اگر تا به حال برای تان سخت بوده که از پس یک کار چالش برانگیز در محل کارتان برآیید، برای یک امتحان مهم درس خوانده اید، یا زمانی را صرف یک پروژه دشوار کرده اید، ممکن است آرزو داشته باشید که می توانستید توانایی تمرکز خود را افزایش دهید.
تمرکز به تلاش ذهنی اشاره دارد که شما به سمت هر چیزی که در حال حاضر روی آن کار می کنید یا یاد می گیرید هدایت می کنید. گاهی اوقات با دامنه توجه اشتباه گرفته می شود، اما دامنه توجه به مدت زمانی اشاره دارد که می توانید روی چیزی تمرکز کنید.
عوامل موثر بر تمرکز
هم دامنه توجه و هم تمرکز می تواند به دلایل مختلفی بی ثبات باشند.
برخی از افراد به سختی می توانند حواس پرتی را تنظیم کنند. سن و کم خوابی می تواند تمرکز را تحت تاثیر قرار دهد.
اکثر مردم با افزایش سن، چیزها را راحت تر فراموش می کنند و کاهش تمرکز می تواند با از دست دادن حافظه همراه باشد. صدمات سر یا مغز، مانند ضربه مغزی، و همچنین برخی از شرایط سلامت روان نیز می تواند بر تمرکز تأثیر بگذارد.
وقتی میخواهید تمرکز کنید اما نمیتوانید، ناامید شدن آسان است. این می تواند منجر به استرس و تحریک شود، که تمرکز بر روی کاری را که باید انجام دهید حتی بیشتر از یک رویای دور تبدیل می کند.
اگر آشنا به نظر می رسد، به خواندن ادامه دهید تا در مورد روش های تحقیقاتی بیشتر برای کمک به بهبود تمرکز خود بیاموزید. همچنین برخی از شرایط را بررسی خواهیم کرد که میتوانند بر تمرکز و اقداماتی که باید انجام دهید، در صورتی که تلاش برای افزایش تمرکز به تنهایی کمکی به نظر نمیرسد، بررسی میکنیم.
1. مغز خود را آموزش دهید
انجام انواع خاصی از بازی ها می تواند به شما در تمرکز بهتر کمک کند. تلاش كردن:
- سودوکو
- جدول کلمات متقاطع
- شطرنج
- پازل
- جستجوی کلمه
- بازی های حافظه
نتایج یک مطالعه در سال 2015 بر روی 4715 بزرگسال نشان می دهد که صرف 15 دقیقه در روز و 5 روز در هفته برای فعالیت های تمرین مغز می تواند تأثیر زیادی بر تمرکز داشته باشد.
بازی های آموزشی مغز همچنین می تواند به شما در تقویت حافظه کاری و کوتاه مدت و همچنین مهارت های پردازش و حل مسئله کمک کند.
بچه ها
آموزش مغز می تواند برای کودکان نیز مفید باشد. روی کتابی از پازلهای کلمه سرمایهگذاری کنید، یک پازل را با هم کامل کنید یا یک بازی حافظه انجام دهید.
حتی رنگ آمیزی می تواند به بهبود تمرکز در کودکان یا بزرگسالان کمک کند. کودکان بزرگتر ممکن است از صفحات رنگ آمیزی دقیق تر، مانند آنچه در کتاب های رنگ آمیزی بزرگسالان یافت می شود، لذت ببرند.
بزرگسالان مسن
اثرات بازی های تمرین مغز ممکن است به ویژه برای افراد مسن مهم باشد، زیرا حافظه و تمرکز اغلب با افزایش سن کاهش می یابد.
تحقیقی از منبع معتبر 2014 که روی 2832 سالمند مورد بررسی قرار گرفت، شرکت کنندگان را پس از 10 سال پیگیری کرد. سالمندانی که بین 10 تا 14 جلسه آموزش شناختی را به پایان رساندند، مهارت های شناختی، حافظه و پردازش را بهبود بخشیدند.
پس از 10 سال، اکثر شرکتکنندگان در مطالعه گزارش دادند که میتوانند فعالیتهای روزانه خود را حداقل به همان خوبی که در ابتدای کارآزمایی میتوانستند انجام دهند، البته اگر بهتر نباشد.
