لالی انتخابی چیست؟
لالی انتخابی (SM) یک وضعیت سلامت روان است که در آن به دلیل ترس یا اضطراب فرد نمی تواند در موقعیت های خاصی صحبت کنید. معمولاً کودکان خردسال دچار این اختلال می شوند، اما می تواند نوجوانان و بزرگسالان را نیز درگیر کند.
لالی انتخابی بیشتر از خجالتی بودن یا ترسو بودن است. SM یک اختلال اضطرابی است. این می تواند با سایر شرایط مرتبط با اضطراب همپوشانی داشته باشد و اثرات منفی طولانی مدتی در زندگی ایجاد کند.
لالی انتخابی چقدر رایج است؟
SM نسبتاً نادر است و کمتر از 1 درصد افراد (در تمام گروه های سنی) را مبتلا می کند. تقریباً همیشه در دوران کودکی در حدود سن 5 سالگی شروع می شود، اغلب بلافاصله پس از شروع پیش دبستانی، مهدکودک یا دبستان. لالی انتخابی در نوجوانان و بزرگسالان معمولا رایج نیست اما غیرممکن هم نیست.
به نظر می‌رسد لالی انتخابی در زنان تقریباً دو برابر بیشتر از مردان است.
علائم لالی انتخابی چیست؟
اگر فکر می‌کنید صحبت نکردن کودک شما در موقعیت‌های خاصی نشان‌دهنده لالی انتخابی است، باید به دنبال علائم زیر در او باشید:
نشانه‌های رفتاری Selective Mutism
• تمایل برای صحبت کردن که اضطراب، ترس یا خجالت مانع آن می‌شود.
• از قرار گرفتن در کانون توجه و برقراری ارتباط چشمی فرار می‌کنند.
• شرکت در بازی با دیگران، درخواست کمک و دوست‌یابی برای‌شان مشکل است.
• در مدرسه و سایر موقعیت‌های اجتماعی خاص دچار ناتوانی در صحبت کردن است.
• برای بیان نیازهای خود از روش ارتباطات غیرکلامی مانند اشاره کردن یا تکان دادن سر استفاده می‌کند.
• در سنین ۲ تا چهار سالگی به شدت خجالتی است؛ از مردم می‌ترسد و نسبت به حرف زدن بی‌میلی نشان می‌دهد.
• در خانه و با دوستان خود برعکس موقعیت‌های خاص مانند مدرسه یا در تقابل با افراد ناآشنا به‌راحتی صحبت می‌کند.
نشانه‌های فیزیکی Selective Mutism
• لرزش
• یخ‌زدگی
• بی‌قراری
• معده درد
• سرخ شدن
• نگاه مضطرب
• عرق کف دست
• افزایش ضربان قلب
چه عواملی باعث لالی انتخابی می شوند؟
چندین عامل احتمالی ممکن است باعث لالی انتخابی باشد. این موارد شامل:
سایر شرایط سلامت روان
لالی انتخابی ارتباط قوی با سایر شرایط سلامت روان دارد. این شرایط عبارتند از:
• اختلال اضطراب اجتماعی. این اختلال در افرادی که لالی انتخابی دارند بسیار رایج است. کارشناسان تخمین می زنند که 75٪ تا 100٪ افراد مبتلا به SM نیز به این اختلال مبتلا هستند.
• فوبیاها
• سایر اختلالات اضطرابی
• اختلال طیف اوتیسم
• اضطراب جدایی
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
سابقه خانوادگی یا ژنتیک
اختلالات اضطرابی می تواند سابقه ی خانوادگی داشته باشد. در افراد مبتلا به لالی انتخابی بسیار بیشتر احتمال دارد که، از بستگان درجه یک آن ها (والدین، خواهر یا برادر یا فرزند)، مبتلا به لالی انتخابی یا سایر اختلالات اضطرابی باشند.
سایر اختلالات ارتباطی
برخی از کودکان به دلیل اضطراب مربوط به نحوه صحبت کردن یا درک درست از دیگران (مانند اختلالات پردازش شنوایی یا تاخیر در یادگیری) دچار لالی انتخابی می شوند.
کودکان همچنین ممکن است به دلیل اختلالات گفتاری (مانند لکنت زبان یا سایر اشکال اختلال روانی) دچار لالی انتخابی شوند. حتی ممکن است برخی از کودکان به این دلیل دچار لالی انتخابی می شوند که صدایشان را دوست ندارند یا در مورد صدایشان احساس اضطراب می کنند.
شرایط اجتماعی
کودکانی که عوامل یا شرایط اجتماعی خاصی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به لالی انتخابی هستند. مانند:
• مورد آزار و اذیت قرار گرفتن
• حوادث آسیب زا یا سوء استفاده
• مشکلات خانوادگی (مانند خشونت عاطفی، کلامی یا فیزیکی در خانه)
• مهاجرت به مکانی با زبان متفاوت
عوارض لالی انتخابی چیست؟
لالی انتخابی می تواند از بسیاری جهات بر زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد. این مشکلات می تواند شامل موارد زیر باشد:
• مشکلات اجتماعی، تنهایی یا انزوا
• ایجاد سایر شرایط یا علائم مرتبط با اضطراب
• تأثیرات بر پیشرفت تحصیلی یا عملکرد کاری
روش های تشخیص لابی انتخابی
برای تشخیص لالی انتخابی (Selective Mutism)، متخصص سلامت روان به نحوه رفتار و ارتباط کودک شما در موقعیت‌های مختلف و همچنین علائم اضطراب او نگاه می‌کند.
ممکن است فرزند شما ارزیابی شنوایی یا گفتار داشته باشد تا بررسی شود که آیا عدم صحبت کردن او در موقعیت خاص نتیجه تاخیر زبانی است یا موتیسم انتخابی.
استفاده از اصطلاح انتخابی در سال 1994 پذیرفته شد. تا قبل از آن این اختلال به‌عنوان لالی اختیاری شناخته می‌شد. تغییر صورت‌گرفته برای تاکید بر این نکته بود که کودکان مبتلا به لالی انتخابی سکوت را انتخاب نمی‌کنند بلکه از صحبت کردن زیاد می‌ترسند.
موتیسم کودکان
معیار اولیه برای موتیسم انتخابی کودکان شکست مداوم صحبت کردن در موقعیت‌های اجتماعی خاص است. در این موقعیت‌ها (مثل مدرسه) انتظار می‌رود کودک صحبت کند. برزو علائم زیر به همراه علامت اولیه، نشان‌دهنده لالی انتخابی در کودکان است:
• نشانه این اختلال باید حداقل یک ماه وجود داشته باشد.
• کودک باید متوجه زبان گفتاری شود و در خانه یا با دوستان عادی حرف بزند.
• عدم توانایی صحبت کردن باید در عملکرد آموزشی یا اجتماعی کودک اختلال ایجاد کند.
سکوت انتخابی در بزرگسالان
در برخی موارد این اختلال از کودکی به نوجوانی و بزرگسالی می‌رسد. برای تشخیص موتیسم بزرگسالان باید معیارهای زیر وجود داشته باشند:
• علائم لالی انتخابی باید حداقل یک ماه ماندگار باشند.
• علائم اختلال باید با عملکرد در محل کار یا در محیط‌های اجتماعی تداخل داشته باشد.
موتیسم انتخابی در بزرگسالان نشانه‌هایی مشابه با اختلال اضطراب اجتماعی (ترس از فضاهای عمومی مانند رستوران یا صحبت با افراد ناشناس) دارد. در اغلب موارد لالی انتخابی بزرگسالان باعث می‌شود از موقعیت‌های اجتماعی دوری کنند یا کاملا از رفتن به آن‌جا منصرف شوند که منجر به انزوای اجتماعی می‌شود.
لالی انتخابی در نوجوانی
موتیسم نوجوانی هم علائم مشابهی با سکوت انتخابی در بزرگسالان دارد. ترس و واهمه از صحبت کردن در مدرسه و جمع دانش‌آموزان باعث می‌شود تا عملکرد نوجوانان در تحصیل و ارتباط اجتماعی مختل شود. لالی انتخابی در نوجوانی در حالی ظاهر می‌شود که فرد با مشکل تکلم مواجه نیست، بلکه در میان دوستان نزدیک و اعضای خانواده بدون هیچ مشکلی صحبت می‌کند.
آیا برای لالی انتخابی درمانی وجود دارد؟
با درمان مناسب، می توان شدت و فراوانی علائم را کاهش داد. با تشخیص زودهنگام و درمان، در برخی از افراد ممکن است علائم به طور کامل از بین بروند.
برای درمان لالی انتخابی از روان درمانی، دارودرمانی یا ترکیب این ۲ استفاده می‌کنند:
روان درمانی
رایج‌ترین گزینه بهبودبخش، درمان شناخت‌رفتاری (CBT) است. این روش درمانی به کاهش علائم اختلالات اضطرابی کمک می‌کند. تکنیک‌های مورد استفاده در این نوع درمان عبارت‌اند از:
• مواجهه درمانی: قرار گرفتن فرد در معرض موضوع ترس خود با حضور روانشناس و در یک محیط امن
• حساسیت‌زدایی: تجربه مستقیم محرک‌های اضطراب با گذشت زمان و به طور تدریجی
• تقویت: آموزش تقویت مثبت برای کاهش اضطراب توسط روانشناس
اگر فرزندم دچار لالی انتخابی باشد چگونه می توانم به او کمک کنم؟
برخی از مهم ترین راهکارهایی که می توانید انجام دهید عبارتند از:
• به کودک خود کمک کنید احساس راحتی و امنیت کند. فرزندتان را به سمت موقعیت‌هایی که احتمالاً احساس ترس یا اضطراب می‌کند، سوق ندهید یا عجله نکنید. بهتر است در مورد شرایطش در حضور او صحبت نکنید زیرا این باعث می شود که او احساس خجالت و اضطراب بیشتری را تجربه کند.
• ترس و اضطراب کودک را کاهش دهید و محیط آرامی را برای او مهیا کنید. با روش هایی شروع کنید که فرزندتان بتواند به راحتی ارتباط برقرار کند و او را تشویق کنید.
• صبور باشید و به فرزندتان زمان بدهید تا صحبت کند. تحت فشار گذاشتن فرزندتان می‌تواند این حس را در او تقویت کند که دارد کار اشتباهی انجام می‌دهد و غلبه بر ترس و اضطراب را برای او سخت‌تر می‌کند.
• تلاش آنها را تحسین کنید. وقتی فرزندتان صحبت می کند، او را به خاطر این کار تحسین کنید و به او پاداش می دهید. این احساس را به او بدهید که صحبت کردن او تأثیر بسیار مثبتی داشته است.
• از تنبیه به عنوان انگیزه استفاده نکنید. اگر از تنبیه استفاده کنید ممکن است صحبت کردن برای کودک سخت تر شود، زیرا او بیشتر می ترسد و مضطرب می شود.
دیدگاه