آیا شما نیز افکار بهم ریخته و مشوشی دارید؟ آیا نمی توانید بر روی موضوعات مختلف به خوبی تمرکز کنید؟ افکار بهم ریخته و ذهن ناآرام قدرت تمرکز کردن و حفظ آرامش را از انسان خواهد گرفت.
مسلما هنگامی که ذهن شما مشغول باشد و دائم در فکر و خیال به سر ببرید نمی توانید به خوبی درس بخوانید، کار کنید و یا ارتباط سالم با دیگران برقرار کنید.
کنترل افکار به شما کمک می کند تا بتوانید روابط خود را بهبود بخشید و کارهای خود را به نحو احسن انجام دهید. افکار ناخواسته و تفکرات منفی می توانند باعث ناامیدی و ناراحتی شوند. از بین بردن این افکار کار پیچیده ای نیست و نیاز به تمرین و تکرار دارد.
شما تنها نیستید، افراد زیادی هستند که با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند.
چگونه بر افکار خود مسلط شویم؟
افکار می توانند بدترین دوستان ما باشند. شاید شما لحظاتی را تجربه کرده باشید و دوست نداشته باشید هرگز آنها را در ذهن خود مرور کنید. مثلا نخواهید به جدایی از دوست یا همسر خود فکر کنید. یا دوست نداشته باشید تصادف هفته پیش را در ذهن خود مرور کنید. اما ناخودآگاه این خاطرات بد و منفی افکار و ذهن شما را در برمی گیرند. شما باید برای کنترل افکار مزاحم و ترویج تفکرات مثبت در ذهن خود تلاش کنید. کنترل ذهن و افکار شما را شادترمی کند. تفکرات مثبت و کنترل افکار و احساسات، استرس را کاهش داده و باعث می شود هنگام مواجه با مشکلات بتوانید تصمیم مناسب بگیرید. در این قسمت شما را با روش های کنترل افکار، آشنا خواهیم کرد. برای اینکه ذهن آرام و به دور از تفکرات منفی و پیچیده داشته باشید، باید تلاش کنید. راهکارهای زیر می توانند برای کنترل افکار و احساسات به شما کمک کنند.
نفس عمیق بکشید
هنگامی که احساس می کنید افکار منفی و پیچیده به ذهن شما راه باز کرده اند و شما را به شدت آشفته و درگیر ساخته اند. بایستید و چند نفس عمیق بکشید. این کار به شما کمک می کند تا ذهن آشفته خود را سامان بدهید. نفس عمیق کشیدن حتی می تواند افکار شما را از حالت مشوش و پیچیده بودن خارج سازد. هنگامی که شما بر روی نفس کشیدن تمرکز می کنید، کمی از افکار خود فاصله خواهید گرفت. به همین دلیل مدیریت افکار آسان تر خواهد شد. طبق مطالعات انجام شده، 90 ثانیه طول می کشد تا محرک های عصبی – شیمیایی از مغز شما محو شوند و ذهن شما به حالت طبیعی خود بازگردد. پس سعی کنید تا 90 بشمارید و همراه با آن نفس عمیق بکشید. تا بتوانید افکار و احساسات خود را مدیریت کنید.
در لحظه زندگی کنید، افسوس گذشته را نخور! نگران آینده مباش!
حسرت گذشته را خوردن و افسوس کشیدن برای آنچه که در گذشته اتفاق افتاده است اصلا سودی ندارد. شما نمی توانید گذشته را تغییر بدهید پس سعی کنید به آنچه که قبلا رخ داده است فکر نکنید. همچنین فرافکنی به آینده و نگران بودن برای فردایی که نمی توانید آن را حتی پیش بینی کنید، فقط افکار مزاحم را به ذهن شما دعوت می کند. پس سعی کنید در لحظه زندگی کنید. افسوس گذشته خوردن و نگران آینده بودن تنها باعث از دست دادن کنترل افکارتان می شود. یک سوال مهم که می توانید از خودتان بپرسید و افکارتان را مدیریت کنید این است که در حال حاضر چه کاری می توانم انجام دهم تا احساسات بهتری داشته باشم؟ با یافتن پاسخ مناسب برای این سوال نگرانی برای آینده و حسرت خوردن برای گذشته را فراموش خواهید کرد.
افکار خود را بررسی کنید
افکار خود را بدون قضاوت های عجولانه و ناامید کننده بررسی کنید. هرگز خود را بخاطر افکارتان سرزنش نکنید و یا از خود انتقاد نکنید. فقط در نظر بگیرید که چرا چنین افکاری دارید؟ چه چیزی باعث شده است که احساس کنید کنترل افکار خود را از دست داده اید؟ بررسی افکار به شما کمک می کند تا آنها را درک کنید و هر کدام که بنظرتان دلیل منطقی نداشت حذف کنید. بهتر است افکار خود را برروی کاغذ بنویسید و سپس آنها را بخوانید و مورد بررسی قرار دهید.
برای رسیدگی به افکار و نگرانی های خود برنامه ریزی کنید
اگر دائم گوشه ای بنشینید و هیچ فعالیتی نداشته باشید افکار مزاحم شما چند برابر می شوند. گوشه گیری و نشستن بدون عمل، منجر به چرخه بی پایانی از افکار می شود. شما باید برای پایان دادن به افکار خود، برای آنها برنامه ریزی مناسبی داشته باشید. مثلا اگر شما در سرکار مشکل دارید و یا دائم افکار منفی در رابطه با محل کارتان شما را آزار می دهد پس نباید گوشه ای بنشینید و حرص بخورید. می توانید چند روزی را مرخصی بگیرید و یا کار جدیدی که از آن لذت می برید پیدا کنید و … . اغلب ما نمی توانیم افکار خود را کنترل کنیم چون می ترسیم که براساس آنها عمل کنیم. برنامه ریزی کردن باعث می شود اولا بفهمیم چه کاری درست است و چه کار غلط و دوما رسیدن به هدف و کنترل افکار را آسان تر می کند.
محیط اطرافتان را مورد بررسی قرار دهید
دنیای بیرونی تاثیر بسیار زیادی بر دنیای درون شما خواهد گذاشت. پس اگر در محیطی زندگی می کنید که احساس استرس و ناراحتی را برای شما ایجاد خواهد کرد یا نمی توانید در آن مکان افکار خود را کنترل کنید و افکارتان منعکس کننده این احساسات هستند، بهتر است آن موقعیت را ترک کنید. با گوش دادن به موسیقی، کتاب خواندن یا رقصیدن و … سعی کنید آرامش از دست رفته خود را بدست آورید. طبق تحقیقات انجام شده رایحه هایی مانند اسطوخودوس، بابونه و بخور گلاب می تواند به شما آرامش بخشد. این رایحه ها ممکن است بتواند افکار شما را تحت کنترل قرار دهد. همچنین سعی کنید در طبیعت قدم بزنید. فضای سبز برای آرامش ذهن بسیار مفید است.
حواستان را به فعالیت دیگری بدهید و افکار خود را منحرف کنید
با انجام فعالیت های دیگری حواستان را از موضوع پرت کنید. مثلا فیلم تماشا کنید و یا با یک دوست تماس بگیرید. با این کار ذهنتان را از افکار مزاحم و منفی دور کنید. البته کارهایی را انجام دهید که ذهنتان را آزاد می کند نه اینکه بدتر از قبل افکار مزاحم را به ذهن شما دعوت کند. فعالیت هایی که شما را آرام می کنند و افکار مزاحم را از بین می برند یادداشت کنید و از آنها هنگام ناتوانی در کنترل افکار استفاده کنید. به یاد داشته باشید که این کار، یک راه حل موقتی است. پس باید به دنبال راهکارها و روش های طولانی مدت تر و قطعی تر برای کنترل افکار باشید.
با شخصی در رابطه با افکار خود صحبت کنید
با فردی که مورد اعتماد شماست و می تواند شما را درک کند در رابطه با افکار و احساسات خود صحبت کنید. گاهی اوقات به اشتراک گذاشتن احساسات از تکرار آنها در ذهنتان جلوگیری می کند. شما می توانید با دوست، همسر و یا یک مشاوره خانواده خوب در رابطه با افکار و احساسات خود صحبت کنید. آنها ممکن است دیدگاه مناسبی را به شما پیشنهاد بدهند و باعث از بین رفتن افکار و نگرانی های شما شوند.
افکار شما نیاز به مدیریت دارند نه انتخاب کردن!
