پزشکی زدگی و پزشکی زدایی چیست؟
پزشکی زدگی یا Medicalization مفهومی است که توسط ایوان ایلیچ و میشل فوکو معرفی شد و به سرعت تبدیل به یک اصطلاح متداول در حوزه سلامت گردید، اصطلاحی که معمولاً نشان دهنده ی گسترش فعالیت های حرفه پزشکی در حوزه هایی است که پیش از آن در این حوزه تخصصی مطرح نبوده است. پزشکی زدگی زمانی رخ می دهد که موضوعات غیرپزشکی در حوزه پزشکی تعریف و درمان شوند. این اصطلاح همچنین ممکن است به صورت راهبردهای یهره جویانه استفاده شود. این نفوذ بیشتر موجب تولید قدرت و انحصار بیشتر برای متخصصین این حرفه می شود و قاعدتاً مقاومتی در جامعه برای این قدرت شکل می گیرد که موجب محدود کردن انحصارطلبی پزشکان را شامل می شود. این موجب برگشت را پزشکی زدایی De –Medicalization می نامند.
طبق نظر صاحب نظران جامعه شناسی پزشکی زدگی یک فرایند دوطرفه است که طی آن مسائل از قلمرو غیر پزشکی خارج و تحت اقتدار و انحصار پزشکی قرار می گیرند و نتیجه معکوس شدن این فرایند پزشکی زدایی است. تا یک دهه گذشته جامعه شناسان به ندرت پزشکی را به عنوان نوعی بازار مطرح می کردند، اما با توسعه مراقبت ها و فناوری های پزشکی و نیز شرکت های بیمه و نیروهای محرک پزشکی زدگی، قلمرو پزشکی ویژگی های بازاری را پیدا کرد که به دلیل تفاوت آن با سایر بازارهای رقابتی، ارائه دهندگان و نیز دریافت کنندگان خدمات رفتارهایی را از خود بروز می دهند که با فلسفه خدمات سلامت منافات دارد.
منبع: استقلال عمومی و گرایش خودمراقبتی در جامعه ایران - کامران محلوجی و فروزان اکرمی - مجله اخلاق زیستی - شماره 30
دیدگاه