2. بازی خود را شروع کنید
بازی های فکری ممکن است تنها نوع بازی ای نباشد که می تواند به بهبود تمرکز کمک کند. تحقیقات جدیدتر همچنین نشان می دهد که بازی های ویدیویی می تواند به افزایش تمرکز کمک کند.
مطالعهای که در سال ۲۰۱۸ روی ۲۹ نفر انجام شد، شواهدی را نشان میدهد که یک ساعت بازی میتواند به بهبود توجه انتخابی بصری (VSA) کمک کند. VSA به توانایی شما برای تمرکز روی یک کار خاص و در عین حال نادیده گرفتن حواس پرتی اطرافتان اشاره دارد.
این مطالعه به دلیل اندازه کوچک آن محدود بود، بنابراین این یافتهها قطعی نیستند. این مطالعه همچنین تعیین نکرد که این افزایش VSA چقدر طول کشید.
نویسندگان این مطالعه تحقیقات آینده را برای ادامه کاوش در مورد اینکه چگونه بازی های ویدیویی می توانند به افزایش فعالیت مغز و افزایش تمرکز کمک کنند، توصیه می کنند.
یک بررسی در سال 2017 به 100 مطالعه پرداخت که تأثیرات بازی های ویدیویی بر عملکرد شناختی را بررسی کرد. نتایج این بررسی نشان میدهد که انجام بازیهای ویدیویی ممکن است منجر به تغییرات مختلفی در مغز از جمله افزایش توجه و تمرکز شود.
این بررسی محدودیتهای متعددی داشت، از جمله این واقعیت که مطالعات بر موضوعات بسیار متفاوتی از جمله اعتیاد به بازیهای ویدیویی و تأثیرات احتمالی بازیهای ویدیویی خشن متمرکز بود. مطالعاتی که به طور خاص برای بررسی مزایای بازیهای ویدیویی طراحی شدهاند، میتوانند به حمایت از این یافتهها کمک کنند.
3. بهبود خواب
محرومیت از خواب می تواند به راحتی تمرکز را مختل کند، به غیر از سایر عملکردهای شناختی، مانند حافظه و توجه.
کمبود خواب گاه به گاه ممکن است مشکلات زیادی برای شما ایجاد نکند. اما ناتوانی منظم در داشتن یک خواب خوب شبانه می تواند بر خلق و خو و عملکرد شما در محل کار تأثیر بگذارد.
خستگی بیش از حد حتی می تواند رفلکس شما را کاهش دهد و بر توانایی شما در رانندگی یا انجام سایر کارهای روزانه تأثیر بگذارد.
برنامه سخت، مشکلات سلامتی و عوامل دیگر گاهی خواب کافی را دشوار می کند. اما مهم است که سعی کنید در بیشتر شب ها تا حد امکان به مقدار توصیه شده نزدیک شوید.
بسیاری از کارشناسان توصیه می کنند که بزرگسالان 7 تا 8 ساعت در شب بخوابند.
بهبود خوابی که به دست می آورید نیز می تواند مفید باشد. چند نکته سریع:
- یک ساعت قبل از خواب تلویزیون را خاموش کنید و صفحه نمایش را کنار بگذارید.
- اتاق خود را در دمای راحت اما خنک نگه دارید.
- قبل از خواب با موسیقی ملایم، حمام آب گرم یا کتاب آرام شوید.
- به رختخواب بروید و هر روز در یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید، حتی آخر هفته ها.
- به طور منظم ورزش کنید، اما سعی کنید از تمرینات سنگین درست قبل از خواب اجتناب کنید.
4. برای ورزش وقت بگذارید
افزایش تمرکز از جمله مزایای ورزش منظم است. ورزش برای همه مفید است. مطالعهای در سال 2018 که روی 116 دانشآموز کلاس پنجم انجام شد، شواهدی را نشان داد که نشان میدهد فعالیت بدنی روزانه میتواند به بهبود تمرکز و توجه تنها پس از 4 هفته کمک کند.
تحقیقات دیگری که بر روی افراد مسن انجام شده است نشان می دهد که فقط یک سال فعالیت بدنی هوازی متوسط می تواند به توقف یا حتی معکوس کردن از دست دادن حافظه که با آتروفی مغز مربوط به سن رخ می دهد، کمک کند.
آنچه می توانید انجام دهید
اگرچه ورزش هوازی توصیه می شود، اما انجام کاری که می توانید بهتر از انجام هیچ کاری نیست. بسته به اهداف تناسب اندام و وزن شخصی شما، ممکن است بخواهید بیشتر یا کمتر ورزش کنید.
اما گاهی اوقات انجام مقدار توصیه شده ورزش ممکن نیست، به خصوص اگر با مشکلات جسمی یا روانی زندگی می کنید. اگر برای یافتن زمانی برای ورزش کردن مشکل دارید یا نمی خواهید به باشگاه بپیوندید، سعی کنید راه های سرگرم کننده ای را برای انجام آن در طول روز در نظر بگیرید. اگر ضربان قلب خود را بالا ببرید، در حال ورزش هستید. از خودت بپرسید:
آیا می توانید با بچه های خود به مدرسه پیاده روی کنید؟
آیا می توانید هر روز صبح 20 دقیقه زودتر از خواب بیدار شوید تا در یک دویدن سریع در محله خود قرار بگیرید؟
آیا می توانید خرید هفتگی خواربار فروشی خود را به دو یا سه پیاده روی یا دوچرخه سواری تقسیم کنید؟
آیا می توانید به جای رانندگی به سمت کافی شاپ پیاده بروید؟
اگر می توانید، قبل از اینکه واقعاً نیاز به تمرکز داشته باشید یا هنگام استراحت ذهنی، ورزش کنید.
5. زمانی را در طبیعت بگذرانید
اگر می خواهید تمرکز خود را به طور طبیعی افزایش دهید، سعی کنید هر روز حتی برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بیرون بروید. ممکن است کمی در پارک قدم بزنید. نشستن در باغ یا حیاط خلوت نیز می تواند کمک کننده باشد. هر محیط طبیعی دارای مزایایی است.
شواهد علمی به طور فزاینده ای از تأثیر مثبت محیط های طبیعی حمایت می کند. تحقیقات انجام شده در سال 2014 منبع معتبر شواهدی را نشان می دهد که نشان می دهد گنجاندن گیاهان در فضاهای اداری به افزایش تمرکز و بهره وری و همچنین رضایت در محل کار و کیفیت هوا کمک می کند.
سعی کنید یک یا دو گیاه را به محل کار یا خانه خود اضافه کنید تا فواید مثبت زیادی داشته باشید.
بچه ها
کودکان از محیط های طبیعی نیز بهره مند می شوند. پژوهشی که در سال 2017 منتشر شد، بیش از 1000 کودک را از بدو تولد تا 7 سالگی مورد بررسی قرار داد. این مطالعه امیدوار بود که مشخص کند قرار گرفتن در معرض درختان و فضای سبز در خانه یا محله چه تاثیری بر توجه کودکان دارد.
این مطالعه شواهدی دارد که نشان میدهد محیطهای طبیعی میتواند به رشد مغز کمک کند و همچنین ممکن است توجه را در کودکان بهبود بخشد.
طبیعت ممکن است مزایای بیشتری برای کودکان مبتلا به ADHD داشته باشد. مطالعهای در سال 2009 که 17 کودک مبتلا به ADHD را مورد بررسی قرار داد، شواهدی دارد که نشان میدهد 20 دقیقه پیادهروی در پارک میتواند به بهبود تمرکز بیشتر از پیادهروی به همان طول در یک محیط شهری کمک کند.
6. مدیتیشن را امتحان کنید
تمرینهای مدیتیشن و تمرکز حواس میتوانند فواید متعددی را ارائه دهند. بهبود تمرکز تنها یکی از این موارد است.
در سال 2011 یک منبع معتبر از 23 مطالعه مروری شواهدی را نشان داد که نشان می دهد آموزش تمرکز حواس بر تمرکز توجه می تواند به افزایش توجه و تمرکز کمک کند. ذهن آگاهی همچنین می تواند حافظه و سایر توانایی های شناختی را بهبود بخشد.
مدیتیشن فقط به این معنا نیست که در سکوت با چشمان بسته بنشینید. یوگا، تنفس عمیق و بسیاری از فعالیت های دیگر می تواند به شما در مدیتیشن کمک کند.