سعی نکنید افکار و احساسات خود را انتخاب کنید چرا که این کار کاملا ناممکن و نشدنی است. به جای تلاش برای انتخاب افکار، سعی کنید آنها را مدیریت و کنترل کنید. مغز انسان قادر به انجام جهش های تخیلی، یادآوری خاطرات و یافتن ایده در یک لحظه است. شما هرگز نمی توانید افکار خود را انتخاب کنید. بلکه باید به محض آمدن فکر جدید در ذهنتان سعی کنید آن را کنترل کنید. هر بار که شما تصمیم می گیرید به موضوعی فکر نکنید، دقیقا در همان لحظه دارید به همان موضوع فکر می کنید و کنترل این موضوع دست شما نیست. فقط باید بتوانید آنها را از ذهن خود خارج کنید و یا برایش برنامه ریزی کنید.
سلامت روانتان را در اولویت قرار دهید
شما باید افکار و سلامت روان خود را در اولویت قرار دهید. با داشتن 7 یا 8 ساعت خواب در شب، مدیریت استرس و حفظ نگرش مثبت به زندگی و … از مغز خود مراقبت کنید. خوردن غذاهای سالم و ورزش کردن به صورت منظم، سلامت روانی و جسمی شما را بهبود می بخشد. هنگامی که شما از سلامت روانی بالایی برخوردار باشید، ذهنتان کمتر به سمت افکار منفی و مزاحم سوق پیدا خواهد کرد.
توجه کنید که چه اتفاقات و رویدادهایی باعث ایجاد افکار مزاحم می شوند
اینکه شما بدانید چه موقعیت ها و اتفاقاتی باعث می شود ذهن شما پر از افکار منفی و پیچیده شود بسیار مهم است. شما نمی توانید از همه مشکلات دوری کنید، اما می توانید مراقب چیزهایی باشید که افکار شما را به سمتی منفی سوق می دهد. سعی کنید روز خود را با یک فعالیت پر انرژی آغاز کنید و در نهایت با یک محرک مثبت به پایان برسانید. سعی کنید در هنگام خواب به چیزهایی که دوست دارید فکر کنید. رویدادها و اتفاقاتی که افکار شما را برهم می زند شناسایی کنید و تا حد امکان از خود دور کنید.
مدیتیشن کنید
کنترل افکار و احساسات با مدیتیشن یک راهکار عالی است. مدیتیشن به شما کمک می کند تا آرام شوید و بتوانید افکار خود را کنترل کنید. زمانی را برای مدیتیشن روزانه اختصاص دهید. حتی اگر به مدت 5 دقیقه می شود اصلا اشکالی ندارد. به خصوص در روزهایی که کنترل افکار برای شما سخت است و یا نمی توانید افکار خود را دسته بندی کنید، بهتر است از مدیتیشن و انجام فعالیت های آرامش بخش استفاده کنید. یوگا یک راهکار عالی است به شما پیشنهاد می کنم امتحان کنید. مطالعات و تحقیقات انجام شده، ثابت کرده است که مدیتیشن منجر به سلامت قلب و بدن نیز می شود.
سعی کنید تفکرات مثبت داشته باشید
داشتن تفکرات مثبت باعث از بین رفتن افکار مزاحم و منفی می شود. مجددا افکار خود را دسته بندی کنید و سعی کنید بیشتر ذهن خود را با افکار مثبت پر کنید. جهان اطراف خود را بهتر درک کنید و نسبت به اطرافیان و دوستان خود همدل تر و مهربان تر باشید. دیدگاه های مختلف را در رابطه با یک موضوع در نظر بگیرید و بررسی کنید. همچنین برای دیگران نیز ارزش قائل شوید. این کارها شما را از تنهایی و گوشه گیری دور می کند و احساسات عالی و تفکرات مثبت را برای شما گسترش می دهد. هرچه زمان تنهایی شما بیشتر باشد، افکار مزاحم و منفی نیز بیشتر می شوند. پس سعی کنید روابط اجتماعی خود را گسترش بدهید.
این واقعیت را قبول کنید: چیزهای زیادی وجود دارد که نمی توانید کنترل کنید!
بدانید که موقعیت ها، شرایط و چیزهای زیادی هستند که شما نمی توانید برروی آنها تسلط پیدا کرده و آنها را کنترل و مدیریت کنید. مثلا شما نمی توانید تمام خطرات و مشکلات احتمالی در رابطه با فرزند خود را کنترل کنید و یا فرزندتان را از تمام آنها دور کنید. در مورد موضوعاتی که نمی توانید آنها را کنترل کنید، وسواس نداشته باشید. به جای تمرکز برروی آنها، روی ذهن و افکار خود تمرکز کنید. هنگامی که به موضوعات خارج از کنترل خود فکر می کنید، به خودتان یادآوری کنید که شما تنها چیزی که می توانید به طور صد در صد کنترل کنید خودتان هستید.
