دامپینگ به فروش و صادرات یک کالا با قیمت کمتر از هزینه‌های تمام شده یا به عبارتی دیگر فروش کالا در خارج به قیمتی کمتر از قیمت داخلی گفته می‌شود.
تعریف دامپینگ
دامپینگ در بازارهای بین المللی به بازار شکنی و یا قیمت شکنی نیز معروف است. به طور کلی واژه ی دامپینگ به معنای فروش و یا صادرات یک کالا به کشورهای دیگر با قیمتی پایین تر از قیمت تمام شده می باشد.
دامپینگ از واژگان خاص اقتصادی به حساب می‌آید که بویژه در تجارت بین‌المللی جایگاهی ویژه و قانونی دارد؛ و به معنای فروش یا صادرات یک کالا با قیمت کمتر از هزینه‌های تمام شده یا به عبارتی دیگر فروش کالا در خارج به قیمتی کمتر از قیمت داخلی گفته می شود.
معادل فارسی این واژه رقابت مکارانه یا تبعیض در قیمتها در بازرگانی معنا شده‌است. به عبارت بهتر، تولیدکنندگان و بازرگانان برای به دست آوردن بازارها، محصولات خود را با قیمتی کم عرضه کنند، برخی کارشناسان معادل فارسی این واژه را رقابت مخرب نیز دانسته‌اند. استراتژی کلی دامپینگ به حذف رقبا و در اختیار گرفتن بازار مربوط می‌شود.
انواع دامپینگ
1- دامپینگ مستمر یا دائمی (بلندمدت)
2- دامپینگ مخرب یا غارتگر (کوتاه مدت)
3- دامپینگ تصادفی (فصلی)
دامپینگ مستمر یا دائمی
نام دیگر آن دامپینگ بلند مدت است.
این دامپینگ زمانی اتفاق می فتد که یک تولیدکننده یا انحصارگر تصمیم می گیرد تا بیشترین سود را داشته باشد. در این زمان کالای خود را با بالاترین قیمت در داخل کشور به فروش می گذارد. این روش بیشتر شامل کالاهایی می شود که تولید انبوه آنها سبب می شود تا قیمت نهایی تولیدشان پایین تر دربیاید. این کالاها در داخل کشور فاقد یکسری از هزینه ها مثل هزینه ی حمل و نقل هستند. اما همان کالا برای فروش در خارج از کشور توسط همان تولید کننده با قیمتی بسیار پایینتر به فروش میرسد که یکی از دلایل آن میتواند وجود رقبای خارجی قدرتمند باشد.
به طور مثال :
فروش خودروهای ایرانی در داخل کشور با قیمتی بسیار بیشتر از قیمت نهایی شده
و فروش همان خودرو در خارج از کشور با وجود هزینه های حمل و نقل و … با قیمتی بسیار پایینتر
دامپینگ مخرب یا غارتگر
عبارت است از فروش موقتی کالا در خارجی به قیمت کمتر از فروش داخل یا حتی با ضرر و فروش آن به قیمت کمتر از هزینه های تولید برای بیرون راندن رقبای دیگر و یا از بین بردن صنعت داخلی یک کشور که پس از بی رقیب شدن در بازار کالای مکرر، قیمتها جهت کسب سود حاصل از قدرت انحصاری بالا می رود.
دامپینگ تصادفی
این دامپینگ زمانی اتفاق میفتد که به طور مثال یک کالا در داخل کشور بیش از اندازه تولید می شود. یعنی برای مصرف کننده در داخل کشور به مقدار نیاز از این کالا وجود دارد و در واقع تولید مازاد اتفاق افتاده است.
در این زمان برای اینکه فروش کالا در داخل کشور با افت شدید قیمت به دلیل تولید مازاد اتفاق نیفتد آنرا به کشورهای دیگر صادر می کنند.
این روش موقت است و به محض اتمام تولیدات مازاد عملیات متوقف می شود.
دلایل استفاده از دامپینگ
دلایل زیادی برای این مسئله وجود دارد که مهمترین آن ها عبارتند از:
- حضور در بازارهای خارجی به منظور در دست گرفتن انحصار آن
- از دور خارج کردن رقبا در زمینه ی تولید همان محصول
- ضربه زدن به اقتصاد کشور مقصد
- خروج تولیدات مازاد از کشور برای جلوگیری از کاهش قیمت آن
- دسترسی به سهم از بازار کالای مربوطه
- فروش کالاهایی که به دلیل نداشتن کیفیت مناسب دارای تقاضای خوبی نیستند.
مزایای دامپینگ
یکی از مزایای آن فروش یک محصول با قیمتی غیر قابل رقابت و بسیار پایینتر از قیمت واقعی محصول می‌باشد. یک کشور توسط اختصاص یارانه به تجارت‌های صادراتی خود، این امکان را می‌دهد تا محصولات خود را به قیمت پایینتر به‌فروش برسانند.
کشور ارائه دهنده‌ی کالا برای اینکه سهم بازار خود در آن صنعت را افزایش دهد، حتی تمایل دارد که محصول را از دست دهد، ولی از این طریق با سودآوری در آینده، سرمایه‌گذاری کند. ممکن است این کار را برای ایجاد شغل در کشور انجام دهد و از دامپینگ به عنوان یک حمله به صنعت کشور دیگر استفاده کند. کشورها امیدوار هستند تا از این طریق تولیدکنندگان داخلی را از تجارت خارج کرده و آنها را به رهبر صنعتی تبدیل کنند.
یکی دیگر از مزایای دامپینگ به طور موقت برای مصرف‌کنندگان در کشوری است که مورد دامپینگ قرار گرفته‌اند. تا زمانی که یارانه ادامه یابد، آنها قیمت‌های پایین‌تری را برای خرید آن کالا پرداخت می‌کنند. به عنوان مثال در صورت دامپینگ چوب، قیمت پایین چوب در بعضی از کشورها سبب می‌شود که قیمت ساخت و ساز خانه نیز کاهش یابد.
معایب دامپینگ
یکی از مشکلات اصلی و معایب دامپینگ هزینه‌ی زیاد آن برای ادامه می‌باشد. ممکن است دامپینگ کالا‌های ارزان برای دور نگه داشتن سایر رقبا در تجارت، سال‌ها زمان ببرد و در همین حال، هزینه‌ی یارانه‌های اختصاص یافته به دامپینگ میتواند به بدهی‌های دولتی صادراتی اضافه کند.
از دیگر معایب دامپینگ مقابله کردن با شرکای تجاری می‌باشد، زیرا ممکن است دولت برای خنثی کردن دامپینگ محدودیت‌هایی برای تجارت و تعرفه‌های کالاها قرار دهد.
سومین مورد محکوم بودن دامپینگ توسط سازمان تجارت بین‌المللی است. به این معنی که سازمان تجارت جهانی و اتحادیه اروپا مخالف دامپینگ هستند.
یکی دیگر از معایب دامپینگ، مشکلاتی است که دامپینگ برای کشور مصرف‌کننده ایجاد می‌کند. پس از گذشت زمانی نه چندان طولانی در کشور مورد دامپینگ قرار گرفته شده، تولیدکنندگان داخلی از چرخه‌ی رقابت آن کالا خارج شده و باعث ایجاد رکود در بازار داخلی و حتی افزایش نرخ بیکاری در آن کشور می‌شود.
در اتحادیه‌های منطقه ای مانند مناطق تجارت آزاد یا اتحادیه‌های گمرکی مانند اتحادیه اروپا که با وجود بازار واحد متحد، در هر یک از این مناطق تجاری است، هر لطمه به صنعت موجود در آن اتحادیه، لطمه به همه دولت‌های عضو این اتحادیه محسوب می‌شود. به عبارت دیگر، در مواردی که یک یا چند کشور طبق مقررات قسمت (الف) از بند 1 ماده 24 گات 1994 به چنان سطحی از ادغام دست یابند که خصوصیات بازار واحد را پیدا کنند، صنعت در سراسر منطقه موضوع ادغام، به معنای صنعت داخلی خواهد بود.
دیدگاه