اگر مدیتیشن را امتحان کرده اید و برای شما کارساز نبوده است، یا اگر قبلا مدیتیشن نکرده اید، این لیست می تواند ایده هایی برای شروع به شما ارائه دهد.
تمرینهای مدیتیشن و تمرکز حواس میتوانند فواید متعددی را ارائه دهند. بهبود تمرکز تنها یکی از این موارد است.
در سال 2011 یک منبع معتبر از 23 مطالعه مروری شواهدی را نشان داد که نشان می دهد آموزش تمرکز حواس بر تمرکز توجه می تواند به افزایش توجه و تمرکز کمک کند. ذهن آگاهی همچنین می تواند حافظه و سایر توانایی های شناختی را بهبود بخشد.
مدیتیشن فقط به این معنا نیست که در سکوت با چشمان بسته بنشینید. یوگا، تنفس عمیق و بسیاری از فعالیت های دیگر می تواند به شما در مدیتیشن کمک کند.
7. استراحت کنید
چگونه استراحت از کار یا تکالیف می تواند تمرکز شما را افزایش دهد؟ این ایده ممکن است غیر منطقی به نظر برسد، اما کارشناسان می گویند که واقعا کار می کند.
این سناریو را در نظر بگیرید: شما چند ساعت را روی همان پروژه سپری کرده اید و ناگهان توجه شما شروع به پرت شدن می کند. با وجود اینکه سخت است که ذهنتان را روی کار نگه دارید، اما پشت میزتان میمانید و خودتان را مجبور به ادامه دادن میکنید. اما تلاش شما برای تمرکز فقط باعث می شود که در مورد تکمیل نکردن کار خود به موقع احساس استرس و اضطراب کنید.
دفعه بعد که این اتفاق افتاد، زمانی که برای اولین بار احساس کردید تمرکزتان کاهش یافته است، استراحت ذهنی کوتاهی داشته باشید. خود را با یک نوشیدنی خنک یا میان وعده مغذی شاداب کنید، یک پیاده روی سریع انجام دهید یا بیرون بروید و کمی آفتاب بگیرید.
وقتی به سر کار برگشتید، اگر احساس تمرکز، انگیزه یا حتی خلاقیت بیشتری دارید، تعجب نکنید. استراحت ها می توانند به تقویت این عملکردها و موارد دیگر کمک کنند.
8. به موسیقی گوش دهید
روشن کردن موسیقی هنگام کار یا مطالعه ممکن است به افزایش تمرکز کمک کند.
حتی اگر هنگام کار از گوش دادن به موسیقی لذت نمی برید، استفاده از صداهای طبیعت یا نویز سفید برای پنهان کردن صداهای پس زمینه نیز می تواند به بهبود تمرکز و سایر عملکردهای مغز کمک کند.
نوع موسیقی که گوش می دهید می تواند تفاوت ایجاد کند. کارشناسان عموماً موافقند موسیقی کلاسیک، بهویژه موسیقی کلاسیک باروک یا صداهای طبیعت، انتخابهای خوبی برای کمک به افزایش تمرکز شما هستند.
اگر به موسیقی کلاسیک اهمیت نمی دهید، موسیقی محیطی یا الکترونیکی را بدون شعر امتحان کنید. موسیقی را ملایم یا در سطح نویز پس زمینه نگه دارید تا در نهایت حواس شما را پرت نکند.
همچنین مهم است که از انتخاب موسیقی مورد علاقه یا متنفر خود اجتناب کنید، زیرا هر دو نوع در نهایت می توانند حواس شما را پرت کنند.
9. رژیم غذایی خود را تغییر دهید
غذاهایی که می خورید می توانند بر عملکردهای شناختی مانند تمرکز و حافظه تأثیر بگذارند. پرهیز از غذاهای فرآوری شده، شکر زیاد و غذاهای بسیار چرب یا چرب. برای افزایش تمرکز، سعی کنید بیشتر از مواد زیر بخورید:
- ماهی های چرب (سالمون و قزل آلا را در نظر بگیرید)
- تخم مرغ (سفیده و زرده هر دو)
- بلوبری
- اسفناج
در این لیست می توانید غذاهای بیشتری برای مغز پیدا کنید.
هیدراته ماندن نیز می تواند تاثیر مثبتی بر تمرکز داشته باشد. حتی کم آبی خفیف می تواند تمرکز یا به خاطر سپردن اطلاعات را سخت تر کند.
خوردن صبحانه می تواند با افزایش تمرکز شما در اول صبح کمک کند. وعده غذایی کم قند اضافه شده و پروتئین و فیبر بالا را هدف قرار دهید. بلغور جو دوسر، ماست ساده با میوه، یا نان تست سبوس دار با تخم مرغ، همگی گزینه های خوبی برای صبحانه هستند.
10. کافئین بنوشید
اگر ترجیح می دهید از آن اجتناب کنید، نیازی به گنجاندن کافئین در رژیم غذایی خود نیست، اما تحقیقات منبع معتبر نشان می دهد که کافئین می تواند برای توجه و تمرکز شما مفید باشد.
اگر احساس میکنید تمرکزتان در حال کاهش است، یک فنجان قهوه یا چای سبز را در نظر بگیرید. اگر از نوشیدنی های کافئین دار لذت نمی برید، یک وعده شکلات تلخ – ۷۰ درصد کاکائو یا بیشتر – می تواند فواید مشابهی داشته باشد.
مطالعهای در سال 2017 شواهدی پیدا کرد که نشان میدهد فیتوکمیکالهایی که به طور طبیعی در ماچا، نوعی چای سبز یافت میشوند، نه تنها عملکرد شناختی را بهبود میبخشند، بلکه میتوانند به آرامش کمک کنند. بنابراین اگر قهوه به شما احساس بی قراری میدهد، ممکن است ماچا گزینه خوبی باشد.
11. مکمل ها را امتحان کنید
برخی از مکمل ها ممکن است به تقویت تمرکز بهتر و بهبود عملکرد مغز کمک کنند.
قبل از استفاده از مکمل ها، به خصوص اگر شرایط سلامتی یا آلرژی دارید، باید با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید. یک پزشک می تواند فواید و خطرات احتمالی مکمل ها را با شما بررسی کند و ممکن است یکی از بهترین ها را برای نیازهای شما توصیه کند.
اغلب ممکن است با افزودن برخی مواد غذایی به رژیم غذایی خود، تمام ویتامین های مورد نیاز خود را دریافت کنید، اما گاهی اوقات مکمل ها می توانند به شما در رسیدن به اهداف دریافت روزانه کمک کنند.
مکمل های زیر ممکن است به افزایش تمرکز و سلامت کلی مغز کمک کنند:
- فولات
- کولین
- ویتامین K
- فلاونوئیدها
- اسیدهای چرب امگا 3
12. تمرین تمرکز انجام دهید
تمرینات تمرکز اغلب به کودکانی که در تمرکز مشکل دارند کمک می کند. این تمرین ذهنی شامل توجه کامل به یک فعالیت برای مدت زمان معینی است.
این فعالیت ها را امتحان کنید:
- به مدت 15 دقیقه نقاشی بکشید
- چند دقیقه را به پرتاب یک بادکنک یا توپ کوچک با شخص دیگری اختصاص دهید.
- یک تایمر را برای 3 تا 5 دقیقه تنظیم کنید. سعی کنید تا حد امکان کمتر پلک بزنید.
- آب نباتی سفت را بمکید تا زمانی که از بین برود - در مقابل میل به گاز گرفتن آن مقاومت کنید. به طعم، احساس آب نبات روی زبان و مدت زمان مصرف کامل آن توجه کنید.
پس از تکمیل یکی از فعالیت ها، از کودک خود بخواهید که خلاصه ای کوتاه بنویسد یا طرحی از احساس خود در طول تجربه بنویسد. کودکان خردسال می توانند به سادگی از کلمات برای توصیف احساسات خود استفاده کنند.
صحبت در مورد محل از دست دادن تمرکز و نحوه تمرکز مجدد می تواند به آنها کمک کند تا این مهارت ها را برای استفاده در کارهای روزانه توسعه دهند.
تمرین تمرکز می تواند برای بزرگسالان نیز مفید باشد، بنابراین خودتان آن را امتحان کنید.
شرایطی که بر تمرکز تأثیر می گذارد
مشکل در تمرکز می تواند به چیزهایی که در اطراف شما می گذرد مربوط شود. دلایل رایج عبارتند از وقفه از سوی همکاران، حواس پرتی از سوی هم اتاقی ها یا اعضای خانواده، یا اعلان های رسانه های اجتماعی.
اما ممکن است مشکلات تمرکز به شرایط زمینه ای سلامت روانی یا جسمی مربوط شود. برخی از موارد رایج عبارتند از:
- ADHD (اختلال نقص توجه/بیش فعالی) می تواند برای کودکان و بزرگسالان چالش های یادگیری و حافظه ایجاد کند. معمولاً با الگوی مداوم بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مشخص می شود. درمان می تواند به بهبود علائم ADHD کمک کند.
- اختلال عملکرد شناختی یا اختلال می تواند تمرکز، حافظه و یادگیری را تحت تاثیر قرار دهد. این مسائل می تواند شامل تأخیر یا ناتوانی در رشد، آسیب های مغزی یا شرایط عصبی باشد که باعث مشکلاتی در عملکرد مغز می شود.
- نگرانیهای سلامت روان درماننشده مانند افسردگی یا اضطراب در درجه اول شامل تغییرات در خلق و خو و سایر علائم عاطفی است، اما همچنین میتواند تمرکز، تمرکز، یا یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات جدید را دشوار کند. همچنین ممکن است زمانی که استرس زیادی دارید، تمرکز روی کار یا مدرسه برایتان سختتر باشد.
- ضربه مغزی و سایر آسیب های سر می تواند بر تمرکز و حافظه تأثیر بگذارد. این معمولا موقتی است، اما مشکلات تمرکز ممکن است در زمان بهبودی ضربه مغزی باقی بماند.
- دوربینی و سایر مشکلات بینایی می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در توجه و تمرکز شود. اگر برای شما (یا فرزندتان) تمرکز کردن برای شما سخت تر از حد معمول است و همچنین سردرد دارید یا خود را در حال چروکیدن می بینید، ممکن است بخواهید چشمان خود را چک کنید.
سایر گزینه های درمانی
اگر این نکات برای بهبود تمرکز کمک چندانی نکرد، نظر حرفه ای را در نظر بگیرید. چیزی مهمتر از حواسپرتیهای معمولی میتواند بر توانایی شما برای تمرکز تأثیر بگذارد، حتی اگر از آن آگاه نباشید.
می تواند با صحبت با یک درمانگر شروع کنید، به خصوص اگر احساس استرس می کنید یا متوجه تغییراتی در خلق و خوی خود شده اید. گاهی اوقات لازم است یک متخصص آموزش دیده متوجه این علائم شود.
بسیاری از بزرگسالانی که با ADHD درمان نشده زندگی می کنند در تمرکز یا تمرکز توجه خود برای مدت طولانی مشکل دارند. یک متخصص سلامت روان می تواند به تشخیص این یا هر بیماری دیگر کمک کند و به شما در شروع درمان کمک کند.
پس از تشخیص، درمان، دارو، و سایر روشهای درمانی میتوانند به بهبود علائم شما کمک کنند.
برخی از راه ها برای بهبود تمرکز ممکن است به خوبی کار کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به نظر کار زیادی برای شما نداشته باشند. طیف وسیعی از رویکردها را در نظر بگیرید تا ببینید چه چیزی به شما کمک می کند.
کارشناسان هنوز در مورد مزایای روش های خاص مانند تمرین مغز بحث می کنند. اما شواهد موجود حاکی از آن است که بیشتر این نکات می توانند حداقل بهبودهای اندکی را در تمرکز برای بسیاری از افراد ایجاد کنند.
علاوه بر این، بعید است که این نکات تمرکز را کاهش دهند یا آسیب دیگری ایجاد کنند، بنابراین امتحان کردن آنها نباید تأثیر منفی داشته باشد.
فقط مطمئن شوید که با پزشک خود صحبت کنید اگر واقعاً زمان سختی دارید. ممکن است چیز دیگری در حال وقوع باشد، و مهم است که آسیب های مغزی یا سایر مسائل جدی را رد کنید.
دیدگاه