امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 267022
۲۵۷۲
۳
۰
نسخه چاپی
کج‌رفتاری

تعریف کج‌رفتاری (قسمت اول)

مجموعه صاحب نظرانی را که تعریفی از کج روی ارائه داده اند می توان به دو گروه بزرگ تقسیم کرد. یک گروه آنان که کج رفتاری را پدیده ای واقعی و دارای صفاتی می دانند که از رفتارهای بهنجار قابل تشخیص و تفکیک است. دسته دوم آنان که مدعی اند کج رفتاری لزوماً واقعی نیست و چه بسیارند کسانی که به ناحق متهم به کاری می شوند و به اشتباه یا از روی غرض و مرض برچسب می خورند

تعریف کج‌رفتاری (قسمت اول)
 

پایگاه خبری حقوق نیوز

تعریف کج‌رفتاری

کج‌رفتاری شامل انواع رفتارهای نابهنجار است که اشکالی از آن در هر جامعه ای روی می دهد. گفته شد که رفتار نرمال یا بهنجار، هر نوع رفتاری است که از هنجارها یا مقررات گروهی که رفتار مزبور در آن روی می دهد تبعیت کند. در مقابل، کج روی رفتاری هر نوع رفتاری است که با هنجارها یا مقررات گروه هم‌نوایی نداشته باشد و دامنه وسیعی از رفتارها از تخلفات جزئی در رانندگی تا قتل را در بر می گیرد. البته در نفس تعریف کج روی بین صاحب نظران اختلافات بسیاری وجود دارد و هرکس تحت تاثیر فرضیات فلسفی خاص خود در مورد ماهیت کج رفتاری، آن را تعریف کرده است؛ اما در اینجا و در آغاز کار تعریف دورکیم از کج رفتاری را که بیشتر متداول است مطرح کردیم و به انواع دیگر آن نیز خواهیم پرداخت.

مجموعه صاحب نظرانی را که تعریفی از کج روی ارائه داده اند می توان به دو گروه بزرگ تقسیم کرد. یک گروه آنان که کج رفتاری را پدیده ای واقعی و دارای صفاتی می دانند که از رفتارهای بهنجار قابل تشخیص و تفکیک است. دسته دوم آنان که مدعی اند کج رفتاری لزوماً واقعی نیست و چه بسیارند کسانی که به ناحق متهم به کاری می شوند و به اشتباه یا از روی غرض و مرض برچسب می خورند. از سوی دیگر صرف ارتکاب نوعی خاص از رفتار چنانچه عده ای متوجه نشوند یا قدرت انگ زنی نداشته باشند باعث می شود لزوماً فرد کج رفتار تلقی نشود. بنابراین از نظر این گروه اساساً این انگ است و نه نفس رفتار که کسی را کج رفتار می کند. دسته ی اول اثبات گرایان اند که معمولاً کج روی را ذاتاً واقعی می پندارند و گروه دوم برساخت گرایان اند که اغلب کج روی را نوعی فرآورده اجتماعی – ایده ای که به وسیله جامعه به برخی رفتارها نسبت داده شده – می دانند. اثبات گرایان را به دلیل این نوع تعریف از کج رفتاری و صفات دیگری که برای آن قائل اند، عین گرا، مطلق گرا، جبرگرا، ساختارگرا، واقعیت‌گرا و ماهیت گرا نامیده اند. برساخت گرایان را هم به دلایل مشابه، انسان گرا، ذهن گرا، نسبت گرا، اختیار گرا، فردگرا، تعریف گرا، انتقادی و پسامدرن خوانده اند.

اثبات گرایی و کج‌رفتاری

رویکرد اثبات‌گرا در تعریف کج‌رفتاری سه فرض اصلی دارد که به مطلق گرایی، عین گرایی و جبرگرایی معروف است. به بیان دیگر اثبات گرایان مدعی اند که:

1- کج‌رفتاری مطلقاً یا ذاتاً واقعی است، یعنی برخی ویژگیهای دارد که آن را از هم‌نوایی متمایز می سازد.

جامعه شناسانی که تحت تاثیر چنین رویکردی قرار دارند کج رفتاری را صفتی موروثی برای افراد می دانند.

آسیب‌شناسان اجتماعی و جرم‌شناسان متقدم به وجود برخی کاستیها و نارساییهای زیست‌شناختی (ارثی) ماندگار در مجرمان و در نتیجه به وجود مجرم مادرزاد و نوع مجرم معتقد بودند.

جرم‌شناسان بعدها به تحلیل ویژگیهای روان شناختی مجرمان پرداخته، مدعی شدند که برخی از ویژگیهای روانی خاص، مجرمان را از غیر آنها متمایز می کند. به بیان دقیق تر چنین تصور کردند که مجرمان، کودن، عصبی یا به هرحال دارای اختلالات روانی اند که این صفات مثل صفات زیستی که پیشتر اشاره شد، در افراد وجود دارد و در آنها می ماند.

البته اثبات گرایان در این روزها کمتر به تاثیرات صفات زیستی و روانی در رفتار افراد اشاره می کنند و بیشتر به نقش عوامل اجتماعی در تعیین جایگاه یک فرد به عنوان مجرم توجه دارند. اما به هر حال هنوز کج رفتاری را مطلقاً یا ذاتاً واقعی می دانند. جامعه شناسان اثبات گرا به دلیل تأکید بر واقعیت داشتن کج رفتاری، در بررسیهایشان توجهی به افرادی که انگ کج رفتار به دیگران می زنند (مثل پلیس، رسانه ها، مدیران و قانونگذاران) ندارند و عمدتاً به مطالعه کج‌رفتاری و کج‌رفتاران می پردازند.

2- اثبات گرایان همچنین مدعی اند که کج رفتاری یک موضوع قابل مشاهده و کج رفتار یک موجود واقعی است که می توان او را به صورت عینی – همان گونه که در علوم طبیعی میسر است – مطالعه کرد.

3- از نظر جامعه شناسان اثبات گرا، کج رفتاری تعینی است یعنی علل و اسبابی فراتر از کنترل فرد دارد. جامعه شناسان متقدم مدعی بوده اند که انسانها نیز همانند حیوانات، گیاهان و اشیای مورد مطالعه ی دانشمندان علوم طبیعی و مطابق اصل علمی «تعین» از «اراده آزاد» برخوردار نیستند. به بیان دیگر، اگر تصور می شود که جنایتکاری با اراده ی خود و از روی اختیار دست به جنایت زده که دیگر نمی توان گفت علت جنایت، نیروهایی خارج از کنترل او – مثل خصوصیات روانی با زمینه های خانوادگی – بوده است.

البته جامعه شناسان اثبات گرای امروزین به اراده ی آزاد انسانی معتقد شده اند، اما آن را معلول علتهای خاص می دانند. از نظر این گروه، آزادی اراده با علیت تباین ندارد. به بیان دیگر اگرچه جامعه شناسان اثبات گرا به اراده ی آزاد افراد باور دارند اما کج رفتاری آنها را به این آزادی اراده منتسب نمی کنند و برای آن علتهای متعددی در نظر می گیرند. به عنوان مثال اگر زنی به اختیار، همسر خود را به قتل برساند علل و اسباب اصلی آن را در مفاهیمی چون همسرآزاری، متلاشی شدن خانواده، محرومیت اقتصادی، بی سازمانی اجتماعی، پیوندهای افتراقی و نبود کنترل اجتماعی و نظایر آن می دانند.

 

تهیه کننده: عاطفه کریمی

منبع: آسیب شناسی اجتماعی(جامعه شناسی انحرافات اجتماعی) – دکتر رحمت الله صدیق سروستانی

پایگاه خبری حقوق نیوز - آسیب های اجتماعی

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید