جاذبه های گردشگری استان آذربایجان شرقی (قسمت پایانی)

پایگاه خبری حقوق نیوز

جُلفا

موقعیت: شهر جلفا در ۱۳۵ کیلومتری شمال تبریز، ۶۵ کیلومتری شمال مرند و ۷۳۴ کیلومتری تهران قرار دارد.

تاریخچه: جلفا در لغت به معنای بافنده است. گفته شده در قدیم این منطقه یکی از مراکز مهم پرورش کرم ابریشم بود. نقل شده که شاه عباس صفوی فرمان داده بود حدود ۳ هزار نفر ارمنی از جلفا به اصفهان کو چانیده شوند تا با تولید ابریشم بر درآمد کشور بیافزایند. پس از امضای عهدنامه ی ترکمن چای، شهر جلفا به دو قسمت تقسیم شد که بخش اعظم آن در خاک روسیه و بخش اندک آن در خاک ایران قرار گرفت. رود ارس از میان شهر جلفای ایران و جمهوری آذربایجان می گذرد.

امامزاده شعیب

موقعیت: روستای دوزال، در ساحل رود ارس واقع در کیلومتری جلفا

سایر توضیحات: برج آجری ۸ ضلعی بر روی یک قاعده سنگی استوار است.

امامزاده سید محمد آقا

موقعیت: روستای نوجه مهر سیه رود، نزدیکی مرز ایران و ارمنستان

شجره نامه: از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع)

سایر توضیحات: بنای بقعه در سال های اخیر بازسازی شده و دارای یکصد اتاق جهت اسکان زائرین می باشد.

امامزاده اسماعيل

موقعیت: ضلع شمالی روستای عریان تپه واقع در جنوب شهر هادی شهر

کلیسای سنت استپانوس

موقعیت: ۱۶ کیلومتری جنوب شرقی جلفا، محله ی قزل وانك (صومعه سرخ)

قدمت بنا: بين قرنهای ۷ تا ۹ میلادی

سایر توضیحات: یکی از مشهورترین کلیساهای ارامنه مسیحی بوده که همه ساله هزاران زائر از اقصی نقاط جهان جهت زیارت و برگزاری مراسم مذهبی به این کلیسا می آیند. سنت استپانوس اولین شهید راه مسیحیت گفته اند. علاوه بر این کلیسا در همین منطقه آثار زیارتگاه دیگری نیز وجود دارد.

قلعه جوشین یا جوشین ورزقان

موقعیت: ۲۶ کیلومتری غرب ورزقان به سوی جلفا و در ۶ کیلومتری روستای جوشین

سایر توضیحات: قلعه بر فراز کوهی شیب دار قرار دارد و دارای حوضچه های متعددی برای جمع آوری آب باران می باشد.

آثار روستای کردشت

موقعیت: از روستاهای تابع سیه رود شهرستان جلفا واقع در ۷۰ کیلومتری شرق جلفا و در کنار مرز ایران و ارمنستان قرار گرفته است.

سایر توضیحات: در این روستا در اثر تاریخی وجود دارد: حمام کردشت با معماری هنری در قرن ۱۲ قمری ساخته شده است. قلعه کردشت، از دژهای معروف دفاعی ایران در زمان قاجاریه به ویژه در جریان جنگهای ایران و روس بوده است.

خامنه

موقعیت: از توابع شهرستان شبستر که در ۵ کیلومتری شمال غربی شبستر قرار دارد.

سایر توضیحات: درخت چنار تنومند و کهنسال در شهر خامنه، مسجد میر پنج (متعلق به دوران قاجاریه)، قلعه هراتی و حمام قدیمی از آثار مهم خامنه است.

خسرو شهر

موقعیت: ۳۰ کیلومتری جنوب غربی تبریز و ۶ کیلومتری اسکو قرار دارد.

نام پیشین: خسرو شاه

مسجد لیل آباد

موقعیت: محله لیل آباد شهرستان خسرو شهر

قدمت بنا: دوره صفویه

سایر توضیحات: نزد اهالی محله، نام مسجد یازیلی مسجد است که به زبان آذری به معنای مسجد نوشته دار می باشد، چرا که سقف آن پوشیده از نوشته است.

سراب

موقعیت: ۶۳۶ کیلومتری تهران، ۱۳۰ کیلومتری تبریز، ۸۰ کیلومتری اردبیل و در میان دو شهر نیر و بستان آباد قرار دارد.

نام های پیشین: سراو، سراه

قدمت شهر: به دوران اورارتورها معاصر مادها باز

مسجد جامع سراب

موقعیت: کنار مجموعه بازار داخل شهر سراب

قدمت بنا: طبق کتیبه موجود داخل مسجد در سال ۸۷۵ق توسط خواجه رفیع الدین ساخته شده است. سایر توضیحات: این مسجد دارای یک شبستان بزرگ، صحن کوچک ، ۳۶ ستون آجری چهار گوش و ۲۹ نیم ستون و طاق های جناغی گنبد دار، سه محراب و یک منبر چوبی کنده کاری شده می باشد.

امامزاده بزرگ

موقعیت: جنوب غربی شهر

سایر توضیحات: مدفن دو تن به نام های سید محمد و سید علی از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع) است.

امامزاده حسن (آتشکده ساسانی)

موقعیت: نزدیکی روستای آغمیون واقع در ۳ کیلومتری جاده اردبیل و ۹ کیلومتری شمال شرقی سراب سایر توضیحات: بنایی آتشکده مانند دوران ساسانی دارای گنبدی کروی از سنگ و گچ و آهک ساخته شده. در داخل بنا قبر برجسته با تاریخ ۷۰۸ ق وجود دارد که نزد اهالی آغمیون به نام امامزاده حسن معروف است.

تپه امام چای

موقعیت: شمال شرقی روستای امام چای

قدمت: هزاره اول قبل از میلاد

کتیبه نشینان

موقعیت: روستای قیزح قزلار واقع در شمال شرقی سراب

زبان کتیبه: اورارتویی

سایر توضیحات: این کتیبه به علت قرار گرفتن در کنار قلعه شاهان اورارتویی دارای اهمیت خاصی است.

رباط سنگی

موقعیت: ۳۰ کیلومتری شمال شرقی سراب، سمت راست جاده سراب به اردبیل

قدمت بنا: قرن ۸ یا ۹ قمری

سایر توضیحات: رباط به صورت چهار ضلعی با سنگ، گچ و آهک ساخته شده است.

آرامگاه مغولی

موقعیت: روستای اسفستان واقع در ۶ کیلومتری شرق سراب

سایر توضیحات: بنایی ویران مربوط به دوران مغول

شبستر

موقعیت: این شهر در ۷۳ کیلومتری مسیر تبریز و صوفیان واقع شده است.

نام های پیشین: گونئی، ارونق، انزاب

آرامگاه شیخ محمود شبستری

موقعیت: داخل شهر، باغ گلشن

شرح حال: سعد الدين محمود بن عبدالکریم بن یحیی از عرفای بزرگ و مشهور آذربایجان متوفای ۷۲۰ق صاحب مثنوی گلشن راز و در جوار قبر استادش بهاء الدين يعقوب تبریزی دفن شده است که بقعه شامل هر دو قبر می شود.

قدمت بنا: بنای اولیه مربوط به اواخر قرن ششم قمری است. در زمان قاجاریه نیز توسط وزیر محمود شاه بازسازی شده است.

سایر توضیحات: گفته شده قبر شیخ محمد خیابانی در این بقعه قرار دارد.

مسجد جامع شبستر

موقعیت: داخل شهر قدمت بنا: دوره ایلخانی، اما بازسازی های متعدد شده است.

سایر توضیحات: مسجد دارای ۴۲ گنبد ضربی و ۳۰ پایه عریض آجری می باشد.

کلیسای موجومبار

موقعیت: روستای موجومبار

شرح حال: کلیسای سنت هریپ سمیه در قرن ۱۳ میلادی ساخته ش بازسازی شده است.

کلیسای سهرل

موقعیت: روستای سهرقه

قدمت اولیه بنا: قرن ۵ و ۶ قمری

آثار روستای سیس

موقعیت: روستای سیس واقع در ۱۴ کیلومتری شرق شبستر

1. مسجد محمد حنفيه

موقعیت: مرکز روستای سیس

سایر توضیحات: این مسجد، مسجد جامع روستا محسوب میشود و از آثار دوره صفویه و بعد از آن می باشد.

2. سنگ قبر قیزیل داش

موقعیت: بر روی یکی از تپه های غرب سیس

سایر توضیحات: سنگ قبری آهکی معروف به قیزیل داش و دارای تزئینات خاصی است.

3. مزار پیر رجب

موقعیت: بر روی تپه ای بالاتر از قیزیل داش است.

۴- قبر شیخ اسماعیل

موقعیت: روستای سیس

سایر توضیحات: شیخ مجد الدین اسماعیل از غرفای بزرگ قرن هفتم و هشتم هجری. در فاصله یک صد قدمی مزار، قوچ سنگی بزرگی وجود دارد.

صوفیان

موقعیت: شهر صوفیان در محل تلاقی راه مرند، شبستر و تبریز و در حدود ۴۵ کیلومتری شمال غربی تبریز قرار دارد.

امامزاده خلیل

موقعیت: بر فراز تپه ای در کنار جاده قدیم تبریز به مرند

قدمت بنا: تاریخ سنگ قبر سال ۹۴۰ ق می باشد.

سایر توضیحات: بقعه دارای یک دهلیز، دو اطاقک مقبره و یک مسجد کوچک با سه ستون چوبی است. روی سنگ قبر نام سلطان المشايخ ابراهيم خليل و سال ۹۴۰ قید شده است. باله خليل از مشایخ آذربایجان و مرید شیخ فرج زنجانی (متوفی ۴۵۷ ق) بود. اطراف مقبره گورستانی قدیمی که چند قوچ سنگی شکسته و تعدادی صندوق های سنگی قبر نیز وجود دارد.

طسوج (تسوج)

موقعیت: بین شبستر و سلماس و در شمالی دریاچه ارومیه و در ۳۳ کیلومتری شمال غربی شبستر قرار دارد.

سایر توضیحات: تسوج در لغت به معنای شهر ساحلی کرانه ی دریاست.

مسجد جامع طسوج

قدمت بنا: دوره ایلخانی، ولی در دوره های بعد از جمله سال ۱۲۵۲ ق بازسازی شده است.

سایر توضیحات: بر پیشانی ورودی مسجد فرمانی از سلطان محمد خدابنده صفوی به صورت برجسته بر روی سنگ مرمر قید شده است. مضمون این کتیبه که مورخ سال ۹۸۹ق است، فرمانی از پادشاه صفوی مبنی بر حذف مالیات دسته هایی از مردم است.

مسجد یادگار شاه

موقعیت: مرکز شهر، نزدیک خیابان اصلی شهر

قدمت بنا: دوره صفویه

سایر توضیحات: مسجد دارای سه گنبد ضربی آجری می باشد.

قبر علمدار

موقعیت: بر فراز بلندترین قله کوه میشاب

سایر توضیحات: نام سلطان على بن رستم بر لوح قبر قید شده است. برخی معتقدند وی از سرداران دوران صفویه بوده است.

عجب شیر

موقعیت: بین بناب و آذر شهر واقع شده است. و در ۹۵۰ کیلومتری تبریز و ۳۵ کیلومتری مراغه قرار دارد.

امامزاده سید قاسم

موقعیت: بعد از خیابان تدارکاتی پادگان عجب شیر.