البته این موضوع به معنای آن نیست که شما نباید در رابطه با دنیای اطراف خود تلاش کنید. در رابطه با مشکلات، ناراحتی ها و یا حتی رخ دادن اتفاقات مثبت باید تلاش کنید و بهترین تصمیمات را بگیرید. اما شما بیشترین تاثیر گذاری را بر افکار خود خواهید داشت. پس هنگامی که با مشکلات روبه رو می شوید ناامید نشوید. وقتی موفق نشده اید موضوعی را کنترل کنید ناراحت نباشید. در عوض سعی کنید ذهن خود را با افکار پوچ و ناامید کننده پر نکنید.
افکار ناخواسته و منفی را بپذیرید
این طبیعت انسان است که از درد دوری کند، پس مطمئناً ترجیح می دهید از افکاری که باعث ناراحتی می شوند نیز اجتناب کنید. با این حال، دور شدن از افکار منفی و ناخواسته راهی برای به دست آوردن کنترل افکار نیست. هر چه شما بیشتر بخواهید از افکار منفی دور شوید بیشتر در دام آنها اسیر خواهید شد. در عوض، سعی کنید افکار خود را بپذیرید. پذیرش افکار ممکن است نیاز به این داشته باشد که به خودتان بگویید مثلا: به نظر می رسد هیچ چیز درست پیش نمی رود و این موضوع ناراحت کننده است.
با این کار شما درک می کنید که افکار ناخواسته باید پذیرفته شوند تا بتوان راه حل مناسب برای از بین بردن و حل کردن آنها پیدا کرد. تصدیق این ترس ها و افکارهای منفی به شما این امکان را می دهد که با آنها مقابله کنید و به خود یادآوری کنید که شما به خاطر ایجاد این احساسات و افکار، مقصر نیستید.
از تصاویر آرامش بخش و مثبت استفاده کنید
تصویر سازی هدایت شده یک تکنیک مدیتیشن عالی است که در آن سناریوهای مثبت و آرامش بخش را تجسم می کنید. این کار باعث می شود که حالت ذهنی آرام تری در شما ایجاد شود. بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده، تصویر سازی هدایت شده خلق و خوی مثبت را در افراد تقویت می کند. این کار به کاهش استرس و اضطراب کمک می کند. مسلما هنگامی که شما احساس آرامش داشته باشید بهتر می توانید افکار منفی و احساسات خود را کنترل و مدیریت کنید.
در رابطه با افکار خود بنویسید
بیان افکار به صورت نوشتن بر روی کاغذ می تواند به شما کمک کند بهتر بتوانید احساسات ناخواسته خود را کنترل کنید. پذیرش مستقیم پریشانی ممکن است سخت باشد اما هنگامی که شما آنها را می نویسید بهتر می توانید درک کرده و تا حدودی به صورت غیر مستقیم آنها را بپذیرید. اگر می خواهید از افکار ناراحت کننده فاصله بگیرید می توانید آنها را به صورت داستان بنویسید. نوشتن می تواند افکار شما را سازماندهی کند. شما می توانید در مورد هر فکر مثبت یا منفی که در ذهن شما بوجود می آید، بنویسید. نوشتن به شما کمک می کند تا الگوهای افکار یا رفتارهای غیر مفید را پیدا کنید.
سعی کنید مدیریت استرس خوبی داشته باشید
هنگامی که شرایط خارج از کنترل شما باشد و یا موقعیت هایی بوجود بیاید که فکر نمی کردید، استرس برای شما ایجاد خواهند کرد. استرس و اضطراب می تواند به افکار ناخواسته شما دامن بزند. استرس همچنین می تواند باعث شود که شما بیشتر از قبل به سمت افکار منفی سوق پیدا کنید. سعی کنید منابع کلیدی استرس را در زندگی خود پیدا کنید و راهکارهای مناسبی را برای حذف یا کاهش آنها بیابید. اکثر مردم نمی توانند، به صورت کامل، محرک های استرس را از زندگی خود حذف کنند. اگر شما نیز نمی توانید استرس و اضطراب خود را کنترل ومدیریت کنید بهتر است از یک مشاوره خانواده و یا روانشناس خوب در این زمینه کمک بگیرید.
دیدگاه