امروز: سه شنبه, ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ برابر با ۰۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۱۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 274095
۳۳۹۳
۳
۰
نسخه چاپی

اشکال بخشش مهریه | مراحل بخشش مهریه | آیا اقرار به وصول مهریه در دفترخانه قابل ابطال است؟

مهریه از حقوق و اموال زن محسوب می شود، از این رو او حق هرگونه تصرفی در آن را دارد که یکی از این حقوق بخشش آن به زوج (مرد) می باشد.

اشکال بخشش مهریه | مراحل بخشش مهریه | آیا اقرار به وصول مهریه در دفترخانه قابل ابطال است؟

مهریه از حقوق و اموال زن محسوب می شود، از این رو او حق هرگونه تصرفی در آن را دارد که یکی از این حقوق بخشش آن به زوج (مرد) می باشد.

بسیار دیده شده است که زنی با توجه به شرایط زندگی، ترجیح می دهد مهریه خود را ببخشد. اما سوال این است که بخشیدن مهریه چگونه است و آیا تنها با گفتن به صورت لفظی مهریه بخشیده می‌شود یا خیر؟

اشکال بخشش مهریه از سوی زن

مطابق قانون برای اینکه زن اقدام به بذل مهریه به همسر خود کند، شرط خاصی پیش بینی نشده است.

بخشیدن و یا به تعبیر حقوقی، بذل مهریه به سه صورت هبه غیر معوض، هبه معوض و ابرا انجام می شود که آنها را در ذیل بررسی می کنیم.

حالت اول)  اگر زن در قبال بخشش مهریه، از شوهر خود مالی دریافت نکند در اصطلاح به این نوع بخشش هبه غیر معوض گویند. در این نوع بخشش زن هر زمان که بخواهد می تواند از بخشش خود رجوع کرده و مهریه را مطالبه کند.

به بیان دیگر در هبه غیرمعوض هم، همانند ابراء، زوجه بدون هیچ عوض یا جایگزینی مهریه را بذل می‌کند؛ اما هبه ناظر به مواردی است که مهـریه به صورت عین معین و به عنوان مثال به صورت مالکیت سه دانگ یک ملک در نظر گرفته شده است.

در مورد هبه غیرمعوض زوجه همیشه می‌تواند به آنچه بخشیده رجوع کند.

حالت دوم)  اگر زن در ازای بخشش مهریه از شوهر مال، انجام یا عدم انجام عملی را مطالبه کند، این بخشش مهریه از نوع هبه معوض است. مثال این مورد زمانی است که زن در قبال طلاق تمام یا بخشی از مهریه خود را به شوهر می بخشد.  هبه معوض قابل رجوع نمی باشد مگر در مورد طلاق، که زن می تواند بعد از طلاق و در مدت عده به مهریه ای که به شوهر بخشیده است رجوع کند در این صورت شوهر هم می تواند به زن رجوع کند.

در بیان حقوقی هبه معوض نیز به معنای بذل مهریه در مقابل هر عوض یا جایگزینی اعم از انجام دادن یا انجام ندادن کاری مانند موافقت زوج با طلاق است. لازم به ذکر است که تحقق هبه در مورد مهریه‌هایی که عین معین است، مانند سه دانگ از یک ملک، موکول به رعایت شرایط قانونی مندرج در قانون مدنی از جمله قبول و قبض (قبض به معنای در تصرف گرفتن است ) که البته در صورتی که عین موهوبه (آنچه بخشیده می‌شود) در ید متهب (کسی که مالی به او بخشید می‌شود) باشد، با توجه به صراحت ماده ۸۰۰ قانون مدنی، محتاج به قبض نیست. بدین ترتیب اگر به هر دلیلی عین موهوبه قبلاً در ید زوج بوده باشد، نیازی به عمل قبض نیست و در مواردی همچون مالکیت یک منزل، لازم نیست حتما قبل از هبه به تصرف زوجه داده شده و یا انتقال صورت گرفته باشد تا قبض توسط زوج ممکن شود.

در هبه معوض، در صورتی که عوض هم داده شده باشد، طبق ماده ۸۰۳ قانون مدنی، قابل رجوع نیست. لازم به ذکر است هرگاه هبه، معوض و در قبال طلاق باشد، در صورتی که زوجه در دوران عده به مهریه رجوع کند، زوج هم می‌تواند رجوع به زوجیت کند و طلاق بائن به طلاق رجعی تبدیل می‌شود. همچنین اگر بخشیدن مهـریه در مقابل طلاق باشد و زن طلاق داده نشود، این امر ابراء محسوب نشده و یک هبه قابل رجوع است.

بدین ترتیب حتی رجوع از بذل مهریه در صورتی که در دفتر اسناد رسمی انجام شده باشد نیر در صورت عدم اسقاط حق رجوع ضمن سند تنظیمی، متصور است و این امکان وجود دارد که زوجه از هبه رجوع کند؛ اما نکته قابل توجه این است که اگر عقد هبه به صورت رسمی ثبت نشده باشد، باید ابتدا تحقق هبه در دادگاه ثابت شود و سپس از آن رجوع شود که در صورت ثبت رسمی عقد هبه، نیازی به اثبات آن قبل از رجوع وجود ندارد.

حالت سوم) ابرا زمانی است که زن ذمه شوهر از پرداخت مهریه را بری می کند. به عبارت دیگر دِین شوهر را حلال می کند. ابرا از موارد سقوط دِین محسوب شده و قابل رجوع نمی باشد.

به تعبیر حقوقی چنانچه مهریه همانند اغلب موارد رایج در جامعه، دین و به عنوان مثال به صورت سکه تعیین شده باشد، مشمول مقررات ابراء خواهد بود. با توجه به ماده ۲۸۹ قانون مدنی، ابراء عبارت است از صرف‌نظر کردن داین از حق خود و به معنی صرف نظر کردن از حق، اسقاط حق به طور مطلق و بدون انتظار دریافت مالی از مدیون و پیدایش تعهد و التزامی از طرف او است و بدین ترتیب زوجه می‌تواند ذمه شوهر را نسبت به مهریه ساقط کند.

ابراء که صرفاً در خصوص دیون قابل تحقق است امکان رجوع ندارد. زیرا ابراء، موجب اسقاط دین و یکی از اسباب سقوط تعهد است.

مراحل بخشش مهریه

بخشش مهریه عمل تشریفاتی نبوده و زوجه می تواند ضمن یک کاغذ با امضا و اثر انگشت خود مهریه اش را ببخشد. اما معمولا زوجین برای محکم کاری به دفاتر اسناد رجوع کرده و بخشش را به صورت اقرار ثبتی در این دفاتر انجام می دهند.

دفتر اسناد رسمی پس از ثبت اقرارنامه، یک نسخه از آن را به دفتر ازدواجی که زوجین در آن دفتر عقد کرده اند برای ثبت در عقد نامه می فرستد.

مدارک لازم برای بخشیدن مهریه

مدارک لازم برای بخشیدن مهریه، همان عقدنامه و مدارک شناسایی زوجه و صرف حضور او در دفتر اسناد رسمی در کمال عقل و سلامت است. البته به شرطی که بالای ۱۸ سال تمام باشد.

بسیاری از دفاتر اسناد رسمی به دلیل مشکلاتی که معمولا بعد از بخشیدن مهریه بدون بازگشت پیش می آید، از نوشتن سند ابراء مهریه، اقرار به دریافت مهریه یا بخشیدن مهریه (بذل) خودداری می کنند و شرط می گذارند که یکی از نزدیکان زوجه نیز حضور داشته باشد.

بخشش مهریه با اذن پدر

 خانمی که قصد دارد مهریه اش را به شوهرش ببخشد بهتر است بدون اجازه پدر این کار را انجام ندهد هر چند این موضوع نه جنبه قانونی دارد و نه جنبه شرعی اما دفاتر اسناد رسمی به دلیل اینکه گاهی این بخشش مهریه از روی اجبار یا از روی احساسات آنی رخ می دهد این شرط را برای این موضوع می گذارند که یک شرط لازم نیست اما از بروز مشکلات بعدی پیشگیری می کند.

گاهی اوقات بخشیدن مهریه از سوی زن نشانه رضایت او از زندگی زناشویی‌ و همچنین علاقه‌مندی او به همسرش است اما گاهی اوقات هم شرایط زندگی به قدری برای زن سخت می‌شود که او تصمیم می‌گیرد که مهریه خود را در ازای اینکه شوهرش او را طلاق دهد به او ببخشد.

علاوه‌بر اینکه ممکن است زن با رضایت کامل بخواهد بخشی یا کل مهریه خود را ببخشد ممکن است که مرد او را مجبور کرده باشد که مهریه خود را ببخشد یا اینکه خود زن براساس احساسات زودگذری که دارد بخواهد مهریه‌اش را ببخشد. به همین دلیل دفترخانه‌ها اجازه پدر زن را برای بخشش مهریه از سوی او به عنوان یک شرط لازم و ضروری برای این امر در نظر می‌گیرند درصورتی که در شرع و قانون شرط خاصی برای بخشش مهریه از سوی زن در نظر نگرفته شده است.

آیا اقرار به وصول مهریه در دفترخانه قابل ابطال است؟

خیر. اقرار به وصول مهریه از سوی خانم و زوجه به هیچ وجه قابل ابطال نیست. زن بعد از بخشیدن مهریه نمی تواند آنرا دوباره مطالبه کند.

البته تنها و تنها در یک صورت اقرار به وصول مهریه قابل ابطال است

که زن بتواند ثابت کند اقراش بر اثر اجبار و بدون رضایت بوده است.

البته این ادعا به سادگی مورد قبول دادگاه قرار نمی گیرد.

تقریبا هیچ دادگاهی سند رسمی تنظیم شده در دفترخانه را با ادعای اجبار باطل نمی کند.

  • منبع
  • حق جو
  • یاسا
  • فردانیوز
  • میزان آنلاین

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید