امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 270624
۱۰۸۹
۱
۰
نسخه چاپی
جامعه شناسی تاریخی ازدواج

ازدواج در گذر زمان (قسمت 2)

در فرهنگ های مختلف، برداشت های متفاوتی از ازدواج وجود دارد و برخی ویژگی هایی که زمانی از اصلی ترین شاخص های ازدواج تلقی می شد امروزه چنین اهمیتی ندارد. مثلاً با زوج های فراوان بدون فرزند رو به رو هستیم یا زوج هایی که در مکان هایی دور از یکدیگر زندگی می کنند و رابطه عاطفی و جسمی منظمی با یکدیگر ندارند

ازدواج در گذر زمان (قسمت 2)
 

اغلب جامعه شناسان خانواده معتقدند ازدواج نظامی است که تمایل به ثبات؛ سازگاری و هماهنگی دارد و استروس نیز با مطالعه چگونگی ازدواج در جوامع ابتدایی معتقد است ازدواج نمونه ای از مبادله اجتماعی است.

برخی جامعه شناسان پس از برشمردن «رابطه جسمانی»، «تخالف جنسی»، «پایایی» و «قرارداد اجتماعی» به عنوان چهار خصلت اساسی ازدواج، بر این باورند که این مفهوم ارتباطی را می رساند که در مقایسه با دیگر ارتباطات انسانی دارای جامعیتی بی نظیر است. دیگر ارتباطات انسانی هریک بعدی از ابعاد حیات را می پوشانند، حال آنکه زوجیت دارای تمام ابعاد زیستی، اقتصادی، عاطفی و نیز روانی و اجتماعی است. به بیان دیگر، همزیستی زوجین در دورن خانواده، آنان را در چنان گردونه ای از ارتباطات مختلف قرار می دهد که بدون تردید، قابل مقایسه با هیچ یک از دیگر ارتباطات انسانی نیست. همچنین جامعه شناسان معتقدند ازدواج را می توان قراردادی اجتماعی مبتنی بر توافق و سازش بین زن و مرد برای دوام جامعه دانست که بر اساس قانون و شرع انجام می شود.

از دیدگاه روانشناسی، ازدواج نیازمند روح و جسم سالم، فداکاری، قدرت خلاقیت، شجاعت و جسارت است. به عبارت دیگر ازدواج پذیرش یک تعهد متقابل در زندگی خانوادگی است. این تعهد که با رضایت و خواسته طرفین مبتنی بر آزادی کامل دو طرف به وجود می آید امکان برقراری روابط صمیمانه را بین زن و مرد فراهم می کند. برخی بر جنبه های اخلاقی تاکید نموده و معتقدند ازدواج عبارت است از این که مردی با زنی با سپردن تعهد اخلاقی زندگی مشترک را آغاز می کنند تا در غم و شادی و لذت و رنج یکدیگر سهیم باشند و مشکلات زندگی را به یاری یکدیگر حل نمایند یا اینکه ازدواج به وجود آمدن رابطه مودت آمیز عشقی میان زن و مرد برای تشکیل خانواده و تولید نسل و تربیت آن است. با اینحال با وجود تغییرات مختلفی که ازدواج در طول تاریخ به خود دیده عناصر اولیه و بنیادین آن به قوت خود باقی مانده است، اما شرایط پیرامونی این عناصر و شکل قرار گرفتن در وضعیت های خاص می تواند ازدواج را به یک مسئله تبدیل سازد.

ازدواج در گذر زمان (قسمت 2)
 

برخی ازدواج را بر اساس نگرش فردی طبقه بندی می کنند. در این دیدگاه ازدواج برای افراد مختلف با شخصیت های متفاوت به اشکال متفاوتی قابل طرح است مثلاً:

ازدواج به عنوان یک امر حساب شده که در این دیدگاه همسرگزینی با تضمین منافع و ترسیم آینده امیدبخش همراه است، یا ازدواج به عنوان نوعی عکس العمل که در این دیدگاه همسرگزینی برای فرار از تنهایی صورت می گیرد یا ازدواج به عنوان نوعی سرنوشت که در این دیدگاه همسرگزینی در دیداری جذاب که می تواند تصادفی یا امری محتوم باشد خلاصه می شود یا ازدواج به عنوان یک تکلیف که در این دیدگاه همسرگزینی به سن بلوغ مربوط می شود و اینکه فرد نتیجه می گیرد که باید یک نفر را دوست داشته باشد.

در فرهنگ های مختلف، برداشت های متفاوتی از ازدواج وجود دارد و برخی ویژگی هایی که زمانی از اصلی ترین شاخص های ازدواج تلقی می شد امروزه چنین اهمیتی ندارد. مثلاً با زوج های فراوان بدون فرزند رو به رو هستیم یا زوج هایی که در مکان هایی دور از یکدیگر زندگی می کنند و رابطه عاطفی و جسمی منظمی با یکدیگر ندارند. این تفاوت ها باعث شده تا جامعه شناسان به این باور برسند که ارائه تعریف جهان شمول از ازدواج بسیار دشوار است. لذا به عقیده بسیاری، ازدواج را تنها می توان در متن نظام جنسیتی درک کرد و این نظام نیز در هر جامعه ای ویژگی های خاص خود را دارد، به گونه ای که لازم است الگوهای حاکم بر روابط افراد در سطح هر جامعه به خوبی شناخته و درک شود. باید توجه داشت که هنوز هم داشتن فرزند یکی از نتایج مهم ازدواج تلقی می شود و تصور بر این است که اگر زوجی سال ها با یکدیگر زندگی کنند اما صاحب فرزند نشوند، ازدواج آنان کامل نشده است. در بسیاری از جوامع این باور وجود دارد هنگامی که فردی ازدواج می کند در واقع از خانواده مادری خود جدا شده و خانواده جدیدی را تشکیل می دهد، بنابراین روابط خویشاوندی او دچار تغییر شده و در مواردی برخی از روابط قبلی او فراموش می شود و در مقابل با افراد دیگری که تاکنون رابطه ای نداشته پیوندهای خویشاوندی پیدا می کند و می توان گفت شرایط جدیدی در زندگی او به وجود می آید. در جوامع غربی منظور از زوج اشاره به زن و مردی است که تشکیل خانواده داده اند، در این معنا ترکیب های دیگری مانند چندهمسری به ذهن متبادر نمی شود و می توان آن را نوعی فهم اولیه از این واژه دانست. این باور از نظر تاریخی حالتی متقدم دارد و از نظر فرهنگی نیز بسیار محدود شده است. در فرهنگ های گوناگون و در دوره های تاریخی متفاوت، ازدواج عاملی برای نزدیکی و دوستی دو گروه با یکدیگر بوده و آن را تنها تصمیمی فردی بین دو نفر برای زندگی مشترک نمی دانستند. در واقع نگرش به ازدواج به جای آنکه فردگرایانه باشد حالتی جمع گرایانه داشت به طوی که می شد آن را در قالب تصمیمات بزرگ ترها برای فرزندانشان معنی کرد.

به این ترتیب می توان نتیجه گرفت که ازدواج اتفاقی به منظور تشکیل و ادامه زندگی زناشویی بین زن و مرد و ایجاد پیوندی قانونی و مشروع بین آنان است. ازدواج مهمترین اقدامی است که فرد در زندگی خود انجام می دهد این اقدام ممکن است تمام زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و موجب رشد یا شکست او شود.

این پدیده موجب تغییرات اساسی در خانواده می گردد و به دلیل عمومیت داشتن و تکرار، زوایای جالب توجه آن اغلب از دید عامه مردم پوشیده مانده است.

بیشتر بخوانید:

1001 پرسش قبل از ازدواج

سرمایه اجتماعی، تعریف و پیشینه

مقایسه عصبیت ابن خلدون و سرمایه اجتماعی

 

منبع: جامعه شناسی تاریخی ازدواج - دکتر محمد مهدی لبیبی - لیدا حیدری ورنامخواستی

پایگاه خبری حقوق نیوز - مقالات اجتماعی

  • منبع
  • حقوق نیوز

    دیدگاه

    شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



    کد امنیتی کد جدید