تصميمگيری شامل انتخاب يك راه و روش، از ميان دو يا چند روش موجود می باشد.
تصميمگيری
تصميمگيری شامل انتخاب يك راه و روش، از ميان دو يا چند روش موجود می باشد. تصميم به معنای انتخاب خود آگاه است كه به فرد امكان می دهد تا براساس مجموعه شرايط داده شده، نحوه رفتار و طرز تفكر خاص آن مجموعه را بررسی و سپس يك گزينه قبول و سپس اجرا گردد.
تصميم زمانی گرفته می شود كه انتخاب انجام شده باشد. از تصميمگيری نمی توان صرفنظر كرد، زيرا امتناع ورزيدن از گرفتن تصميم خودش يك نوع تصميمگيری است.
اصولاً تصميمات را در دو گروه تقسيم بندی می كنند:
_ تصميمات برنامهريزی شده
_ تصميمات برنامهريزی نشده
تصميمات برنامهريزی شده : بر اصول تثبيت شده سياستها، قواعد، مقررات و يا روشها استوار است. بعنوان مثال وقتی مدير داخلی يك شركت مهندسی تقاضايی مبنی بر افزايش حقوق و دستمزد از جانب كارگر متصدی يكی از ماشين ها دريافت می كند.
تصميمگيری نهايی اين درخواست مبتنی بر يك سری اصول برنامهريزی شده است. تصميم مبنی بر موافقت با درخواست اضافه حقوق در راستای سياست بنيادی سازمان مورد بررسی قرار می گيرد. اين تصميمی برنامهريزی شده می باشد.
تصميمات برنامهريزی نشده : در چهارچوب سياستها، قواعد و يا روشها قرار نمی گيرد. اين چنين تصميماتی معمولاً در موارد استثنايی و هنگام بروز مشكلات جديد گرفته شده و بر پايه قريحه داوری و قضاوت مديريت استوار است. بعنوان مثال تصميمی که يک مدير در هنگام مواجه شدن با يک بحران بصورت ضرب العجلی می گيرد يک تصميم برنامهريزی نشده می باشد.
عوامل تاثیرگذار بر تصمیم گیری
1- عوامل عقلایی: منظور، عوامل قابل اندازه گیری از قبیل هزینه، زمان، پیش بینی ها و غیره می باشد. یک تمایل عمومی وجود دارد که بیشتر بدین عوامل پرداخته و عوامل غیر کمی را از یاد ببریم.
2- عوامل روانشناختی: مشارکت انسان در پدیده تصمیم گیری روشن است. عواملی از قبیل شخصیت تصمیمگیر، توانائی های او، تجربیات، درک، ارزشها، آمال و نقش او از جمله عوامل مهم در تصمیمگیری می باشند.
3- عوامل اجتماعی: موافقت دیگران بخصوص کسانی که تصمیم به نوعی بر آنان تاثیر می گذارد، از مسائل مهم تصمیمگیری است. توجه به این عوامل از مقاومت دیگران در برابر تصمیم می کاهد.
4- عوامل فرهنگی: محیط دارای لایه های فرهنگی متعددی است که به نام فرهنگ منطقه، فرهنگ کشور و فرهنگ جهانی خوانده می شود. همچنین فرهنگ خود سازمان نیز باید مطمح نظر قرار گیرد. این فرهنگ ها بر تصمیم فردی و یا سازمانی ما در قالب هنجارهای مورد قبول جامعه، رویه ها و ارزش ها تاثیر می گذارند.
انواع تصمیم گیری
برای گرفتن یک تصمیم درست باید انواع آن را بشناسیم. در ادامه با انواع تصمیم گیری آشنا خواهیم شد:
1. تصمیمگیری احساسی
در تصمیمگیری احساسی، این عواطف و هیجانات هستند که نقش تعیین کننده دارند. در حقیقت افراد فکرشان را تعطیل میکنند و به حرف دلشان گوش میکنند. در این نوع تصمیم گیری از آینده نگری خبری نیست و مسلما عواقب و مشکلاتی به دنبال خواهد داشت. بهتر است در چنین شرایطی حتما با افراد معتمد و یا متخصص موضوع را در میان بگذارید.
2. تصمیم گیری اضطراری
بعضی افراد در شرایطی که مجبورند تصمیم بگیرند دچار اضطراب میشوند. تعارض بین این انتخابها و اضطراب، گاهی به قدری نفسگیر و غیرقابل تحمل میشود که فرد نمیتواند بهدرستی تصمیم بگیرد. این افراد در این شرایط بدون فکر کردن و بدون اینکه سعی کنند اطلاعاتی در مورد انتخاب شان به دست آورند، برای اینکه از این تنش و فشار رهایی یابند یکی از گزینهها را بدون فکر کردن انتخاب میکنند. درواقع انتخاب او به منزلۀ فرار است. به جای فرار بهتر است در صدد حل موضوع اصلی یعنی درمان اضطراب برآیید.
