد ، نوعی اطمینان نادیدنی درونی برای تلافی کردن نازکی ظاهرش. عنصر مردانه در توسعه یافته ترین شکل خویش زن را به تحولات روحی زمان خویش پیوند داده است.
بیشتر بخوانید:
تمام آنچه درباره سلطه جویی باید بدانید
منابع:
نقد و بررسی دو کهن الگوی آنیما و آنیموس در منظومۀ بانوگشسبنامه- خدیجه بهرامی رهنما، دکتر محمود طاووسی، دکتر مهدی ماحوزی- شماره 16، پاییز و زمستان 1392
setare.com
beytoote.com
دیدگاه