امروز: سه شنبه, ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ برابر با ۰۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۱۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 273333
۲۶۳۴
۱
۰
نسخه چاپی

اسکیزوفرنی و جرم: بررسی علل و عوامل مرتبط با ارتکاب جرم در بیماران اسکیزوفرنی

اسكيزوفرنى يكى از مهمترين بيمارى هاى روانى است كه در آن افكار، احساسات و ادراك بيمار به صورت ناموزون دستخوش تغيير و انحراف شده و در نهايت اختلال عملكرد فرد را سبب مى شود. مهمترين مشخصه اين بيماري ميل شديد بيمار، به جدايی از ديگران و حالت انزوا و گوشه نشينی و در خود فرو رفتن است

اسکیزوفرنی و جرم: بررسی علل و عوامل مرتبط با ارتکاب جرم در بیماران اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی چیست؟

اختلال روانی اسكيزوفرنی يكی از بيماری های شديد و عميق روانشناختی می باشد كه بر فكر، ادراك و خلق تاثير می گذارد و حدود 1درصد از جمعيت جهان به اين بيماری مبتلا هستند. در اين بيماران فعاليت ذهنی و روانی دستخوش تغيير شده و در موارد حاد بيماری فعاليت های هيجانی، رفتاری و فكری عملكرد طبيعی خود را از دست می دهند. عوامل ادراكی كه ممكن است شامل ديدن يا شنيدن باشد ديگر وجود خارجی نداشته و در موارد حاد بيماری، قادر به درك واقعيات كه از ديد انسان های سالم جزء بديهيات می باشد نيستند. اختلال روانی اسكيزوفرنی در صورتی كه به صورت دائم و مستمر وجود داشته باشد نمونه بارز جنون در قانون محسوب شده كه در صورت ارتكاب جرم توسط بيمار باعث سلب مسئوليت كيفری از او می شود.

پنج معيار و نشانه در اسكيزوفرنی وجود دارد كه شامل:

هذیان

هذیان از مهمترين نشانه های اسكيزوفرنی می باشد و به معنی باورها و اعتقادات غلطی می باشد كه در مقابل تمام مدارك و استدلال ها مقاومت كرده و در برابر شواهدی كه معمولآ برای برطرف نمودن آنها كافی هستند استمرار می يابند و پنج نوع می باشند: هذيان خود بزرگ بينی (شامل باورهايی مبنی بر مهم بودن فرد)، هذيان كنترل (شامل اعتقاد بر اينكه رفتار وی از بيرون كنترل می شود)، هذيان گزند و آسيب (شامل ترس هايی كه فرد احساس می كند گروه يا افرادی مقاصد بدخواهانه نسبت به او دارند)، هذيان انتساب (شامل باورهايی مبنی بر اينكه حوادث يا افراد خاصی مشخص به آنها اشاره دارند و درباره آنها حرف می زنند) وهذيان جسمی (شامل اينكه فرد معتقد است يك مشكل از درون دارد در صورتی كه طبق شواهد هيچ مشكل داخلی ندارد).

توهم

توهم شامل ادراكات نادرستی می باشد كه حتی در غياب محرك های خارجی كه به طور معمول چنين ادراكاتی را تحريك می كنند واقعيتی الزام آور دارند و در اين بيماری معمولا شنيداری است و دو حالت دارند؛ يا صدايی است كه راجع به اعمال جاری او صحبت می كنند، يا دو يا چند صداست كه با يكديگر در مورد بيمار صحبت می كنند.

گفتار آشفته

به معنای گفتاری می باشد كه بدون ارتباط واضحی از موضوعی به موضوع ديگر می پرد. در نتيجه پاسخ به سوال ديگران هم ممكن است بی ربط باشد. گاهی آنقدر آشفته می شود كه گسسته شده و برای شنونده بی معناست. مثلا می گويد:«وقتی ديگران وارد می شوند من مجبور می شوم بيرون بروم و شكی نيست كه بايد از قايق خارج شوم...»

رفتار آشفته و تکراری يا كاتاتونيك

رفتار آشفته اين بيماران می تواند از سرگيجه عجيب و غريب و هيجان تا تحريك پذيری شديد و بيقراری را در بر بگيرد. رفتار كاتاتونيك عجيب ترين ويژگی رفتاری بيماران اسكيزوفرنيك می باشد كه در آن حركت فرد بسيار كاهش يافته تا حدی كه بسياری مواقع احساس می شود بيمار خشكش زده است.

