کاپ قاعدگی | روش استفاده از کاپ قاعدگی | معایب و مزایا کاپ قاعدگی

کاپ قاعدگی یا فنجان قاعدگی یک ظرف قابل انعطاف است که در طی قاعدگی در واژن جای‌گذاری می‌شود.

کاپ قاعدگی

کاپ قاعدگی یک فنجان کوچک و بسیار انعطاف پذیر است که از سیلیکون یا لاتکس ساخته شده است. این ابزار برخلاف تامپون یا پد به جای جذب خون، آن را جمع آوری می کند. فنجان قاعدگی یک بار مصرف نیست و می توان تا سالیان سال از آن استفاده کرد.

نخستین فنجان قاعدگی برای استفاده در سال 1987 ساخته شد، ولی در حال حاضر در آمریکا استفاده از آن رو به گسترش است. از آن زمان، چندین نوع کاپ قاعدگی از مواد مختلف مثل لاستیک تا سیلیکون ساخته شده است. به طور کلی تبلیغات برای کاپ قاعدگی  بسیار کم است و اکثر بانوانی که از آنها استفاده می کنند، بیشتر از طریق اینترنت یا به توصیه دیگران با آن آشنا شده اند.

این وسیله از نظر اقتصادی به صرفه است چون قابل شستشو است. از یک فنجان قاعدگی تا ده سال می توان استفاده کرد و این به معنای هزینه کمتر برای نوار بهداشتی و تامپون است.

نحوه استفاده از کاپ قاعدگی

اگر می‌خواهید از فنجان قاعدگی استفاده کنید، بهتر است قبل از هرچیز با متخصص زنان مشورت کنید. قبل از اینکه نوع و برند کاپ قاعدگی را انتخاب کنید، ابتدا باید بدانید چه اندازه‌ای برایتان مناسب است. انواع کاپ‌ قاعدگی از نظر اندازه متفاوت‌اند و بیشترِ برندها فنجان‌هایی در اندازه‌های کوچک و بزرگ می‌فروشند.

برای یافتن اندازه فنجان مناسب، شما و پزشکتان باید موارد زیر را در نظر بگیرید:

• سن

• شدت خون‌ریزی

• طول دهانه رحم

• داشتن زایمان طبیعی

• قدرت ماهیچه‌های دیافراگم لگنی

• طول کانال واژن و موقعیت سرویکس

معمولا فنجان‌های قاعدگیِ کوچک‌تر برای خانم‌های کمتر از ۳۰ سالی که زایمان طبیعی نداشته‌اند توصیه می‌شوند. اندازه‌های بزرگ‌تر معمولا برای خانم‌های بالای ۳۰ سالی که زایمان طبیعی داشته‌اند یا پریود شدیدتری دارند مناسب‌ترند.

قبل از قرار دادن کاپ قاعدگی

وقتی برای اولین بار از کاپ قاعدگی استفاده می‌کنید، ممکن است احساس ناراحتی کنید؛ اما نرم و روان کردن کاپ قرارگرفتن آن در واژن را راحت‌تر می‌کند. قبل از استفاده از کاپ، لبه آن را با آب یا با روان‌کنندۀ بر پایۀ آب نرم کنید. از کاپ قاعدگی خیس راحت‌تر می‌توان استفاده کرد.

نحوه قرار دادن کاپ قاعدگی

اگر می‌توانید تامپون را راحت در واژن قرار دهید، قراردادن کاپ قاعدگی هم برای شما آسان خواهد بود.

برای استفاده از کاپ مراحل زیر را دنبال کنید:

• دستانتان را خوب بشویید.

• لبه کاپ را با آب یا روان‌کننده خیس کنید.

• کاپ قاعدگی را کاملا از وسط تا کنید و آن را در حالتی که لبۀ آن به‌سمت بالا باشد در دست بگیرید.

• کاپ را در حالتی که لبۀ آن بالاست مانند زمانی که از تامپون استفاده می‌کنید در واژن قرار دهید (کاپ باید چند سانتی‌متر پایین‌تر از گردن رحمتان قرار بگیرد).

• وقتی کاپ در واژن قرار گرفت، آن را بچرخانید. به این شکل باز خواهد شد و محفظه‌ای غیرقابل‌نفوذ در مقابل هوا ایجاد می‌کند که جلوی خون‌ریزی را می‌گیرد.

