امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 270290
۹۶۲
۱
۰
نسخه چاپی
حق مؤلف در فضای سایبر

حق مؤلف در فضای سایبر در حقوق ملی و اسناد بین المللی (قسمت 2)

با‌ توجه‌ به‌ بند‌ (٥) مقدمه‌ ي معاهده WCT و بند (٤) مقدمه ي معاهده WPPT برقراري توازن مـيان مـنافع دارندگان کپي رايت و مصالح عمومي ضرورت دارد. استثنائات و محدوديت هاي وارد بر حق تکثير و نسخه بـرداري در مـعاهدات‌ مـزبور تابع معيار سه مرحله اي کنوانسيون برن بوده و همان محدوديت ها و استثنائات احصا شده در کـنوانسيون هاي بـرن و رم نيز در مورد آثار مشمول معاهدات اخير مجاز شمرده شده است‌

حق مؤلف در فضای سایبر در حقوق ملی و اسناد بین المللی (قسمت 2)
 

پایگاه خبری حقوق نیوز

حق مؤلف در فضای سایبر

١-١-٣- مـحدوديت هـا و اسـتثنائات معاهدات اينترنت (WIPO‌)

با‌ توجه‌ به‌ بند‌ (٥) مقدمه‌ ي معاهده WCT و بند (٤) مقدمه ي معاهده WPPT برقراري توازن مـيان مـنافع دارندگان کپي رايت و مصالح عمومي ضرورت دارد. استثنائات و محدوديت هاي وارد بر حق تکثير و نسخه بـرداري در مـعاهدات‌ مـزبور تابع معيار سه مرحله اي کنوانسيون برن بوده و همان محدوديت ها و استثنائات احصا شده در کـنوانسيون هاي بـرن و رم نيز در مورد آثار مشمول معاهدات اخير مجاز شمرده شده است‌. در مـعاهدات مـزبور در مـورد اختيار قانونگذاران ملي کشورهاي عضو جهت تعيين استثنائات و محدوديت هاي دارندگان کپي رايت حدود مشخصي تـعيين نـشده است و بر اين اساس طرف هاي متعاهد‌ مجازند‌ که استثنائات و قيود جديدي را که مـناسب مـحيط هـاي الکترونيکي و شبکه اي ديجيتال هستند وضع نمايند.

١-٢- دستورالعمل جامعه ي اروپا راجع به‌ هماهنگ‌ سازي برخي جنبه هـاي کـپي رايت‌ و حـقوق‌ مرتبط در جامعه اطلاعاتي

دستورالعمل مزبور ملهم از معاهدت سازمان جهاني مالکيت معنوي در مـورد اينـترنت، در سال ٢٠٠١ به تصويب اتحاديه ي اروپا رسيده‌ است‌. هدف اين دستورالعمل هماهنگ‌ سازي‌ قواعد راجع به حق تکثير و حـق ارائه ي آثـار به عموم از طريق وسايل بيسيم و باسيم و نيز حق توزيع و نشر آثار و حـمايت حـقوقي از سيستم هاي ضدنسخه برداري و اطلاعات راجع بـه‌ اطـلاعات‌ مـديريت حقوق بوده است.

از جمله مهم ترين مـباحثي کـه در دستورالعمل واجد اهميت خاص بوده و در اين زمينه داراي نوآوري است عبارتند از :

١-٢-١- حق تکثير و نسخه بـرداري (ReProduction‌ Right‌)

