آلرژی چیست؟
کلمه آلرژی برای اولین بار توسط کلمنس فون در سال 1906 استفاده شد.
آلرژی یا حساسیت، اصطلاحی است که امروزه بصورت گسترده ای برای توضیح چند عطسه پشت سر هم و آبریزش از چشم ها در یک روز آفتابی و گرم، تا قرمز شدن پوست و کهیر یا ورم لب ها و زبان به دنبال خوردن یک ماده غذایی حساسیت زا بکار می رود.
آلرژی یا حساسیت زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به یک ماده‌ی خارجی مانند گرده، نیش زنبور، غذا، موی حیوانات خانگی و دیگر موادی که در بیشتر افراد باعث واکنش نمی‌شود، واکنش نشان می‌دهد. هنگامی که آلرژی دارید، سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که آلرژن (ماده‌ی خارجی و حساسیت زا) را به عنوان ماده‌ی مضر خارجی شناسایی می‌کند، حتی اگر مضر نباشد.
هنگامی که بدن با آلرژن در تماس قرار می‌گیرد، واکنش سیستم ایمنی باعث التهاب پوست، سینوس‌ها، راه‌های هوایی و دستگاه گوارش میشود. شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند از تحریک جزئی تا شوک آنافیلاکسی که تهدید کننده‌ی حیات است، متغیر باشد.
با اینکه آلرژی را نمی‌توان درمان کرد، اما می‌توان علائم آن را کاهش داد. آلرژی زمانی شروع میشود که فرد، محرک یا آلرژن را تنفس کند، ببلعد و یا در تماس با پوست وی قرار گیرد. در پاسخ به آلرژن، بدن شروع به ساخت پروتئینی به نام IgE می‌کند که بر روی آلرژن‌ها قرار می‌گیرد. سپس هیستامین و سایر مواد شیمیایی به خون آزاد می‌شوند که باعث بروز علائم آلرژی می‌شوند.
بیماری هایی که منبع آلرژیک دارند عبارتند از: تب یونجه، آسم، آلرژی غذایی، درماتیت آتوپیک و آنافیلاکسی که با علایمی مانند قرمزی چشم، بثورات خارش دار، آبریزش بینی، تنگی نفس و تورم همراه هستند .
آلرژی ها می توانند به دو گروه تقسیم شود.
گروه اول به عنوان متناوب فصلی شناخته می شوند که به عنوان مثال می توان به تب یونجه اشاره کرد. در این صورت اصلی ترین عامل ایجاد کننده ی آن گرده گیاهان می باشد.
دسته ی دوم از آلرژی ها با عنوان مزمن و یا پایدار در طول سال شناخته می شود.
انواع آلرژی
آلرژی بر اساس نوع آلرژن طبقه‌بندی میشود. آلرژن به موادی گفته می شود که بتوانند در افراد مستعد ایجاد پاسخ های آلرژیک نماید.
از انواع آلرژی یا حساسیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دانه گرده گیاھان
- کپک‌ھا
- پروتئین‌ھای حیوانی، روغن و مواد دفعی حیوان
- پر پرندگان
- سوسک‌ھا و مواد دفعی آن‌ھا
- آلرژی به مواد غذایی
- آلرژی به حشرات یا نیش حشرات
- آلرژی تنفسی مانند آلرژی یا حساسیت به ذرات موجود در هوا مثل گرده‌ی گل‌ها یا کُرک و شوره بدن حیوانات
- آلرژی به داروها مثل داروهای دارای پنی‌سیلین
- آلرژی به مواد شیمیایی
علایم و نشانه های آلرژی
بسیاری از آلرژن ها مانند گرد و غبار و ذرات گرده در هوا وجود دارند. در این موارد در تماس هوا با بینی و چشم ها و ریه ها علائم آلرژی مانند عطسه، خارش، افزایش خلط در ریه ها، تنگی نفس ،سرفه ،خس خس سینه و قرمزی چشم بروز می کند و باعث بروز بیماری هایی مانند آلرژی بینی و تب یونجه می شود.
به زور کلی علایم آلرژی عبارتند از:
- گرفتگی و احتقان بینی، عطسه، خارش بینی، ترشح از بینی، خارش گوش‌ھا یا سقف دھان
- التھاب ملتحمه چشم، که چشم‌ھا قرمز و مرطوب به نظر می‌رسند و گاھی ترشح و خارش دارند
- التھاب‌ھای پوستی، که نواحی از پوست خشک، قرمز و خارش دار میشود
- کھیر، ضایعات خارش‌دار پوست
- التھاب تماسی پوست، در اثر تماس با ماده به خصوصی، تحریک و خارش رخ می‌دھد
- آسم، مشکل در تنفس به صورت کوتاه‌شدن نفس، سرفه و خس‌خس سینه روی می‌دھد
عوامل آلرژی
عوامل بروز آلرژی را می توان در دو دسته ی کلی قرار داد :
1-عوامل فردی
2- عوامل محیطی
عوامل فردی شامل: جنس، نژاد، سن و وراثت که نقش وراثت به مراتب مهم تر است. با این حال اختلالات آلرژیک اخیرا افزایش یافته است که به وسیله عوامل ژنتیکی قابل توجیه نیستند.