اگر کاپ را درست در واژن قرار دهید، نباید آن را احساس کنید. باید بتوانید بدون اینکه فنجان بیفتد به‌راحتی راه بروید، حرکت کنید، بپرید، بنشینید و دیگر فعالیت‌های روزمره را انجام دهید. اگر برای گذاشتن کاپ با مشکل مواجه شدید، با پزشکتان مشورت کنید.

نحوه خارج‌ کردن کاپ قاعدگی

شما می‌توانید کاپ قاعدگی را بین ۶ تا ۱۲ ساعت در بدنتان نگه دارید. این یعنی در طول شب هم می‌توانید از آن استفاده کنید؛ اما نباید بیشتر از ۱۲ ساعت آن را در بدنتان نگه دارید و اگر زودتر پر شد، باید زودتر آن را بیرون آورید.

برای بیرون آوردن کاپ قاعدگی مراحل زیر را انجام دهید:

• دستانتان را خوب بشویید.

• انگشت اشاره‌ و شست‌تان را وارد واژن کنید. دنبالۀ کاپ را به‌آرامی بکشید تا به بدنۀ اصلی آن برسید.

• بدنه را به‌آرامی فشار دهید تا لبۀ آن از دهانه رحم آزاد شود. سپس آن را پایین بکشید تا کاپ بیرون بیاید.

• وقتی کاپ بیرون آمد، آن را در دستشویی خالی کنید.

مراقبت‌های بعد از بیرون‌ آوردن کاپ قاعدگی

اگر می‌خواهید یک بار دیگر از کاپ قاعدگی استفاده کنید، باید آن را خوب بشویید. حداقل باید روزی دو بار کاپ را خالی کنید. کاپ‌های قاعدگیِ چندبارمصرف مقاوم‌اند و از ۶ ماه تا ۱۰ سال قابل‌استفاده‌اند. کاپ‌های یک‌بارمصرف را بعد از یک بار استفاده دور بیندازید.

مزایای استفاده از کاپ قاعدگی

کاپ قاعدگی یک جایگزین راحت و سازگار با محیط زیست به جای نوار های بهداشتی یا تامپون هاست. مزایای استفاده از کاپ قاعدگی عبارتند از:

• صرفه جویی مالی: هزینه خرید کاپ قاعدگی معمولا در حدود 300 تا 700 هزار تومان است. با اینکه هزینه خرید اولیه این محصولات بالاست اما کاپ های قاعدگی بسته به مارک خود ممکن است چندین سال دوام داشته باشند. استفاده از یک کاپ در مقایسه با تامپون یا نوارهای بهداشتی، باعث صرفه‌جویی در هزینه بلند مدت خواهد شد.

• سهولت در استفاده: براساس نظر بسیاری از خانم ها استفاده از کاپ قاعدگی راحت تر از نوار بهداشتی یا تامپون است. کاپ قاعدگی برخلاف تامپون، باعث خشکی واژن نمی شود.

• دردهای شکمی کمتر: برخی از افراد می گویند که دردهای شدید قاعدگی آنها بعد از استفاده از کاپ های قاعدگی کاهش یافته است.

• تمیزی بیشتر: اگر کاپ را به طور صحیح درون واژن قرار دهید، نشتی یا بیرون‌ریزی نخواهد داشت و می‌توانید هنگام ورزش، حتی شنا، یا دوش گرفتن حین قاعدگی نیز از آن استفاده کنید.

• کاهش اثرات منفی زیست محیطی: نوارهای بهداشتی و تامپون‌ها معمولاً یک بار مصرف هستند و به صورت بسته بندی عرضه می‌شوند، اما کاپ های قاعدگی برای سالها استفاده طراحی شده اند. این مسئله می ‌تواند به طور چشمگیری میزان زباله های ناشی از محصولات قاعدگی را کاهش دهد.

• کاهش عفونت های قارچی واژن: استفاده از کاپ مناسب و تخلیه و شستشوی مکرر آن می‌تواند خطر ابتلا به عفونت های قارچی واژن را نیز کاهش دهد.