3. تصمیم گیری اجتنابی
بعضی از آدمها وقتی در موقعیت انتخاب و تصمیم برای مسائل مهم زندگی خود قرار میگیرند سعی میکنند از مسئله فرار کنند، این افراد خود را ضعیفتر از آن می بینند که بتوانند تصمیم بگیرند. مدام امروز و فردا می کنند، و با گفتن «بی خیال همه چیز درست میشود» به یک آرامش کاذب و زودگذر می رسند.
4. تصمیم گیری تکانهای
تکانه به زبان خیلی ساده یعنی هیجانهای زودگذر و شدید که آدم را به کاری وا میدارد. در تصمیمگیری تکانهای فرد سریع و بدون تفکر تصمیم میگیرد. تصمیمهایی که معمولاً خود افراد هم بعداً از کارشان تعجب میکنند. این روش یکی از خطرناکترین سبکهای تصمیمگیری است که ممکن است عواقب و پیامدهای ناخوشایندی برای فرد و اطرافیانش داشته باشد.
5. تصمیمگیری مطیعانه
تصمیم گیری مطیعانه براساس انتظاراتی است که دیگران از فرد دارند. این افراد خواستهها و اهداف خودشان را نادیده میگیرند و به راحتی اجازه میدهند دیگران به جای آنها انتخاب کنند. این افراد از اعتماد به نفس کافی برای روبرو شدن با مسائل و مسئولیتهای زندگی برخوردار نیستند و معمولاً با سپردن حق انتخاب به دیگران به نوعی میخواهند از پیامدهای انتخابشان شانه خالی کنند.
6. تصمیم گیری تقدیری
تصمیم گیری تقدیری زمانی اتفاق میافتد که افراد مهارتی برای گرفتن تصمیم ندارند. اصلاً به فکرشان هم نمیرسد خودشان هم قدرتی برای فکر و انتخاب دارند. همه چیز را به قضا و قدر نسبت می دهند و شانسی انتخاب می کنند. در باور این افراد همه شکستها و موفقیتهای افراد وابسته به شانس و بخت و اقبال است.
7. تصمیم گیری منطقی
تصمیم گیری منطقی سالمترین و بهترین روش است، چون فرد سعی میکند براساس فکر و منطق عمل کند. انتخاب بر اساس ارزشها و دانش تصمیم گیرنده میباشد. فرد تلاش میکند همه اطلاعات مورد نیاز را جمعآوری کند، همه جوانب کار را بسنجد و به پیامدهای احتمالی انتخابش خوب فکر کند و در نهایت یک تصمیم کاملاً آگاهانه بگیرد.
چطور تصمیم گیری درست داشته باشیم؟
1- اگر سابقه تصمیمات اشتباه داشتهاید خودگویی منفی را کنار بگذارید و با اعتماد به نفس به جلو نگاه کنید. برای اطلاع از چگونگی دور کردن افکار منفی، کلیک کنید.
2- تصمیمات خود را ثبت کنید. با این کار بعد از گذشت زمان خواهید دید که هرچند، گاهی تصمیمات اشتباهی داشتهاید اما تصمیمات عالی بسیاری گرفته اید. در این صورت آگاهی و دیدگاه متعادل تری خواهید داشت و میتوانید به قدرت انتخاب خود بیشتر اعتماد کنید.
3- مسلما تصمیم گیری نیاز به کمی زمان و انرژی ذهنی دارد و بهتر است در زمانی خاص روی موضوع تمرکز کنید.
4- لیستی از مزایا و معایب تصمیم خود بنویسید حتی اگر فکر میکنید تقریبا دور از ذهن هستند.
5- تحقیق و جستجو کنید گاهی تصمیم گیری کاری سخت و دشوار است. ممکن است اطلاعی در خصوص مسئله مورد نظر نداشته باشید. در این صورت میتوانید با مشورت کردن و مشاوره گرفتن و یا جستجوی آنلاین اطلاعات کافی و مفیدی بدست بیاورید.
6- اهداف خود را مرور کنید. این اهداف به دو دسته تقسیم میشوند، اهداف کوتاه مدت و اهداف بلند مدت. گاهی سنجش هدف میتواند قدرت ما را برای گرفتن تصمیم درست بیشتر کند.
چگونه مهارت تصمیم گیری را در خود تقویت کنیم؟
1- در تصمیم گیری بهتر است با افراد آگاه، متخصص و با تجربه مشورت کنید.
2- سعی کنید خودآگاهی تان را افزایش دهید.
3- با حفظ و افزایش اعتماد به نفس اجازه ندهید دیگران برای شما تصمیم بگیرند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه افزایش اعتماد به نفس کلیک کنید.
4- شهامت گرفتن تصمیم و انتخاب را در خود تقویت کنید.
5- هدف گذاری در زندگی موجب تقویت مهارت تصمیم گیری میشود. افرادی که اهداف کوتاه مدت و بلند مدت دارند راحتتر و مناسبتر تصمیم میگیرند.
دیدگاه