شجره نامه: از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع)

مسجد جامع عجب شیر

قدمت بنا: دوره قاجاریه

سایر توضیحات: مسجد دارای ستون هایی چوبی با سر ستونهای مقرنس کاری شده و سقف چوبی منقش می باشد.

کلیبر

موقعیت: این شهرستان در ۱۴۸ کیلومتری شمال شرقی تبریز و در ۴۵ کیلومتری اهر قرار گرفته است

نام پیشین: کلنبر

قلعه بابک

موقعیت: بر فراز قله جمهور، بعد از روستای شجاع آباد واقع در ۵ کیلومتری جنوب غربی کلیبر و ۵۰ کیلومتری شمال اهر

شرح حال: گفته شده که بابک خرمدین قهرمان ملی آذربایجان به مدت ۲۲ سال سپاهیان عباسی را که برای سرکوب جنبش و قیام او آمده بودند از دم تیغ گذراند. این قیام در سال ۲۲۳ هجری پس از دستگیری و قتل بابک سرکوب گردید.

سایر توضیحات: قلعه دارای برج و بارو، راهروهای ارتباطی و محل استقرار حاکم قلعه می باشد.

قلعه آوارسین (گبر)

موقعیت: بر فراز صخره کوه در ارتفاع ۲۲۵۰ متر نزدیکی روستای آوارسین واقع در شمال کلیبر قدمت اولیه بنا: پیش از اسلام سایر توضیحات: روستای آوارسین در ۲۳ کیلومتری جنوب خدا آفرین و ۱۱ کیلومتری شمال جاده اهر و کلیبر قرار دارد. در مسیر قلعه تعداد ۳۴ پله در قسمت شرقی دیواره صخره ای کنده شده است. در طرفین قلعه دو برج نگهبانی وجود دارد. دیواره قلعه نیز 5/1 متر ضخامت دارد.

برج سنگی

موقعیت: روستای قشلاق قارلوجا، در کنار رود ارس و در مسیر راه خمارلو و اصلاندوز قرار دارد.

قدمت بنا: قرون هفتم و هشتم قمری

سایر توضیحات: احتمال می رود این بنا محل دفن یکی از بزرگان دوره ی ایلخانان مغول باشد.

برج خانباغی

موقعیت: روستای خانباغی واقع در ۴۱ کیلومتری اهر و کلییر.

سایر توضیحات: برجی هشت ضلعی از آجر و گنبد دار منسوب به قرن هفتم و هشتم قمری است.

پل بزرگ خدا آفرین

موقعیت: ۸۰ کیلومتری شمال کلیبر در بخش خدا آفرین قرار دارد.

قدمت بنا: قرن ششم قمری

سایر توضیحات: طول پل ۱۶۰ متر که ۱۲۰ متر آن به ایران و ۴۰ متر آن به جمهوری آذربایجان تعلق دارد.

پل کوچک خدا آفرین

موقعیت: بخش خدا آفرین

قدمت بنا: دوره صفویه

سایر توضیحات: پل دارای ۱۲۰ متر طول و ۱۰ طاق از سنگ تراشیده شده است.

مراغه

موقعیت: در حدود ۱۷ کیلومتری شرق بناب و ۱۲۵ کیلومتری تبریز و در مسیر جاده بناب و هشترود قرار دارد.

نام های پیشین: اوئیشدیش، ماراوا، اندادهارود، ماراغا(جای بزرگان)

قدمت شهر: دوره مادها تاریخچه: گفته شده این شهر مدتی پایتخت هولاکوخان مغول بوده و خواجه نصیر الدین طوسی نیز رصدخانه ای را در این شهر ساخته است که هنوز آثار آن باقی است.

مسجد جامع مراغه

موقعیت: خیابان خواجه نصیر، روبروی بازار سبزی فروشان مراغه

قدمت بنا: اصل بنا مربوط به دوره صفویه است که مجددا بازسازی شده است.

سایر توضیحات: مسجد دارای دور در، ۱۶ اتاق جهت سکونت طلبه و ۳۵ ستون و سقفی چوبی است.

مسجد آقا محمد تقی

موقعیت: خیابان خواجه نصیر، نزدیک بازار شهر

قدمت بنا: اصل بنا مربوط به دوره قاجاریه است که مجددا نوسازی شده است.

سایر توضیحات: چهار قطعه پنجره مشبک اوایل قاجاریه بین نمازخانه و تالار سخنرانی از آثار ارزشمند هنری است.

مسجد شیخ بابا

موقعیت: ضلع شمالی خیابان خواجه نصیر

قدمت بنا: اگرچه مسجد دوباره نوسازی شده است اما سال ۸۶۴ ق در کتیبه ستون سنگی قید شده است. سایر توضیحات: از بنای اصلی مسجد تنها یک ستون سنگی و دو ستون چوبی بر جای مانده است. ستون سنگی در سال های اخیر به موزه مراغه انتقال داده شده است.

مسجد شیخ معز الدين

موقعیت: خیابان خواجه نصیر، کوچه حاتمی

قدمت بنای اولیه: قرن هشتم و نهم هجری

سایر توضیحات: قبر شیخ معز الدین در این مسجد قرار دارد. این مقبره دارای برج می باشد. سنگ قبر مرمرین معز الدین در حفاری و خاک برداری حیاط شمالی در عمق ۲ متری به دست آمده است سپس در داخل مسجد قرار داده شد. وی متوفای سال ۸۱۵ می باشد. .

مسجد شیخ تاج

موقعیت: محله شیخ تاج مراغه

قدمت بنا: دوره صفویه، گفته شده این مسجد به وسیله شیخ تاج الدین نامی ساخته شده است.

مسجد ملا رستم

موقعیت: جنوب خیابان اوحدی، میدان ملا رستم

قدمت بنا: دوره صفویه

سایر توضیحات: صحن چهل ستون مسجد از آثار هنری و معماری است.

گنبد سرخ

موقعیت: جنوب غربی شهر مراغه، جنب گورستان آقا و سمت غربی جاده هشترود

شرح حال: احتمال داده شده که بقعه محل دفن المسترشد خلیفه عباسی متوفای سال ۵۲۹ق می باشد. وی به دست سلطان مسعود سلجوقی زندانی گردید سپس به دست فدائیان به قتل رسید. گفته شده که جسد او را به مراغه آوردند و در مقبره یکی از اتابکان آذربایجان دفن نمودند.

قدمت بنا: به دستور عبد العزيز بن محمود بن سعد ملقب به قوام یکی از حکمرانان مراغه در سال ۵۴۲ هجری ساخته شده است.

سایر توضیحات: بنایی است مربع آجری دارای گنبدی مقرنس می باشد.

گنبد یا برج مدور

موقعیت: جنوب غربی مراغه و مجاور گنبد سرخ

قدمت بنا: در کتیبه بنا سال ۵۶۳ قید شده است.

سایر توضیحات: برج از دو طبقه نشکیل یافته است. در قسمت تحتانی بنا سرداب محل مقبره قرار دارد که نام صاحب آن نامعلوم است.

گنبد کبود

موقعیت: مرکز شهر مراغه، در فاصله ۱۰ متری برج مدور

شرح حال: این برج معروف به مقبره مادر هولاکوخان می باشد، ولی به اعتقاد برخی از محققان چنین فرضی محال است.

قدمت بنا: قرن ششم هجری

سایر توضیحات: گنبد کبود برج هشت گوش آجری است که بر روی قاعده سنگی استوار است و در زیر بنا دخمه ای قرار دارد.

گنبد غفاریه

موقعیت: شمال غربی شهر مراغه، در کنار رودخانه صوفی چای

سایر توضیحات: گفته شده این بنا مقبره شمس الدين قره سنقر چر کسی منصوری از دودمان سنقریه (ممالیک مصر) می باشد. وی در سال ۷۲۸ ق در زمان سلطنت ابو سعید بهادر خان در مراغه در گذشته است. این گنبد بنایی چهار گوش آجری است که بر روی صفه سنگی و دخمهای عمیق استوار شده است.

سایر توضیحات: گفته شده اصل بنا نیایشگر مهری متعلق به قبل از اسلام بوده که بعدها شاید در دوره ایلخانی به امامزاده (از علمای برجسته مراغه) تغییر شکل داده است. در ضمن گورستان فوقانی بقعه دارای سنگ قبرهایی از قرون ۱۰ و ۱۱ هجری است. مانند سنگ منقش قبر زمان بیگ فرزند کد خدا میرزا بیک (۱۰۸۵ ق)

معبد مهری

موقعیت: روستای ورجوی واقع در ۶ کیلومتری جنوب شرقی مراغه

سایر توضیحات: این معبد در عمق زمین کندها شده و به جز ورودی دالان راه دیگری ندارد و از نمونه های ارزنده نیایشگاه های کهن سرزمین ایران است.

مقبره آقالار (قبر آقا)

موقعیت: محله پسند آباد، جنوب شهر مراغه و در حوالی قبرستان قدیمی شهر قرار دارد.

شرح حال: این بقعه محل دفن سید میر فتاح موسوی مراغی است از علمای معروف مراغه که در سال ۱۱۷۵ق در گذشته است.

قدمت بنا: بنای اولیه بقعه در سال ۱۱۷۵ق به دستور ظل السلطان احداث شده و در سال ۱۲۴۷ ق به وسیله ی عباسعلی بنابی که او نیز در این بقعه مدفون است، تعمیر گرد. در ضمن، در سال ۱۳۸۱ موزه سنگ نگاره ها در آن تأسیس گردیده است.

امامزاده عطاء الله

موقعیت: مراغه، خیابان امام خمینی

شجره نامه: شاهزاده اعظم عطاء الله از نسل امام موسی بن جعفر (ع)

سایر توضیحات: در کنار بقعه مسجد و مدرسه نیز ساخته شده است.

مقبره اوحدی مراغه ای

موقعیت: مراغه

شرح حال: این بنا محل دفن شاعر و عارف پارسی گوی، رکن الدين ابو الحسن مراغی صاحب مثنوی جام جم می باشد. وی در سال ۶۷۰ هجری در مراغه متولد شد و در سال ۷۳۸ هجری در همانجا در گذشت. از سروده های اوست:

چشمم کنار دجله شد جز یاد بغدادم مکن

چون آن هوس دارددلم از دیگری یادم مکن

قدمت بنا: در سال ۱۳۵۲ نوسازی شده است.

سایر توضیحات: باغ مقبره به یکی از فرقه های اهل حق تعلق داشته و در جوار آرامگاه بقعه دیگری وجود دارد از آن پیر سرخوش بیگ می باشد. گویند وی همزمان با اوحدی مراغهای زندگی می کرده است.

امامزاده سید علی اکبر

موقعیت: حدود ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی مراغه به سمت هشترود

بقعه قره بابا

موقعیت: جنوب شهرک خراجو واقع در ضلع شرقی مراغه در جاده مراغه هشترود قرار دارد.

رصد خانه مراغه

موقعیت: در حدود دو کیلومتری غرب مراغه

سایر توضیحات: گویند پس از انتخاب مراغه به عنوان پایتخت توسط هولاكو در پی فتح بغداد، به تشویق خواجه نصیر الدین طوسی و به دستور هولاکوخان رصدخانه ای بر یکی از تپه های شمال غربی مراغه مشرف به منتهای دریاچه اروحیه احداث گردید. ویرانه های رصدخانه در سال ۱۳۵۵ توسط باستان شناسان کشف گردیده است. در کنار رصدخانه (شمال غربی نیمه جنوبی تپه) آثار بنای کتابخانه ای به مساحت ۳۳۰ متر مربع متعلق به قرن هفتم هجری نیز وجود دارد.

مرند

موقعیت: سر تقاطع جاده تبریز به جلفا و تبریز به ماکو یا خوی و در ۷۰ کیلومتری تبریز قرار دارد. تاریخچه: گفته شده که این شهر توسط دختری مسیحی به نام ماریا طراحی شده است. برخی نیز معتقدند این شهر در زمان کلدانیان و آشوریان مرکز مهمی به حساب می آمد. به روایتی مرند محل دفن حضرت نوح پیغمبر است و نام آن از کلمه پهلوی مادوند یعنی محل زندگی مادها اخذ شده است. در هنگام قیام بابک خرمدین، این منطقه جزو قلمرو بابک بوده و محمد روادی حکمران مرند تابع او بوده است.

مسجد جامع مرند

موقعیت: سمت شرقی شهر، پشت ساختمان فرمانداری مرند، محله چشمه قنبر

قدمت بنا: در سال ۷۳۱ هجری در زمان سلطنت ابوسعید بهادر خان و توسط نظام بند گیر تبریزی ساخته شده است. در ضمن، محراب مسجد از آثار ارزشمند دوران مغول است.

امامزاده علمدار

موقعیت: بر سر راه علمدار به جلفا نزدیک مرز ایران و نخجوان قرار دارد.

قدمت بنا: دوره قاجاریه

بقعه پیر مراد

موقعیت: نزدیکی روستای شوردرق واقع در جنوب شرقی مرند

کلیسای سورب پریب سیمه

موقعیت: روستای موجومبار واقع در ۴۰ کیلومتری تبریز

قدمت بنا: قرن نهم میلادی (سوم قمری)

ملكان

موقعیت: در ۲۰ کیلومتری میاندوآب، ۳۲ کیلومتری جنوب غربی مراغه و ۱۳۰ کیلومتری تبریز قرار دارد.

نام پیشین: ملک کندی

پل دختر

موقعیت: ۱۰ کیلومتر شمال شرقی ملکان، ۳۰۰ متری قلعه جوق

قدمت بنا: ۹۵۱ قمری

قلعه بختک

موقعیت: ضلع غربی بخش لیلان

قدمت بنا: هزاره اول قبل از میلاد تا اواخر دوره ایلخانی تخمین زده شده است.

سایر توضیحات: از بزرگ ترین قلعه های شناسایی شده در منطقه و امروزه به صورت تپه بزرگی در آمده است.

میانه

موقعیت: در تقاطع مسير قدیم زنجان، هشترود و خلخال و در ۱۷۰ کیلومتری جنوب شرقی تبریز واقع شده است.

تاریخچه: این شهر توسط سپاه مغول به کلی ویران گردید که مجددا نوسازی شده است.

مسجد سنگی ترک

موقعیت: روستای ترک واقع در ۲۹ کیلومتری شمال شرقی میانه

شرح حال: بنای مسجد و نمای بیرونی آن از سنگ ساخته شده و دارای حجاری های هنری است

امامزاده اسماعیل (مقبره کمال الملک)

موقعیت: ضلع جنوبی مسجد جامع میانه و متصل به آن می باشد.

قدمت بنا: قرن ۱۳ هجری قمری. که مجددا بازسازی شده است.

سایر توضیحات: این بقعه که به مقبره کمال الدین نیز مشهور است در قسمت جنوبی مسجد جامع میانه واقع شده و دارای مناره ی بلندی به ارتفاع ۱۳ متر با دو کتیبه سنگی است.

امامزاده زهرا

موقعیت: نزدیکی شهر ترکمانچای واقع در ۵۳ کیلومتری شمال غربی میانه

امامزاده مرشد

موقعیت: بین روستاهای ذاکر و ملک واقع در جاده میانه خلخال قرار دارد.

پل دختر

موقعیت: در مجاورت قافلانکوه و بر روی رودخانه قزل اوزن بنا شده است. این پل در ۲۰ کیلومتری شهر میانه قرار دارد.

قدمت بنا: قرن هشتم قمری

سایر توضیحات: تاریخ تعمیر آن در سال ۹۳۳ قمری توسط زنی به نام خوانده می شود. پل دارای ۳ دهانه بزرگ آجری است. در ضمن، دهانه میانه پل در سال ۱۳۲۵ به دست دموکرات ها با دینامیت ویران گردید.

قلعه دختر

موقعیت: ۲ کیلومتری شمال پل دختر

سایر توضیحات: قلعه بر روی صخره ای بزرگ بر فراز کوه قافلانکوه قرار دارد. بنا از سنگ و آجر ساخته شده و به دوره ساسانی تعلق دارد.

هریس

موقعیت: ۵۹ کیلومتری جنوب اهر، ۹۸ کیلومتری شمال شرقی تبریز

تاریخچه: هریس یکی از نواحی تاریخی آذربایجان است و طبق وقف نامه ربع رشیدی در زمان حکومت غازان خان مغول بسیار آباد بوده است. آثار تاریخی متعددی در محدوده این شهرستان به جامانده است.

قالیبافی هریس و روستاهای اطراف آن شهرت ملی وجهانی دارد.

بقعه شیخ اسحاق

موقعیت: ساحل جنوبی رودخانه روستای خانقاه خانمرود از توابع هریس

سایر توضیحات: بقعه دارای گنبدی آجری، ایوان، نماز خانه و مقبره می باشد. در وسط اتاق بقعه پنج قبر موازی قرار دارد که صاحبان آن در سرداب زیرین اتاق مدفون هستند. طبق اعتقاد اهالی محل یکی از قبرها به شیخ اسحاق و دیگری به همسر او، سه قبر کوچک نیز به فرزندان ایشان تعلق دارد. در جانب غربی بقعه گورستان تاریخی وجود دارد.

مسجد اسنق

موقعیت: روستای است از دهستان آلان براغوش واقع در ۱۳ کیلومتری جاده بستان آباد و سراب و ۷ کیلومتری شرق مهربان قدمت بنا: نام بانی مسجد صاحب فخر الدين محمد و سال ۷۳۳ ق قید شده است. سایر توضیحات: مسجد سنگی اسنق در وسط روستا قرار دارد. دو ستون سنگی یکپارچه مارپیچی و در ورودی مسجد دارای ارزش هنری و معماری می باشد.

مسجد جمال آباد

موقعیت: روستای جمال آباد واقع در ۲۱ کیلومتری جاده تبریز و سراب و ۶ کیلومتری شمال مهربان قدمت بنا: قرن هشتم و نهم هجری

سایر توضیحات: مسجد دارای ۶ ستون سنگی با سرستونهای نقش دار و پایه های سنگی و منبر چوبی مشبک می باشد. اهالی محل معتقدند این مسجد به فرمان امام حسن (ع) ساخته شده است. در ضمن معتقدند که کوهی در آنجا وجود دارد که مقبره علمدار امام حسن که در جنگ اسنه کشته شده در آن قرار دارد. لذا این کوه را به کوه علمدار معروف شده است.

هشترود

موقعیت: در میان دو شهر میانه و مراغه قرار دارد.

نام پیشین: آذران

قلعه ضحاک

موقعیت: ۱۶ کیلومتری شرق شهر سراسکند بر بالای کوه سرمه لو واقع در در ۲۸ کیلومتری شرق عجبشیر و در ساحل شرقی دریاچه ارومیه می باشد.

قدمت بنا: به هزاره اول قبل از میلاد تخمین شده است سایر توضیحات: بقایای چهارطاقی آن را آتشکده معرفی کرده اند که با آجر ساخته شده است.