آپارتاید | آپارتاید وحشیانه ترین شکل نژادپرستی

آپارتاید چیست؟

در بخش مفاهیم سیاسی اجتماعی حقوق نیوز درباره مفاهیم متعددی در حوزه های سیاسی و اجتماعی توضیح داده شده است. در این مطلب مفهوم آپارتاید مورد بررسی قرار می گیرد.

آپارتاید یا جدانژادی کلمه‌ای است آفریقایی به معنای جدایی که به بیان ساده یکی از اشکال تبعیض‌نژادی (Racism) را بیان می‌کند.

آپارتاید یکی از صور وحشیانۀ تبعیض‌نژادی است که در آفریقای جنوبی علیه سیاه‌پوستان و به نفع اقلیت سفیدپوست و نژادپرست این کشور که عمدتاً مهاجران اروپایی بودند، اعمال می‌شد.

سیاست آپارتاید مبتنی بر برتری کامل قوم سفید و تبعیض مطلق نسبت به غیرسفیدهاست و از لحاظ نظری معتقد به جدایی کامل کلیه نژادها و امکانات آنهاست.

از سال 1948 میلادی در آفریقای جنوبی، سیاست رسمی جدا کردن محل زیست و تجمع و آموزش و کار مردمان تیره پوست و سیاه پوست از سفید پوستان و محروم کردن تیره پوستان و سیاه پوستان از حقوق مدنی و سیاسی و امکانات آموزشی تحت عنوان اپارتاید به طور رسمی اعمال و اجرا گردید.

بر اساس آپارتاید که بین سال‌های 1948 تا 1991 در آفریقای جنوبی وجود داشت، نژاد های غیر سفید پوست از طرف حکومت مجبور می شدند که محل های زندگی و آموزش و تجمع و کار خود را از افراد سفید پوست جدا نمایند. غیر سفید پوستان به عنوان نژاد پست مورد تحقیر قرار می گرفتند و از مجموعه ای از حقوق سیاسی و مدنی محروم بودند و به لحاظ اقتصادی دستمزدهای کمتری نسبت به سفید پوستان دریافت می کردند.

سیاست های سخت گیرانه نژاد پرستانه علیه اکثریت غیر سفید پوست آفریقای جنوبی از نیمه قرن هفدهم میلادی تقریبا شکل گرفت و گسترش یافت و در سال 1948 میلادی با به قدرت رسیدن رژیم وابسته "حزب ملی" تحت عنوان آپارتاید رسمیت قانونی یافت. از سال 1953 میلادی هر نوع ازدواج غیر سفید پوستان با سفید پوست ها و هر نوع مقابله با آپارتاید و تبعیض نژادی و برتری سفید پوستان بر غیر سفید پوستان تجدید سازمان یافت و موج شدید سرکوب سیاه پوستان و تیره پوستان به صورت گسترده و سازمان یافته بیش از پیش اعمال گردید.

مخالفین اصلی آپارتاید

دوتن از مخالفان اصلی آپارتاید، استیو بایکو (Steve Biko) و نلسون ماندلا (Nelson Mandela) بودند. استیو بایکو به حکومت سیاهان اعتقاد داشت، درحالی‌که ماندلا به حقوقی مساوی برای تمامی اهالی آفریقای جنوبی معتقد بود؛ اما در هر صورت هر دو علیه آپارتاید مبارزه می‌کردند.

پس از قتل‌عام معترضان سیاهپوست در 1960 که 69 کشته و حدود 200 زخمی برجا گذاشت، دولت به سرعت وضعیت اضطراری اعلام و نزدیک به 18 هزار معترض را دستگیر کرد. دولت آپارتاید آفریقای جنوبی با فعالیت‌های سیاسی ماندلا مخالفت و در سال 1961 او را دستگیر کرد؛ گرچه به زودی تبرئه شد اما دوباره در سال 1962 دستگیر و به پنج سال حبس محکوم شد. در سال 1964 دوباره محاکمه و این بار به حبس ابد محکوم شد.

روحیه تسلیم‌ناپذیری نلسون ماندلا در دفاع از حقوق بشر، وی را با وجود سپری کردن دوران محکومیت در حبس، به سمبل و رهبر جنبش ضد آپارتاید مبدل کرده است. پس از 27 سال بازداشت، ماندلا در سال 1990 آزاد شد و به محض آزادی، با ازسرگیری فعالیت‌های سیاسی خود، رهبری کنگره ملی آفریقا را با هدف ریشه‌کن کردن آپارتاید و تاسیس دولت جدید با رویکرد برابری همه نژادها برعهده گرفت.

سرانجام اف دبلیو دکلرک رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، با او وارد مذاکره شد. یک سال بعد، کنگرۀ ملی آفریقای جنوبی پیروز شد و ماندلا به ریاست‌جمهوری رسید و رژیم آپارتاید درخصوص سیاه‌پوستان، لغو شد.