دسـتورالعمل درخصوص‌ تکثير و نسخه برداري گـامي فـراتر نهاده و صـراحتا در مـاده (٢) آن را شـامل هرگونه تکثير مستقيم يا غير‌ مستقيم، مـوقت يا دايم کـل يا بخشي از اثر مشمول حمايت‌ به‌ هر‌ وسيله و هر شکلي دانسته است. اطـلاق عـبارت ماده (٢) دستورالعمل اين حق را شامل نسخه بـرداري موقت غير ‌‌محسوس‌ (TemPorary CoPyNon-Visible) اثـر در حـافظه ي کابردي رايانه مي نمايد، اما بـند‌ (١) مـاده‌ (٥) دستورالعمل‌ تکثير موقت ( TemPorary Acts of ReProduction) را مستثنا نموده مشروط بر اين که‌ اولا تکثير مزبور گذرا يا اتفاقي بـوده و بـخش اساسي و جدايي ناپذير فرايند پردازش‌ اطـلاعات بـاشد؛ ثانيا هدف‌ اصـلي‌ و مـنحصر آن انتقال اطلاعات در يک شبکه مـيان طـرفهاي ثالث با يک واسطه و يا استفاده ي قانوني از يک اثر فاقد اهميت اقتصادي مستقل باشد. استثناي مزبور در جـهت هـم گامي مقررات‌ دستورالعمل با محيط الکـترونيکي و ديجـيتالي جديد بـوده اسـت. بـر اساس بند (٣١) شرح دسـتورالعمل بايستي توازن منصفانه ميان امتيازات و منافع خود صاحبان مختلف حق و نيز ميان صاحبان حق و اسـتفاده کنندگان از مـوضوعات‌ تحت‌ حمايت رعايت شود. استثنائات و مـحدوديت هـاي حـقوق مـزبور بـه نحو مقرر تـوسط دولت هـاي عضو بايستي هم گام با محيط هاي الکترونيکي جديد باشد.

١-٢-٢- حق ارائه آثار به عموم (Right‌ of‌ Communication to the Public of Works)

براساس مـاده (٣) دسـتورالعمل ، دولت هـاي عضـو مکلفنـد حق انحصاري را براي پديدآورندگـان اثـــر جـهت ارائه و در دسـتــرس عـمـوم قـرار دادن آثـار خود ايجاد‌ نمايند‌ به نحوي که پديدآورندگان آثار حق انحصاري جهت عرضه ي آثــار خود به عموم مردم از طريق وسايل بيسيم يا با سيم داشته باشنـد؛ همچــنين اختيار اعـطاي مجــوز يا منع‌ نمــودن‌ ديگران‌ از عرضه ي آثار خود به‌ عموم‌ را‌ داشتـه باشـند به طوري که عرضه ي آثار به عموم مـردم از طرق بيسيم يا باسيم منوط به کسب اجـازهي پـديـدآورنـدگـان آنهـا‌ بوده‌ و در‌ صـورت مـنع پديدآورنده عرضه ي آثار مزبور به عموم‌ ممنوع‌ گردد. بند (٢٣) شرح دستورالعمل اشعار مي دارد؛ اين حق بايستي هرگونه انتقال يا انتقال مجدد اثر به عموم از‌ طريق‌ وسايل‌ بيسيم يا باسيم از جمله پخش راديو و تـلويزيوني را دربـرگيرد‌. بند ٢٧ شرح دستورالعمل نيز اعلام مي دارد؛ صرف ارائه ي تسهيلات فيزيکي جهت در دسترسي عموم قرار دادن اثر‌ يا‌ ممکن‌ ساختن آن به خوديخود به منزله «عرضه به عـموم » بـه مفهوم‌ مذکور‌ در اين دستورالعمل نمي باشد.

١-٢-٣- حـق تـوزيع (Distribution Right)

حق توزيع که مربوط به‌ اثر‌ اصلي‌ و نسخ فيزيکي آن است محدود به پديدآورندگان مي باشد. بر اساس بند (١) ماده‌ (٤) دستورالعمل‌ دولت‌ هاي عضو مکلفند در رابـطه بـا آثار اصلي

و نسخ کـپي آنـها حق انحصاري را‌ براي‌ پديدآورندهي‌ اثر جهت صدور اجازه يا ممنوع داشتن هر نوع توزيع اثر به عموم از‌ طريق‌ فروش يا هر شکل ديگر پيش بيني نمايند. بر اساس بند(٢) ماده(٤) دستورالعمل‌ اين‌ حـق‌ صـرفا با اولين فروش يا درصورت رضايت دارنده حق در جامعه اروپا خاتمه مي يابد‌ .

حق مؤلف در فضای سایبر در حقوق ملی و اسناد بین المللی (قسمت 2)
 

١-٢-٤- حمايت از اقدامات فني در مورد اطلاعات مديريت حقوق

بخش هايي‌ از‌ دستورالعمل‌ به بحث حمايت از اقدامات فني در مورد اطلاعات مديريت حقوق اختصاص داده شـده اسـت‌ . دولت‌ هـاي عضو متعهد گرديدهاند حمايت هاي قانوني کافي را در مورد فرار‌ از‌ اقدامات‌ فني مؤثر اتخاذ نمايند مشروط بر اين کـه شخص ذيربط فعل مزبور را آگاهانه مرتکب‌ شده‌ يا‌ دلايل معقولي بر آگاهي وي وجـود داشـته بـاشد. بند (٣) ماده (٦) دستورالعمل «اقدامات‌ فني‌» (Technological Measures) را هر نوع فن آوري، ابزار يا قطعه اي دانسته است که در روند‌ معمول‌ عملکردش بـه ‌ ‌مـنظور جلوگيري يا محدود ساختن اقدامات مربوط به آثار طراحي‌ شده‌ که از صاحب حق کـپي رايت يا هـر‌ حـق‌ ديگر‌ مرتبط با کپي رايت که قانون مقرر داشته‌ مجوز‌ اخذ نشده باشد. چنين اقداماتي درصـورتي مؤثر قلمداد مي شوند که استفاده از يک‌ اثر‌ مورد حمايت يا موضوعي ديگر‌ از‌ طريق کـنترل‌ دسترسي‌ يا‌ پروسه حمايتي مـثل رمـزگذاري، مغشوش سازي يا‌ ديگر‌ تغيير شکل هاي اثر يا موضوعي ديگر يا مکانسيم کنترلي کپي، اهداف‌ حمايت‌ را محقق سازند. بر اساس بند (٢) ماده‌ (٦) دستورالعمل‌، مواردي که حمايت قانوني و کافي‌ در‌ مورد آنها ضروري است عـبارتند از: هرگونه فعاليت از جمله ساخت، ورود، توزيع‌، فروش‌، اجاره، تبليغ فروش يا اجاره‌، يا‌ مالکيت‌ آن وسايل به‌ منظورهاي‌ تجاري، توليد اجزا و قطعات‌ يا‌ ارائه ي خدماتي که بينتيجه گذاشتن اقدامات فني حمايتي را آگهي کرده، يا مورد خريد‌ و فروش‌ قـرار داده يا فـقط هدف محدود‌ تجاري‌ داشته يا‌ استفادهاي‌ به‌ جز غلبه بر اقدامات‌ فني حمايتي را تعقيب کرده، يا اصولا به منظور توانمندسازي يا تسهيل يا از کار‌ انداختن‌ اقدامات فني حمايتي طراحي، توليد، هماهنگ‌ يا‌ اجرا‌ شده‌ اسـت‌.

بیشتر بخوانید:

حق مؤلف در فضای سایبر در حقوق ملی و اسناد بین المللی(قسمتهای دیگر)

١-٢-٥- مـحدوديت‌ ها و استثنائات

دسـتـورالعمل محدوديت ها و استثنائاتي را در مورد حق تکثير، حق عرضه به عموم و حق‌ توزيع‌ پيش‌ بيني نموده که هدف از آنها هم‌ گامي‌ و سازگاري‌ قوانين‌ کپيرايت‌ با‌ محيط الکـترونيکي بـوده است که البته مورد انتقاد برخي حقوقدانان واقع شده است.

استثنائات مزبور جنبه ي اختياري داشته و براي دولت هاي عضو‌ الزامي نمي باشند. کليه ي استثنائات مذکور در دستورالعمل جامعه ي اروپا تابع معيارهاي سه گـانه ي کـنوانسيون بـرن مي باشند.

يک - استثنائات وارد بر حق انـحصاري تـکثير و نـسخه برداري عبارتند از‌:

- تکثير‌ و نسخه برداري به وسيله ي فن آوري فتوگرافيک به جز در مورد برگه نت موسيقي؛ مشروط بر اين که غرامت عادله بـه دارنـدهي حـق پرداخت گردد (جزء: ( الف ) بند ب ماده‌ ٥ دستورالعمل.)‌

- نسخه بـرداري بـراي استفاده ي شخصي (CoPing for Private Use): به موجب جزء (ب) بند (٢) ماده (٥)، نسخه برداري از اثر توسط اشخاص حقيقي غير‌ تجاري‌ مجاز است؛ مشروط بـر اين‌ کـه‌ دارنده ي حق، غرامت عادله اي را که با توجه به اعمال يا عـدم اعمال اقدامات فني حمايتي موضوع ماده (٦) دستورالعمل در مورد اثر محاسبه‌ مي گردد‌، دريافت دارد.