علايم منفی

به علائمی اشاره دارد كه باعث كاهش رفتار بهنجار می شود و معمولا قبل از رفتار مثبت بروز می كند. يكی از اين علائم شامل كندی يا سطحی شدن عواطف و هيجانات است كه همواره با كاهش گفتار نيز همراه می شود. برخی بينش مختل را نيز يكی از شاخص های اسكيزوفرنی به شمار می آورند؛ بدين معنا كه برخی از بيماران ابتلا به علائم يا رفتارهای نابهنجار را حتی زمانی كه در يك مركز روانپزشكی بستری هستند رد می كنند و علت بيماری خود را بدشانسی يا كينه توزی بقيه عنوان می كنند. همچنين ابتلا به افسردگی در زنان اسكيزوفرنيك نيز بسيار شايع است.

اسکیزوفرنی و جرم: بررسی علل و عوامل مرتبط با ارتکاب جرم در بیماران اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی و جرم

رفتارهای مجرمانه در مرحله اسكيزوفرنی حاد

يكی از مهمترين عوامل ارتكاب جرم در اين مرحله از بيماری وجود هذيان است. البته مسائلی چون محتويات هذيان، ميزان اعتقاد فرد به آن، عواطف همراه هذيان و عوامل فرهنگی و در نهايت شخصيت فرد هم در موضوع موثر می باشد و در نهايت به نظر می رسد ترس شديد و خشم توأم با هذيان احتمال خشونت را بيشتر می نمايد. در خصوص رابطه خشونت با هذيان و محتوای آن در بيماران اسكيزوفرنيك تحقيقاتی صورت گرفته است. يك بررسی مقايسه ای بين دو گروه بيماران مبتلا به اسكيزوفرنی به عمل آوردند كه يك گروه از آنان رفتارهای خشونت آميز داشتند. نتيجه ای كه از اين تحقيقات به دست آمد نشان می داد، در گروه با رفتارهای خشن، موارد هذيان بيشتر وجود دارد و محتواي هذيان ها غالباً مربوط به حسادت، عشق و يا عوامل تهديدكننده زندگی بيمار است. در همين بررسی ملاحظه شد توهمات جسمی شايعتر از توهمات آمرانه است و نيز مشخص گرديد اين گروه از نظر عاطفی سرد و تحريك پذيرند و در مواردی نيز هذيان های بزرگ منشانه توأم با سرقت بوده و اغلب بيمار می پنداشته اموال مسروقه متعلق به خود او بوده است.

بنابراين می توان نتيجه گرفت كه در اين بيماران وجود توهم و هذيان می تواند يكی از عوامل اساسی در ارتكاب جرائم خشن عليه اشخاص باشد. عواملی كه می بايست در پيش بينی رفتارهای احتمالی اين قبيل بيماران حتماً مورد توجه قرار گيرد عبارتند از: سابقه اعمال خشونت رفتارهای خشونت آميز خطرناك بيمار در زمانی كه بستری بوده، توهمات و هذيان های بيمار در رابطه با اين قبيل خشونت ها در مورد اثر داروهای ضد جنون بر اعمال خشونت بار تجربيات كلينيكی نشان داده است كنترل بهتر بيماری با دارو توأم با كاهش رفتارهای خشونت بار بوده است و در همين رابطه يساواك نشان داد كه خشونت های داخل بيمارستان با افزايش سطح دارو در خون بيماران كاهش می يابد. مطالعات ديگري نشان داده است كه تقريباً تمام خشونت های جدی انجام شده توسط بيماران اسكيزوفرنيك در سطح جامعه زمانی به وقوع پيوسته است كه آنها هيچ تماسی با سرويس های درمانی نداشته و دارو مصرف نمی كردند.

رفتارهای مجرمانه در مرحله اسكيزوفرنی مزمن

بيماران مبتلا به اسكيزوفرنی مزمن كه در مرحله باقيمانده بيماری هستند، اغلب دارای معلوليت های اجتماعی و نقص شخصيت بوده و از اختلالات شناخت و مهارت های اجتماعی و شغلی رنج می برند. اين افراد معمولاً تا زمانی كه در محيط های حمايت كننده و مؤسسات هستند مشكلی ايجاد نمی كنند. ولی در چند دهه اخير و به دنبال نگهداری بيماران خارج از مؤسسات مربوطه كه منجر به مرخص كردن بسياری از بيماران اسكيزوفرنيك شد، عدم حمايت های اجتماعی لازم باعث بروز پديده بی خانمانی گردید.

اين قبيل بيماران در شرايطی كه خود را بی كس و بی پناه احساس كنند به جرم های كوچك مانند سرقت آن هم اغلب برای حفظ حيات خود مبادرت می كنند اين قبيل رفتارهای خلاف ممكن است منجر به دخالت پليس و بستری شدن آنان در بيمارستان بدون اعلام و دخالت مراجع قضائي گردد. در همين رابطه مطالعه انجام شده توسط كنت در سال 1972 نشان داد که حدود 40% از بستری شدگان به علت خلاف های كوچك و توسط پليس در بيمارستان يوركشاير انگلستان اسكيزوفرنيك بوده اند.

همچنين تحقيقات نشان می دهد رفتار خشونت آميز اين بيماران در بيمارستان ها بيشتر ناشی از هذيان ها و توهمات آنان است و در ميان بيماران اسكيزوفرنيك، خشونت در نوع پارانوئيد شايع تر است. رفتارهای خشونت آميز اغلب به صورت شكستن شيشه و وسايل محيط اطراف، حمله به ديگران و ايراد صدمات بدنی، خودكشی و گاه قتل می باشد. يساواك حوادث قبلی زندگی بيمار مثلاً حضور در جنگ را در افزايش احتمال خشونت در بيمار موثر می داند، در رابطه با خشونت بيماران روانی در بيمارستان ها مطالعات شيدر در 1977 در آمريكا و فولسل در 1980 در انگلستان مؤيد اين مسأله است كه بيشترين موارد خشونت در بيمارستان های روانی را بيماران مبتلا به اسكيزوفرنی مرتكب می شوند كه در اين ميان مردان جوان اسكيزوفرنيك بيشتر از ساير گروه های سنی و جنسی رفتارهای خشونت آميز داشته اند و در مواردی اگرچه نادر مرتكب قتل نيز شده اند. گاهی قربانيان پرسنل و كادر درمانی هستند، در مورد اخير مطالعات آماری نيز صورت گرفته است، طبق مطالعه اكبولوم ريسك قتل پرسنل در طول يك سال يك نفر در 10/000 است.

خطر بروز خشونت اين قبيل بيماران در زمان ترخيص از بيمارستان افزايش می يابد كه اغلب به علت احساس عدم توانائی اجتماعی و يا استرس های محيطی است. در مورد نگهداری بيماران مبتلا به اسكيزوفرنی خارج از بيمارستان و ارتباط آن با جرائم در كشورهای توسعه يافته و صنعتی در دهه اخير مطالعاتی صورت گرفته است. اين مطالعات نشان می دهد كه تا سال 1950 ميزان جرائم اين قبيل بيماران برابر يا كمتر از جمعيت عمومی بوده ولی از سال 1950 به بعد ميزان رفتارهای مجرمانه در اين گروه رو به ازدياد نهاده نسبت به جمعيت عمومی بيشتر شده است. در يك مطالعه كه توسط گرانبرگ در 1977 در نيويورك انجام گرفت، آمده است كه: به دنبال كاهش سريع بيماران روانپزشكی بستری در بيمارستان ايالتی، افزايش قابل توجهی در تعداد افرادی كه متهم به ديگر كشی شده و با دفاع جنون تبرئه شده بودند مشاهده می شود.

علل جرم در اسکیزوفرنی

اسكيزوفرنى يكى از مهمترين بيمارى هاى روانى است كه در آن افكار، احساسات و ادراك بيمار به صورت ناموزون دستخوش تغيير و انحراف شده و در نهايت اختلال عملكرد فرد را سبب مى شود. مهمترين مشخصه اين بيماري ميل شديد بيمار، به جدايي از ديگران و حالت انزوا و گوشه نشينی و در خود فرو رفتن است. بيمار از دنيای خارج بيزار و از آن می گريزد و به درون خويش پناه می برد. به طور استثنايی بزهكار می شود؛ زيرا دستخوش تخيلات خويش است و از اين رهگذر ممكن است وارد ماجراهای جنايی گردد.