معایب استفاده از کاپ های قاعدگی

مهمترین معایب استفاده از کاپ های قاعدگی عبارتند از:

• عدم راحتی در استفاده اولیه: قرار دادن و خارج کردن کاپ قاعدگی در اولین استفاده ممکن است ناخوشایند و پیچیده باشد. برخی از زنان از دیدن خون عادت ماهیانه خود دچار حالت تهوع می شوند یا احساس ناخوشایندی نسبت به آن دارند. در این افراد، استفاده از کاپ قاعدگی ممکن است گزینه خوبی نباشد.

• احساس ناخوشایند نسبت به کاپ: کاپ قاعدگی در صورت عدم قرار گیری صحیح یا در صورت استفاده از سایز نامناسب نیز می تواند به احساس ناخوشایند و ناراحت کننده ای منجر شود.

• ترشحات خونی: به علاوه زنان دچار پریود شدید یا افرادی که به طور مکرر در طی قاعدگی خونریزی همراه با لخته های خونی بزرگ دارند، ممکن است با ترشحات خونی مواجه شوند.

• سندروم شوک سمی: برخی افراد نگران ابتلا به سندرم شوک سمی هستند، این عفونت گاهی اوقات در اثر دیر عوض کردن تامپون اتفاق می افتد. برخلاف نام ترسناک این سندروم، تعداد مبتلایان به آن بسیار کم بوده و خطر جدی ای مبتلایان را تهدید نمی کند. به نظر می رسد استفاده مکرر از نام سندروم شوک سمی، بیشتر یک ترفند ضدتبلیغی برای این محصول است!

ارتباط کاپ قاعدگی با بکارت

کاپ قاعدگی کاملا درون واژن قرار می گیرد و به پرده بکارت یا هایمن (Hymen) آسیب می رساند، بنابراین اگر این موضوع برای شما حایز اهمیت است، استفاده از کاپ توصیه نمی­ شود، اما جدا از بحث فرهنگی، اگر بخواهیم این موضوع رو از منظر پزشکی بررسی کنیم باید بدانیم که کاپ قاعدگی برای هر خانمی که قاعدگی را تجربه می­ کند فارغ از سن و وضعیت تاهل قابل استفاده است، چنان که برخی دختران نوجوان در کشورهای غربی در اولین تجربه های قاعدگی خود از کاپ استفاده می­ کنند. به همین منظور بسیاری از تولید کنندگان مدل 0 یا مینی (mini) را برای نوجوانان طراحی و عرضه کرده اند.

نکات بهداشتی در استفاده از کاپ قاعدگی

اگر می‌خواهید از این کاپ استفاده کنید به این موارد توجه داشته باشید:

• این کاپ باید هر 6 تا 12 ساعت تعویض گردد.

• پس از خروج کاپ خون آن را خالی کنید و آن را با آب و صابون بشویید.

• کاپ ها را در فواصل بین دوره‌های قاعدگی هر 5 تا 10 دقیقه در آب بجوشانید.

سایر نکات درباره کاپ قاعدگی

• مواد سازنده: اغلب کاپ‌های قاعدگی سیلیکونی‌اند. اما برخی هم از مواد لاستیکی و لاتکس تولید می‌شوند. بنابراین اگر به لاتکس حساسیت دارید، حتما می‌دانید که نباید از کاپ‌های لاتکسی استفاده کنید.

• گنجایش: کاپ‌های با گنجایش بیشتر برای قاعدگی‌های سنگین مناسب‌ترند. اما، همان طور که گفتیم، شدت خون‌ریزی به‌تنهایی نمی‌تواند در انتخاب سایز کاپ ملاک باشد.

• سفتی: کاپ‌های قاعدگی از لحاظ میزان سفتی می‌توانند سفت، متوسط یا نرم باشند. کاپ‌های سایز بزرگ‌تر معمولا کمی سفت‌ترند. هر چه انعطاف‌پذیری کاپ کمتر باشد، راحت‌تر داخل واژن باز می‌شود. اما اینها داخل‌کردن‌شان سخت‌تر است.

• شکل بدنه و ساقه: برخی کاپ‌های قاعدگی باریک و بلندند و برخی دیگر گردترند. دهانه کاپ‌ها هم از لحاظ شکل و ضخامت می‌تواند با هم متفاوت باشد. شکل ساقه کاپ‌ها هم همین‌طور. اما اینکه چه شکل کاپی راحت‌تر است به بدن و ترجیح هر کسی بستگی دارد.