نقش حمایت اجتماعی در بهبود کیفیت زندگی و رفاه افراد: مزایا و تأثیرات

حمایت اجتماعی

خواه با یک بحران شخصی روبرو هستید و به کمک فوری نیاز دارید، یا فقط می خواهید زمان خود را با افرادی بگذرانید که به شما اهمیت می دهند، این روابط نقش مهمی در نحوه عملکرد شما در زندگی روزمره ایفا می کنند.

این حمایت اجتماعی است که افراد را در مواقع استرس آرام می کند و اغلب به آنها قدرت ادامه دادن و حتی پیشرفت می دهد. اما حمایت اجتماعی قطعا یک راه یک طرفه نیست. علاوه بر تکیه بر دیگران، شما نیز باید به عنوان یک حمایتگر برای بسیاری از افراد در زندگی خود عمل می کنید.

حمایت اجتماعی به حمایت روانی و مادی ارائه شده توسط یک شبکه اجتماعی برای کمک به افراد برای مقابله با استرس اشاره دارد. چنین حمایت اجتماعی ممکن است به اشکال مختلف باشد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کمک به افراد در انجام کارهای مختلف روزانه در هنگام بیماری یا ارائه کمک مالی در زمان نیاز

• مشاوره دادن به یک دوست در شرایط سخت

• ارائه مراقبت، همدلی و توجه به عزیزان نیازمند

چرا حمایت اجتماعی بسیار مهم است؟

روانشناسان و سایر متخصصان سلامت روان اغلب در مورد اهمیت داشتن یک شبکه حمایت اجتماعی قوی صحبت می کنند. هنگام تلاش برای رسیدن به اهداف خود یا مقابله با یک بحران، کارشناسان اغلب از مردم درخواست می کنند که برای حمایت به دوستان و خانواده خود تکیه کنند.

تحقیقات همچنین ارتباط بین روابط اجتماعی و بسیاری از جنبه های مختلف سلامت و تندرستی را نشان داده است. حمایت اجتماعی ضعیف با افسردگی و تنهایی مرتبط است و نشان داده شده است که عملکرد مغز را تغییر می دهد و خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش می دهد:

• مصرف الکل

• بیماری قلب و عروقی

• افسردگی

• خودکشی

انواع حمایت اجتماعی

حمایت اجتماعی می‌توانند به اشکال مختلف ظاهر شوند و نقش‌های متفاوتی در زندگی شما ایفا کنند. حمایت اجتماعی عبارتند از:

حمایت عاطفی

این نوع از حمایت اجتماعی شامل در آغوش گرفتن و گوش‌کردن همدلانه به درددل‌ها و صحبت‌های طرف مقابل است. در این حالت، فرد همدلی خود را کلامی و غیرکلامی به دیگری نشان می‌دهد.

حمایت از عزت‌ نفس

روان‌درمانگر یا دوست‌تان به شما یادآوری می‌کند که چقدر ارزشمندید و به شما نشان می‌دهد که چه توانایی‌هایی برای مقابله با مشکلات دارید. این نوع حمایت سبب تقویت عزت‌نفس می‌شود. بیشتر روان‌درمانگر‌ان از این شیوه برای حمایت از مراجعان خود استفاده می‌کنند.

حمایت اطلاعاتی

در این حالت، فرد دانش و تجربه خود را در اختیار دیگری قرار می‌دهد. فرض کنید می‌خواهید کسب‌وکاری راه بیندازید، اما از چم‌وخم کار اطلاع چندانی ندارید. یکی از دوستان یا اقوام که تجربه بیشتری دارد دانش خود را در اختیارتان می‌گذارد و شما را راهنمایی می‌کند.

حمایت ملموس

بارز‌ترین نوع حمایت کمک مستقیم به فرد برای حل مسائل است. مثلا در مورد قبل، دوست شما فقط به راهنمایی کلامی اکتفا نمی‌کند، بلکه خود درگیر حمایت مالی از شما می‌شود. ممکن است شما بیمار شوید و خانواده برخی از امور روزانه شما را انجام دهند. اینها نمونه‌هایی از حمایت اجتماعی ملموس هستند.

مزایای حمایت اجتماعی

بنابراین اکنون که می‌دانیم سیستم‌های حمایت اجتماعی ما شامل انواع مختلف حمایت اجتماعی و همچنین ادغام در گروه‌های اجتماعی مختلف است، زمان آن فرا رسیده است که دقیقاً چگونگی تأثیر این روابط اجتماعی بر سلامت جسمی و روانی را بررسی کنیم.

انتخاب ها و رفتارهای سالم

یکی از مهم‌ترین فواید حمایت اجتماعی، یادگرفتن رفتارها و انتخاب‌های سالم در زندگی است. هرچند گاهی همین گروه‌ها ما را به بیراهه می‌کشند، اگر با گروه‌های سالم اجتماعی همراه شویم، بی‌شک تأثیر مثبتی بر زندگی ما خواهند داشت. مثلا فرض کنید که می‌خواهید سیگار را کنار بگذارید. ترک سیگار کار آسانی نیست. عضویت در گروه‌های ترک سیگار و شنیدن تجربیات افرادی که بر این مسئله غلبه کرده‌اند (حمایت اطلاعاتی) در کنار جلب همدلی و تشویق آنها (حمایت عاطفی) می‌تواند پیمودن مسیر را آسان‌تر کند.

مقابله با استرس

حمایت اجتماعی همچنین به افراد کمک می کند تا با استرس کنار بیایند. نشان داده شده است که استرس عواقب جدی برای سلامتی دارد، از کاهش ایمنی تا افزایش خطر بیماری قلبی. احاطه شدن توسط افرادی که مراقب و حمایت کننده هستند به افراد کمک می کند تا خود را در مقابله با استرس های زندگی بهتر ببینند.

تحقیقات همچنین نشان داده است که داشتن حمایت اجتماعی قوی در مواقع بحران می تواند به کاهش پیامدهای اختلالات ناشی از تروما از جمله PTSD کمک کند.

افزایش انگیزه

روابط اجتماعی همچنین می تواند به افراد کمک کند تا در هنگام تلاش برای رسیدن به اهداف خود انگیزه خود را حفظ کنند. به عنوان مثال، افرادی که سعی در کاهش وزن یا ترک سیگار دارند، اغلب متوجه می شوند که به ارتباط با افرادی که فعالانه در تلاش برای رسیدن به همان اهداف هستند کمک می کند.

صحبت با افرادی که تجربه مشابهی دارند اغلب می تواند منبع حمایت، همدلی و انگیزه باشد.

چگونه حمایت اجتماعی دریافت کنیم؟

تا به اینجا نکات مختلفی درباره حمایت اجتماعی آموختیم. حال این پرسش پیش می‌آید که چگونه خود را در معرض این حمایت‌ها قرار دهیم؟ چطور عضو گروه‌های مختلف اجتماعی شویم و روابطمان را تنظیم کنیم که بتوانیم از این حمایت‌ها برخوردار شویم؟ در ادامه، چند پیشنهاد را مطرح کرده‌ایم.

با افراد جدید آشنا شوید

این کار زمان‌بر است، اما ارزشش را دارد. آشناشدن با افراد مختلف و دوست‌شدن با آنها حلقه اجتماعی شما را گسترش می‌دهد. هرچه افراد بیشتری را بشناسید و دایره دوستان بزرگ‌تری داشته باشید، از حمایت اجتماعی بیشتری هم برخوردار خواهید شد.

برای روابط خود زمان بگذارید

گرچه زندگی در دنیای امروز با مسئولیت‌های مختلف گره خورده است، برای دوستان و افرادی که به آنها علاقه دارید زمان بگذارید. ارتباط‌ دوطرفه است؛ نمی‌توانید از کسانی که به‌ندرت احوالشان را جویا می‌شوید، انتظار حمایت اجتماعی داشته باشید.

به خود متکی باشید

شاید این پیشنهاد مخالف حمایت اجتماعی به نظر برسد، اما این‌طور نیست. به خود متکی بودن به‌معنای بی‌نیازی به دیگران نیست، بلکه به‌معنای توانایی برآوردن نیازهای خود بدون تحمیل‌کردن آنها به دیگران است. وقتی شخصیت مستقلی داشته باشید، دیگران نیز بیشتر تمایل خواهند داشت تا رابطه‌ای محکم‌تر و عمیق‌تر با شما برقرار کنند.

گوش دهید

وقتی روز بدی را سپری می‌کنید، داشتن گوشی شنوا برای شنیدن درد‌دل‌هایتان قطعا باارزش است، اما این یک نیاز یک‌طرفه نیست. حتما طرف مقابل شما هم گاهی به این حمایت نیاز دارد. پس با تقویت مهارت گوش‌دادن همدلانه می‌توانید انتظار داشته باشید طرف مقابلتان نیز آن را برای شما برآورده کند. برای تقویت این مهارت می‌توانید:

• بپرسید چه احساسی دارد.

• به آنچه می‌شنوید واکنش مناسب نشان بدهید.

• به‌ جای آنکه گفته‌های آنها را به تجربیات گذشته خود گره بزنید، بر شناسایی احساسات آنها و همدلی تمرکز کنید.

• به‌ جای تمرکز بر آنچه می‌خواهید بگویید، به آنچه می‌شنوید و فهم درست آن تمرکز کنید.

۵. به حس ششم خود توجه کنید

وقتی کنار برخی افراد احساس راحتی و صمیمت دارید، یعنی در محیط امنی قرار گرفته‌اید و می‌توانید حمایت اجتماعی لازم را دریافت کنید. پس به حس ششم خود توجه کنید؛ آیا کنار کسی حس نگرانی و اضطراب دارید؟ آیا باید مدام مراقب گفته‌ها و رفتارتان باشید؟ در این صورت، آن فرد شخص مناسبی برای حمایت اجتماعی از شما نیست.

برای اینکه بفهمید حس ششم شما درباره فرد چیست، به این نشانه‌ها توجه کنید:

• گفت‌وگو به‌آسانی پیش می‌رود یا انگار به‌زور انجام می‌شود؟

• حس می‌کنید طرف مقابل واقعا شما را درک می‌کند؟

• فکر می‌کنید شما واقعا او را درک می‌کنید؟

• وقتی او را ترک می‌کنید، خوشحال می‌شود یا ناراحت؟

• او را به‌خاطر ویژگی‌های مثبتش به حلقه دوستان خود وارد کرده‌اید یا اینکه صرفا برای تنهانماندن سراغش رفته‌اید؟

6. کمی بی‌خیال باشید

هرکسی نمی‌تواند با هرکسی رفاقت و همراهی کند. اگر با کسی در ارتباط هستید، اما فهمیده‌اید که این رابطه مناسب نیست، آن را تمام کنید. گذشته را کنار بگذارید و به زندگی و آشناشدن با افراد جدید ادامه دهید. لزومی ندارد که خودتان را در رابطه سمی گرفتار کنید. همچنین درست نیست که کسی را اسیر خود کنید. اینکه رابطه‌ای به پایان می‌رسد، لزوما به‌معنای بدبودن شما یا دیگری نیست.

گاهی نیز افرادی هستند که نمی‌توانیم آنها را کامل از زندگی خود کنار بگذاریم. بهتر است روی حمایت اجتماعی این افراد حساب باز نکنیم.