اين افراد به دلايل متعددی از جمله:

• وجود توهم و هذيان به علت دچار بودن به نوعي روان پريشی يا ضايعات مغزی يا سوء مصرف مواد

• ابتلا به اختلالاتی كه سبب بروز رفتارهای تكانه ای يا جبری در فرد شده

• وجود اختلالات شخصيتی

• وجود حالات تحريك پذيری، پايين بودن آستانی تحمل و ساير علايم نوروتيك مرتكب جرم می شوند

اين سؤال كه اختلال روانی اسكيزوفرنی با جرم تا چه حدی در ارتباط است و يا اينكه آيا انواع اختلالات اسكيزوفرنی تأثير يكسان در ارتكاب جرائم دارند به سهولت قابل پاسخ نيست. برخی از محققين معتقدند اسكيزوفرنی در بين اختلالات روانی بيشترين رابطه را با جرائم خشن خصوصاً ارتكاب جرائم عليه اشخاص دارد. در عين حال نتيجه تحقيقات ديگری نشان می دهد ارتكاب جرائم خشن عليه اشخاص از جمله قتل در مبتلايان به اسكيزوفرنی با جمعيت كلی برابر است.

همچنين با توجه به تحقيقات انجام شده محققان به اين نتايج دست يافته اند كه اصولاً عوامل زمينه ساز جرم در بيماران اسكيزوفرنيك با بزهكاران غير بيمار متفاوت است ضمن اينكه بيماران روانی در رابطه با ارتكاب جرم از نظر كنترل و خويشتنداری متفاوت هستند.

اسکیزوفرنی و جرم: بررسی علل و عوامل مرتبط با ارتکاب جرم در بیماران اسکیزوفرنی

اسكيزوفرنی و انواع جرائم

اسكيزوفرنی كه در متون قديمی از آن به عنوان دمانس زودرس ياد شده است عارضه روانی فوق العاده پيچيده ای است كه غالباً با به وجودآمدن تغييراتی در رفتار شخص و اختلالات خلقی و طبيعی يا سرشتی همراه می باشد. ممكن است اين افراد مرتكب جرائم مختلف شوند، خصوصاً در مرحله شروع بيماری، از قبيل جنايت در موارد آدم ربائی كه به صورت غير قابل توجيه عملی می شود. البته برخي از محققين معتقدند اين اعتقاد كه رفتارهای خشونت آميز بيماران مبتلا به اسكيزوفرنی كاملاً غير ارادی و جبری است صحيح نيست. چون تجربه نشان می دهد غالباً آنها پس از تفكر و تعمق اقدام به اين اعمال می كنند اعمالی كه طيف وسيعی از جرائم و ناهنجاری ها را در بر می گيرد از قبيل خودكشی، قتل، نقص عضو، اعمال منافی عفت، ولگردی، فرار از منزل و محل زندگی و غيره.

اسکیزوفرنی و جرائم علیه اشخاص و اموال

جرائم ارتكابی اين افراد عليه اشخاص به صورت مختلف ممكن است محقق گردد، مثلاً موارد خاص و عجيبي از قتل ناگهانی و غير مترقبه به وقوع پيوسته است كه جوانان مبتلا به اسكيزوفرنی مرتكب آن شده اند. موضوع گاهی فاجعه ای تأسف بار و مخوف بوده است كه در طی آن زودانگيختگی، بيمار را به سوی قتل عزيزترين موجود، مانند مادر، سوق داده است.

اين اشخاص گاهی كاملاً سالم به نظر می آيند، به كار و زندگی خود می رسند ولی در حقيقت ديوانه خطرناكی هستند چه آنكه در اين قسم جنون بيمار به وسيله انجام دادن عمل ناگهانی ممكن است دچار قتل نفس شود و نيز ممكن است با تجسم توهمات واهی مرتكب جنايت شود.

بيمار اسكيزوفرنيك ممكن است به دلايل غير قابل پيش بينی يا عجيب و غريب و مبتنی بر توهم ها و هذيان ها مرتكب قتل يا خودكشی شود. عوامل پيش بينی كننده احتمال اقدام به قتل يا خودكشی عبارت است از وجود سابقه خشونت، داشتن رفتارهای خطرناك به هنگام بستری و داشتن توهم يا هذيان هايی كه متضمن چنين اقدام خشونت باری باشند.

قتل، خشونت و ضرب جرح و حمله نسبت به افراد، بچه دزدی، جرائم جنسی نمونه این رفتارها می باشد.

تخريب نیز يكی از جرائمی است كه ارتكاب آن در بين بيماران اسكيزوفرنيك گزارش شده است. انگيزه بيماران غالباً نفرت و كينه و انتقام می باشد. از این دسته جرائم می توان به آتش افروزی و سرقت اشاره کرد.

  • منبع
  • حقوق نیوز

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید