امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 265707
۵۰۵۰
۶
۰
نسخه چاپی

اهمیت مکان یا لوکیشن در سینما

یک لوکیشن تلویزیونی یا سینمایی به محلی گفته می‌شود که بخش‌هایی (یا کل) یک مجموعه تلویزیونی یا سینمایی در آنجا تهیه و فیلمبرداری می‌شود.

اهمیت مکان یا لوکیشن در سینما

اهمیت مکان یا لوکیشن در سینما

مکان یا لوکیشن، جایی است که داستان فیلم در آنجا اتفاق می افتد. مکان اهمیت زیادی در فیلمنامه دارد و بعد از زمان تعیین کننده صحنه های فیلم است. فیلمنامه نویس حتما باید در فیلمنامه خود مکان وقوع یک رویداد و صحنه را مشخص کند. اینکه این مکان داخلی است یا خارجی و اگر داخلی است، در یک اتاق می گذرد یا در مدرسه یا مسجد یا کلیسا یا دادگاه و اگر خارجی است کجاست؟ در خیابان های یک شهر یا کوچه های یک روستا یا دشت و بیابان و یا دریا.

مکان رویدادهای یک فیلم می تواند مانند فیلم «مستاجر پولانسکی»، آپارتمانی کوچک در یک شهر بزرگی مانند پاریس باشد یا خانه ای بزرگ، ویلایی و اشرافی مثل فیلم «زیبایی ربوده شده» برناردو برتولوچی.

مکان می تواند مفهومی کلی تر داشته باشد و محدوده های ملی و جغرافیایی را شامل شود. فیلمی که در فرانسه می گذرد از نظر مکانی با فیلمی که در ایران می گذرد تفاوت های بسیاری دارد که هنگام دیدن فیلم باید در نظر گرفته شود. اینجاست که مفهوم سینمای ملی مطرح می شود. در واقع یکی از مشخصه های سینمای ملی کشورهای مختلف، مکان جغرافیایی داستان فیلم است. با دیدن تصویری از شهر پاریس فورا می فهمیم که با فیلمی فرانسوی مواجه ایم یا اینکه حداقل داستان فیلم در فرانسه اتفاق می افتد.

از طرفی مکان می تواند در یک فیلم دارای جایگاه منحصر به فردی باشد. مکان روستای فیلم «گاو» داریوش مهرجویی، هویت اجتماعی و فرهنگی فیلم گاو را تعیین می کند. همین طور بازارچه نایب گربه در فیلم «قیصر» که محل وقوع مهم ترین رویدادهای فیلم است، فضا و حال و هوای فیلم را نشان می دهد.

اهمیت مکان یا لوکیشن در سینما

فیلم «دار و دسته های نیویورکی» مارتین اسکورسیزی، تصویری از شهر نیویورک ارائه می دهد که در فیلم های دیگر نیست. نیویورک در فیلم های وودی آلن نیز موقعیت مکانی منحصر به فردی دارد.

علاوه بر این، مکان یک فیلم، زمان و دوره تاریخی که داستان فیلم در بستر آن اتفاق می افتد را مشخص می کند. وقتی صحبت از مکان است، خود به خود معماری و بافت شهری یا روستایی یک فیلم مشخص می شود، فیلم «نوسفراتوی خون آشام» ورنر هرتسوگ کارگردان آلمانی که اقتباس او از داستان دراکولای برام استوکر است در آلمان قرن نوزدهم می گذرد. بیننده با دیدن بافت شهر محل سکونت جاناتان، شخصیت اصلی فیلم و معماری گوتیک قصر کنت دراکولا، فورا پی می برد که داستان فیلم در آلمان اتفاق می افتد در حالی که فرانسیس فورد کاپولا در اقتباس خود از رمان دراکولای برام استوکر، آن را به کشور اصلی محل وقوع داستان یعنی انگلستان و شهر لندن می برد.

مکان، مشخص کننده ژانر (گونه) یک فیلم نیز هست. ما در سینما ژانرهای مختلف داریم. مثل ژانر وسترن، ژانر جنگی، ژانر تاریخی، ژانر گانگستری، ژانر ترسناک.

برخی از این ژانرها ارتباط تنگاتنگی با مکان دارند. مثلا بیننده با دیدن صحنه ای از یک شهر قدیمی (مثلا تگزاس) در فیلم های جان فورد یا هوارد هاوکز، می فهمد که با یک فیلم وسترن طرف است. همین طور نیویورک دهه شصت، یکی از مکان های اصلی فیلم گانگستری «پدرخوانده» است. همین طور شیکاگوی دهه سی مکان رویدادهای فیلم گانگستری «تسخیرناپذیران»ساخته برایان دی پالما درباره آل کاپون گانگستر معروف آمریکایی است.

نخلستان های سوخته اطراف آبادان و اهواز و رودخانه بهمنشیر یا کارون در جنوب ایران، مكان بسیاری از فیلم های جنگی ایرانی است و بیننده با دیدن آنها فورا خود را در فضای جنگ ایران و عراق احساس می کند.

اهمیت مکان یا لوکیشن در سینما

مكان یک فیلم می تواند استودیو یا در لوکیشن های واقعی باشد. بسیاری از فیلم های آمریكایی در استودیوهای کمپانی های بزرگ فیلمسازی در هالیوود فیلمبرداری می شوند.
این استودیوها آن قدر بزرگ اند که دکورهای بسیاری از شهرهای فیلم های تاریخی و وسترن را در آنها ساخته اند و فیلمساز مجبور نیست در مكان های واقعی فیلمبرداری کند. صحنه های عظیم و باشكوه فیلم های تاریخی بن هور ساخته ویلیام وایلر و ده فرمان سیاخته سیسیل ب دومیل، همه در این استودیوها ساخته شده اند. مرحوم علی حاتمی نیز تهران قدیم را در یک شهرک سینمایی در اطراف تهران بازسازی کرد. همین طور شهرک دفاع مقدس که اطراف تهران ساخته شد، مكان اصلی رویدادهای بسیاری از فیلم های جنگی است.

اهمیت مکان یا لوکیشن در سینما

در سینمای مدرن، مكان به مثابه یک امر کیفی مطرح است. یعنی در این فیلم ها، مكان به همراه عناصر دیگر فیلم نه تنها عنصری روایی است بلكه در خدمت خلق و ایجاد یک فضای روانی است و به روحیه شخصیت های فیلم کاملا مرتبط است. مثلا مایكل آنجلو آنتونیونی کارگردان بزرگ ایتالیایی در فیلم های آگراندیسمان (بلوآپ) و صحرای سرخ برای نزدیک کردن مكان ها به کیفیت مورد نظرش، حتی فضاهای خارجی را نیز رنگ کرده است. در فیلم های تارکوفسكی، مكان ها، جزئی از شخصیت آدم های درون فیلم اند، یعنی مكان در این فیلم ها مثل عناصر دیگر فیلم، نه تنها در خدمت روایت و فضاسازی است بلكه بیانگر درون شخصیت ها نیز است.

مكان در دنیای واقعی، هرگز به آن شكل که در سینما موجودیت پیدا می کند، وجود ندارد.

کافه فیلم کازابلانكا ساخته مایكل کورتیس در عالم واقعیت نیست بلكه کافه ای ساختگی است که مكان وقوع مهم ترین رویدادهای فیلم کازابلانكا از جمله عشق بین زن و مرد فیلم (همفری بوگارت و اینگرید برگمن) در آنجا شكل می گیرد. این کافه امروز از هر کافه دیگری در ذهن عاشقان سینما و کسانی که این فیلم زیبا را دیده اند حضور دارد و اگر روزی گذارشان به کشور مراکش و شهر کازابلانكا بیفتد، اول سراغ کافه ریک را خواهند گرفت.

همین طور پاریسی که برنیاردو برتیولیوچی در فیلم آخرین تانگو در پاریس یا لویی مال در فیلم آسانسور به سوی سكوی اعدام به ما نشان می دهند، با پاریسی که ما می شناسیم بسیار متفاوت است. آنها پاریس را آن گونه تصویر کرده اند که خود در ذهن شان ساخته اند و با قصه فیلم شان و شخصیت های آن ارتباط تنگاتنگی دارد. پاریس در فیلم های این فیلمسازان آن گونه جلوه می کند که آنها خواسته اند تا آن گونه جلوه گر شود.

اهمیت مکان یا لوکیشن در سینما

تصاویر شهرها در درون فیلم ها، بازتاب روح و درون شهروندان آن شهرها، هستند. در یک فیلم عاشقانه و رمانتیک، شهرها زیبا، نشاط آفرین و دوست داشتنی اند اما در فیلم های نوآر (سیاه) و گانگستری آمریكایی و فرانسوی، شهرها علیرغم زیبایی ظاهری آنها، جهنم تبهكاران اند و مكانی اند که قهرمان تراژیک فیلم در پایان آن بر کف آسفالت سرد آن جان می دهد.

فضا و مكان در سینمای اکسپرسیونیستی و سوررئالیستی، ماهیتی انتزاعی، خواب گونه و رویایی دارد و با تصورات ما از مكان ها و فضاهای واقعی مطلقا متفاوت است. در فیلم متروپولیس ساخته فیلمساز برجسته آلمانی فریتزلانگ و یا نقطه کریستوفر نولن، کلان شهرهایی با هیبتی غول آسا را می بینیم که تنها در عالم خواب می توان آنها را تصور کرد.
مكان در سینما عینا آن چیزی نیست که در برابر دوربین قرار می گیرد بلكه به کمک طراحی صحنه، طراحی دکور، نور پردازی و میزانسن ، چهره دیگری پیدا می کند تا به مفاهیم ذهنی مورد نظر کارگردان نزدیک شود.

اهمیت مکان یا لوکیشن در سینما

آموزش مقدماتی سینما - مسعود جواهری

  • منبع
  • حقوق نیوز

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید