بطور كلی در هر جايي كه جرم وجود داشته باشد، از آنجا كه هدف نهايي جرم كسب سود مي باشد، عمليات پول شويي نيز وجود دارد. يعني پول هاي كثيف ناشي از جرم و جنايت وارد شبكه بانك شده و از يك مكان به مكان ديگر منتقل مي شود و پس از چند مرحله نقل و انتقال منشاء اوليه پول گم شده و به عبارت ديگر پول كثيف تطهير مي شود. در اين قسمت به وجود پديده پول شويي در ايران و ضرورت مبارزه با آن و راههای مبارزه با آن می پردازیم.
وجود پديده پول شويی در ايران
همانطور كه ذكر شد، در هر محلي كه جرم وجود داشته باشد پديده پول شويي نيز وجود دارد.
بنابراين طبيعي است به نسبتي كه در كشور ما جرم وجود دارد، پول هاي كثيف نيز موجود مي باشد. از آنجا كه قوانين و مقررات ضد پول شويي مدوني دركشور وجود ندارد، پديده پول شويي مي تواند بخصوص در نظام بانكي كشور وجود داشته باشد. فرارهاي مالياتي، اختلاس، ارتشاء و انواع فسادهاي مالي كاركنان دولت و بخش خصوصي و علاوه بر آن جرايمي مانند خريد و فروش مواد مخدر، سرقت، كلاهبرداري، آدم ربايي و فحشاء از جمله جرايمي هستند كه روز به روز در كشور افزايش يافته اند. حاصل و نتيجه جرايم فوق سودهاي كلاني است كه به روش هاي گوناگون ردپاي آنها گم مي شود تا مجريان قانون قادر به رديابي و تعقيب مجرمان نباشند. از جمله جرايمي كه امروزه بطور آشكار در كشور صورت مي پذيرد خريد و فروش كد اقتصادي مي باشد. بطور معمول كساني كه كد اقتصادي دارند و اقدام به فروش آن مي كنند در ازاي دريافت مبلغ معيني عملا متعهد مي شوند كه ماليات عمليات مذكور را بپردازند در حاليكه آنها يا با شناسايي را ههاي فرار مالياتي و يا با پرداخت رشوه از پرداخت ماليات امتناع مي كنند. يكي ديگر از جرايم اقتصادي متداول صدور فاكتورهاي تقلبي مي باشد كه راه فرار مالياتي را براي مجرمان هموار مي كند.
رانت خواري و كسب ثروت هاي باد آورده از ديگر جرايمي است كه در كشور ما منجر به توليد پول كثيف مي شود كه به دليل فقدان قانون به سادگي تطهير مي شود.
پديده پول شويي در ايران از منظر ديگري نيز قابل بحث مي باشد. نخست، پديده پول شويي و تطهير پول هاي كثيف درشبكه داخلي كشور انجام مي گيرد، زيرا بسياري از مجرمان ضرورتي نمي بينند كه پول هاي ناشي از جرم خود را به ارز خارجي تبديل كرده و از كشور خارج كنند، بلكه بدليل عدم نظارت بر نقل و انتقالات پول، آنها به سادگي در داخل كشور به فعاليت غير قانوني ادامه مي دهند.
در اين زمينه بايد گفت علي رغم آنكه در كشور ما حسا بهاي بانكي بي نام افتتاح نمي گردد، قوانين مدوني جهت رديابي و كشف پول هاي كثيف در شبكه بانكي كشور وجود ندارد. به عبارت ديگرشبكه داخلي نظام بانكي كشور به حدي آزاد و ليبرال است كه به سادگي پول هاي ناشي از اعمال مجرمانه تطهير مي شود.
دوم، پديده پول شويي در تعامل بين شبكه بانكي كشور و بانك هاي خارجي مي باشد. در اين زمينه بايد گفت كه پول هاي كثيف بين المللي معمولا به كشورهايي جهت تطهير مي روند كه از نظام ارزي آزاد و ليبرال برخوردارند مانند كشورهايي نظير سوئيس يا در سطح منطقه خاورميانه مانند لبنان و امارات متحده عربي. بنابراين با وجود نظام سفت و سخت ارزي حاكم بر شبكه بانكي كشور، ايران مكان مناسبي براي تطهير پول هاي كثيف بين المللي نمي باشد، بطوريكه درآمد ناشي از فروش مواد مخدر استحصالي در افغانستان بيشتر در بانك هاي امارات متحده عربي سپرده گذاري مي شوند. بدين ترتيب مي توان گفت كه سازمان هاي بين المللي در خصوص تطهير پول در ايران چندان حساس نمي باشند.
ضرورت مبارزه با پول شويي در ايران
همانطور كه در بخش قبل ذكر شد، بيشترين حجم پول تطهير شده در كشور مربوط به مجرمان داخلي مي باشد و سيستم نظام ارزي كشور براي مجرمان بين المللي جذاب نمي باشد. از طرف ديگر مهمترين دليل براي مبارزه با پول شويي ايجاد فضايي ناامن براي مجرمان مي باشد تا آنها نتوانند پول هاي كثيف خود را ازطريق شبكه بانكي از نقطه اي به نقطه ديگر انتقال دهند. بنابراين مبارزه با پول شويي بيش از آنكه به نفع شبكه بانكي باشد بطور كل به نفع جامعه مي باشد. با توجه به رشد
روز افزون جرايم اقتصادي و غيراقتصادي در كشور، مبارزه با پول شويي به منظور ناامن نمودن فضاي فعاليت مجرمان و تبهكاران و كاهش رفتارهاي مجرمانه و كمك به مسوولين جهت كشف و رديابي شبكه هاي فساد و اختلاس ضروري مي باشد. با اعمال قوانين مبارزه با پول شويي راه هاي فرار مالياتي كاهش يافته و درآمدهاي ناشي از ماليات دولت افزايش خواهد يافت، شبكه هاي فساد و اختلاس و ارتشاء كشف خواهند شد و عرصه بر فعاليت هاي مجرمانه اي مانند قاچاق كالاهاي
ممنوع الورود و خريد و فروش مواد مخدر تنگ خواهد شد. ايران نيز بايد همگام با مسائل روز دنيا از جمله جهاني شدن اقتصاد، يكسان سازي پول كشورهاي اروپايي (يورو) و بالتبع نقل و انتقالات آسان و سريع كالا و خدمات و سرمايه، پيوستن به سازمان تجارت جهاني WTO و همچنين فراگير شدن عمليات مبارزه با پول شويي در سطح دنيا، حركت كرده و شرايط داخلي خود را با مقتضيات جهاني تطبيق دهد. از الزامات مهم و ضروري اين حركت، ابتدا تشكيل نهادها، ارگا نها و سپس تدوين قوانين و دستورالعمل هاي مربوط مي باشد.
بیشتر بخوانید:
تعریف و روش های پولشویی و دلایل و راه های مبارزه با آن (قسمت اول)
تعریف و روش های پولشویی و دلایل و راه های مبارزه با آن (قسمت دوم)
تعریف و روش های پولشویی و دلایل و راه های مبارزه با آن (قسمت سوم)
تعریف و روش های پولشویی و دلایل و راه های مبارزه با آن (قسمت چهارم)
پولشویی money laundering را بشناسید؟+ فیلم های آموزشی
تهیه کننده: عاطفه کریمی
منبع: پول شوئي و را ههاي مبارزه با آن - عبدالرضا ملك، محبوبه مدني اصفهانی
پایگاه خبری حقوق نیوز - مقالات اقتصادی
دیدگاه