عوامل محیطی به چهار عامل عمده تقسیم می شوند: ابتلا به بیماری های عفونی در اوایل کودکی، آلودگی محیط زیست، میزان آلرژن و تغییرات در رژیم غذایی.
تشخیص آلرژی
بسیاری از افراد آلرژی را به صورت ژنتیکی از والدین خود به ارث می‌برند، گرچه هرکسی می‌تواند با قرار‌گرفتن در معرض آلرژن‌ها دچار حساسیت شود. اگر یکی از والدین آلرژی داشته باشد کودک به احتمال ۵۰ درصد مبتلا میشود. در مواردی که هم پدر و هم مادر آلرژی داشته باشند، فرد تا ۷۵ درصد احتمال ابتلا به آلرژی را دارد. به همین دلیل برای تشخیص آلرژی لازم است پزشک تاریخچه‌‌ی خانوادگی و نحوه‌ی زندگی را بررسی کند.
برای تشخیص دقیق‌تر و درمان آلرژی لازم است آزمایش‌های خاصی مثل تست پوستی آلرژی یا آزمایش خون انجام شود.
همچنین با دانستن علائم، طول مدت علائم، عوامل ایجادکننده و اطلاعات بیشتر تشخیصی آلرژی راحت‌تر میشود. شما می‌توانید با پر کردن پرسشنامه تشخیص آلرژی این اطلاعات را ثبت کنید و در زمان مراجعه به پزشک آن را ارائه دهید.
درمان آلرژی
بیشتر آلرژی‌ها با اجتناب از آلرژن‌ها، داروها و تغییرات شیوه‌ی زندگی قابل کنترل هستند. درمان‌های آلرژی شامل موارد زیر است:
اجتناب از آلرژن‌ها: به طور کلی بهترین و مهم‌ترین گام در جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک و کاهش علائم، دوری از مواد حساسیت‌زا و آلرژن‌ها است.
داروها: بسته به آلرژی، داروها می‌توانند به کاهش واکنش سیستم ایمنی بدن و کاهش علائم کمک کنند که به شکل قرص، شربت و اسپری بینی استفاده میشود. داروهای ضد آلرژیک عبارتند از:
- آنتی هیستامین‌ها مانند دیفن هیدرامین
- کورتیکواستروئیدها
- سیتریزین
- لوراتادین
- کرومولین سدیم
- ضد احتقان
- تعدیل کننده‌های لوکوترین
ایمونوتراپی: برای درمان آلرژی‌های شدید یا آلرژی‌هایی که هیچگاه به طور کامل از بین نمی‌روند، ایمونوتراپی با آلرژن توصیه میشود. این درمان شامل تزریق عصاره‌ی آلرژن تخلیص شده است که طی دوره‌ی چند ساله داده میشود. شکل دیگر ایمونوتراپی قرصی است که زیر زبان قرار می‌گیرد. داروهای زیر زبانی برای درمان آلرژی به گرده‌ی گیاهان استفاده میشود.
اپی نفرین: اگر حساسیت شدید دارید، ممکن است لازم باشد همیشه اپی نفرین همراه خود داشته باشید. در زمان حساسیت شدید که تهدید کننده‌ی حیات است، تا زمانی که کمک پزشکی برسد تزریق اپی‌نفرین می‌تواند نشانه‌ها را کاهش دهد.
درمان‌های خانگی و تغییر شیوه‌ی زندگی: کاهش رطوبت در مناطق مرطوب مانند حمام و آشپزخانه با استفاده از فن تهویه‌ی هوا و رطوبت گیر، جایگزینی فرش و موکت با کف پوش سخت، شستن ملحفه‌ها و اسباب بازی‌ها، استفاده از فیلتر هوا
پیشگیری از آلرژی
جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک به نوع آلرژی بستگی دارد. بهترین اقدام، خودداری از تماس با آلرژن است. اقدامات عمومی برای پیشگیری از حساسیت عبارتند از:
اجتناب از محرک‌های شناخته شده: حتی اگر در حال درمان علائم هستید، سعی کنید از محرک‌ها دوری کنید. به عنوان مثال، اگر به گرده‌ی گیاهان حساسیت دارید، زمانی که تجمع گرده‌ها در هوا بالا است، پنجره‌ها و درها را ببندید و درون خانه بمانید. اگر به گرد و غبار و خاک حساسیت دارید، گردگیری و شستن ملحفه‌ها و استفاده از فیلتر هوا به کاهش علائم کمک می‌کند.
ثبت مواد محرک: به هنگام بروز علائم، بررسی و پیگیری آنچه که خورده‌اید یا با آن در تماس بوده‌اید، به شناسایی آلرژن‌هایی که باعث علائم آلرژیک می‌شوند کمک می‌کند.
استفاده از دستبند هشدار پزشکی: اگر به ماده‌ای واکنش آلرژیک شدید نشان می‌دهید، پوشیدن دستبند یا گردنبند هشدار پزشکی کمک می‌کند زمانی که قادر به صحبت نیستید، دیگران از حساسیت شدید در مورد ماده‌ی خاصی آگاهی داشته باشند.
دیدگاه