- نسخه برداري‌ صورت‌ گرفته به وسـيله کـتابخانه هـاي عمومي، مؤسسات آموزشي يا موزهها يا آرشيوها درصورتي که قصد انتفاع تجاري يا اقـتصادي مـستقيم يا غير مستقيمي را نداشته باشند (جزء (ج) بند (٢) ماده ٥ دستورالعمل.)‌

- ضبط‌ موقت و گذراي برنامه هاي راديويي و تلويزيوني توسط سـازمانهاي پخـش جـهت اجراي برنامه هاي خود که اين ضبط هاي صورت گرفته نيز قابل عـرضه در آرشـيوهاي رسـمي بر مبناي خصيصه ي سند‌ استثنائي‌ بودن خودشان‌ ميباشند (جزء (د) بند (٢) ماده ٥ دستورالعمل .)

-تکثير بـرنامه هـا تـوسط نهادهاي اجتماعي از قبيل بيمارستانها و زندانها در جهت‌ اهداف غير تجاري مشروط بر اين که غرامت عـادله بـه دارنده‌ ي حق‌ پرداخت‌ گردد (جزء (هـ) بند (٢) ماده ٥ دستور العمل.)

دو- استثنائات وارد بر حـق تـکثير و عـرضه به عموم موضوع ‌‌مواد‌ (٢) و (٣) دستورالعمل.)

- استفاده در جهت اهداف آموزشي و تحقيقات علمي: در اين صورت بايستي نـام‌ پديدآورنـده‌ ذکر‌ گردد، مگر در صورتي که ذکر نام مؤلف ميسر و مقدور نباشد. اين استثنا مـحدود بـه اهـداف‌ غير تجاري ميباشد (جزء (الف ) بند (٣) ماده ٥ دستور العمل.)

- استفاده به نفع افراد‌ معلول با اهـداف غـير‌ تجاري‌، مشروط بر اين که مستقيما مربوط به افراد معلول باشد (جزء (ب)بـند(3) مـاده ٥ دسـتور العمل.)

- تکثير و عرضه ي مقالات منتشر شده با موضوعات سياسي، اقتصادي و مذهبي به عموم، مشروط بـر اين کـه‌ نـام پديدآورنده ذکر شده و حق مزبور براي شخص ديگري محفوظ نشده باشد. هـمچنين اسـت ارائه ي گزارش حوادث جاري، مشروط بر اين که هدف اطلاع رساني داشته و با ذکر منبع همراه باشد مگر‌ درصـورتي‌ کـه ذکر منبع ميسر نباشد (جزء (ج) بند ٣ ماده 5 دستور العمل.)

سه - ساير اسـتثنائات و مـحدوديت ها: ساير استثنائات و محدوديت ها عبارتند از:

بـررسي و انـتقاد از آثـاري که در دسترس عموم قرار‌ گرفته‌ اند، مـشروط بـر اين که نام مؤلف اثر ذکر گردد؛ استفاده از اثر در جهت منافع يا امنيت عمومي، گـفتارها و بـيانهاي سياسي ؛ استفاده از اثر توسط مـقامات عـمومي در‌ مراسم‌ رسـمي و مـذهبي؛ اسـتفاده از آثار معماري يا مجسمه اي با قرار دادن آنـها در امـکان عمومي؛ درج اتفاقي اثر؛ نمايشگاههاي هنري؛ استفاده از اثر در قالب کاريکاتور، تقليدکاري و آثار‌ تـقليدي‌؛ اسـتفاده‌ از اثر در جهت آموزش‌ طرز‌ کار‌ دسـتگاهها يا تعمير آنها، بازسازي بـناها، تـحقيقات آنلاين و مطالعه ي شخصي در کتابخانه هـاي عـمومي (جزءهاي (٤)به بعد بند(٣) ماده ٥ دستور العمل‌ ).

بیشتر بخوانید:

کپی رایت ( Copy Right) و مطبوعات

 

منبع: حمایت از حق مؤلف در فضای سایبر در حقوق ملی و اسناد بین المللی- حسین صادقی

پایگاه خبری حقوق نیوز - اینترنت

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید