کاریزما، در اصطلاح به خصوصیت کسی گفته میشود که بشخصه و یا به عقیده دیگران، دارای قدرت رهبری فوقالعاده است.
پیشینه کاریزما
فَرَهْمَندی یا کاریزما (به یونانی: χάρισμα یا «خاریسما») در لغت به معنی جذابیت غیرعادی و دارا بودن صفتهای ویژه و ممتاز و منحصربهفردی است که مورد پسند و ستایش تعداد زیادی از دیگر انسانهاست. جاذبهای انفرادی (فردی) که اثری اجتماعی (جمعی) دارد.
واژه کاریزما برگرفته از خاریسمای یونانی به معنای جاذبه ذاتی است که خود از خاریتاس به معنای متانت، جذابیت، برکت، و موهبت میآمد. خاریسما در دوره باستان و پیش از سده بیستم کاربرد محدودی داشت و در دو معنا بکار میرفت: در معنای اول به جاذبههای ظاهری یک نفر اطلاق میشد که خصلتی دنیوی داشت، و در معنای دوم از فرهمندی الوهی یا برخورداری از موهبتی آسمانی حکایت میکرد و امری اساطیری یا الاهیاتی بود. این کاربرد در فرهنگ و زبان ایرانی و فارسی نزدیک به فر ایزدی یا شکوه آسمانی است.
از اواسط قرن بیستم و در ادبیات سیاسی و اجتماعی٬ واژه کاریزما به تعبیر غالبی در توصیف چهرههای سیاسی برجسته بدل شد، چهرههای مثبت یا منفی که جذابیت مقاومتناپذیری برای تودهها داشته، توان اثرگذاری بیمانندی بر آنها یافته بودند.
ماکس وبر (حقوقدان، سیاستمدار، تاریخدان و جامعهشناس آلمانی) با طرح اقتدار کاریزماتیک باعث گسترش کاربرد این واژه شد.
کاریزما چیست؟
کاریزما، در اصطلاح به خصوصیت کسی گفته میشود که بشخصه و یا به عقیده دیگران، دارای قدرت رهبری فوقالعاده است. این اصطلاح اغلب در علوم سیاسی و جامعهشناسی به کار برده میشود تا زیرمجموعهای از رهبرانی را که با استفاده از نیروی توانایی شخصی خود میتوانند تأثیراتی عمیق و استثنایی در پیروان خود داشته باشند، توصیف کنند.
اما خبر خوب اینجاست : کاریزما یک خصیصه ذاتی و اکتسابی است. شما اگر فرد کاریزماتیکی هستید میتوانید آنرا تقویت کنید تا همچنان قدرتش را حفظ کند و اگر فرد کاریزماتیکی نیستید میتوانید آنرا بدست آورید… خیلی ساده.
افراد موفق تنها عادت های موفقی دارند. افراد کاریزماتیک نیز، فقط عادت های کاریزماتیک دارند.
شخصیت کاریزماتیک، به کاراکتری گفته می شود که به سبب داشتن برخی ویژگی ها الگوی سایرین محسوب می شود و حتی می تواند برای آنها الهام بخش هم باشد.
محققان ، کاریزما را آمیزه ای از این عناصر می دانند: شور و حرارت ، برون گرایی و مهارت های شنیداری
محققان همچنین معتقدند که لحن افراد کاریزماتیک در الگوی گفتاری شان دارای نوسانات زیادی است و فرکانس صدایشان در طول صحبت، بیشتر از سایرین، بالا و پایین میشود.
صاحبان کاریزما بیشتر لبخند میزنند، بیشتر از ارتباطات فیزیکی استفاده میکنند، و آگاهانه یا ناآگاهانه، حرکات بدن و چهرۀ مخاطب شان را تقلید میکنند. اما یک چیز دیگر هم در میان است. افراد کاریزماتیک طوری رفتار میکنند که مخاطب حس میکند انگار به طور خاصی توسط شخص کاریزماتیک درک شده است. مخاطبی که احساس میکند تا این حد مورد توجه قرار گرفته است، ناخودآگاه به این باور میرسد که بین او و شخص کاریزماتیک نوعی ارتباط عاطفی برقرار شده است و به دنبال چنین ارتباطی، مخاطب احساس میکند که خیلی خاص یا ممتاز است.خلاصه این که، نوعی کیفوری و سرخوشی سریع و تأثیرگذار به مخاطب دست میدهد که عمیقا خوشحالش میکند.
در یک مطالعه، هاوارد فریدمن و رونالد ریگیو 27 شخصیت کاریزماتیک را با 27 شخصیت خنثی و غیرکاریزماتیک روبه رو و هم کلام کردند. آنها دریافتند که مدتی بعد از این هم کلامی، خلقیات اشخاص خنثی و غیرکاریزماتیک به خلقیات اشخاص کاریزماتیک بسیار نزدیک شد. به بیان دیگر، شور و حرارتی که در افراد کاریزماتیک وجود دارد، انگار مسری است و به دیگران مخصوصا نزدیکان سرایت میکند.
جذابیت به سبک کاریزما
همه ما علاقه مندیم یادمان در دل های اطرافیان باقی باشد و این تنها با سلاح خُلق خوش حاصل می شود. هنگامی که به خاطرات پررنگمان با آشنایان مراجعه می کنیم افراد مهربان و خوش اخلاق از ماندگارترین شخصیت ها در ذهن و روح مان می باشند. چنین ماندگاری در قلب ها آرزوی همه ماست و این مهم به دست نمی آید مگر آن که از رموز آن آگاه باشیم.
یکی از مهمترین رازهای رسیدن به آن جذابیت است و قبل از هر چیز باید بدانیم که جذابیت چیزی غیر از زیبایی است. شخص می تواند صورت زیبایی نداشته باشد اما بسیار جذاب باشد و هم چنین می تواند بسیار زیبا باشد اما اصلاً جذابیت نداشته باشد. جذابیت و گیرایی یک ویژگی کاملاً اکتسابی است و به راحتی می توانیم صاحب آن باشیم:
1 - ظاهری آراسته داشته باشید
تمیز و مرتب باشید، هماهنگی و پاکیزگی شما، ناخودآگاه شما را جذاب می کند. بعضی از افراد براساس تصوری اشتباه برای جذاب شدن به زحمت زیادي میافتند و خود را به شکلهاي عجیب و غریبی درست میکنند. مهمترین مسئله این است که مرتب و هماهنگ و در عین حال ساده باشید. نامرتب بودن حتی حرف های قشنگ، مثبت و تأثیرگذار شما را ضایع می کند. فرزندی که همیشه پدر و مادر خود را آراسته و با ظاهری مرتب می بیند، ظاهر آراسته فرد ناآشنا او را نمی فریبد. چون ممکن است جذب ظاهر آراسته کسی شوند که تأثیر منفی او از اثرات مثبتش به مراتب بیشتر باشد.
2 - بیشتر سکوت کنید
غالباً افراد به اشتباه برای این که جذاب تر شوند، بیشتر شلوغ می کنند و به خطا می روند. سکوت، یک تأثیر ذهنی و روانی بسیار قوی می گذارد. در سکوت، فرد پیرامون خود خلاء ایجاد می کند و هر خلایی، جذب را سبب می شود. آنها که بیشتر صحبت می کنند و کمتر می شنوند از جذابیت خود می کاهند، حال آن که سکوت و گوش دادن بیشتر به واقع شما را عاقل تر و قابل اطمینان تر معرفی می کند و این زمینه ای مساعد برای صمیمیت بیشتر است. سکوتی سرشار از اعتماد به نفس سرچشمه صمیمیت است.
3 - نرم و ملایم سخن بگویید
هنگامی که نرم و ملایم صحبت میکنید افراد را جذب خود می کنید و به راحتی می توانید بر روی آنها تأثیر بگذارید. آدم های خشن و داد و بیدادی افراد مناسبی برای اطمینان کردن، نیستند.
4- فرد محترمی باشید
بی احترامی به خود، به دیگران و بی احترامی و بی ادبی در کلام و رفتار همگی از جذابیت شما می کاهد. شما باید هم در ظاهر آراسته باشید و هم در باطن وارسته. افراد مؤدب و متین و محترم بی تردید جذابند و این جذابیت از درون موج می زند. محترم و مؤدب و با شخصیت باشید، خواهید دید خود به خود جذاب می شوید.
5- زیاد شوخی نکنید اما بسیار تبسم کنید
شوخی فراوان از انرژی ذهنی و جذابیت شما می کاهد چرا که شوخی فراوان به تدریج مرزهای لازم بین افراد را از بین می برد متبسم باشید که تبسم به چهره شما جذابیتی عمیق و ژرف می بخشد. در تبسم، سنگینی و متانت و جذابیت است.
6- قاطعیت یعنی جذابیت
کسانی که شخصیت قاطعی دارند و هدفها و ارزشهاي معینی دارند، بیاستثنأ میتوانند افراد جذابی باشند. زیرا شخصیتهایی جذاب و تأثیرگذارند که بسیار مصمم هستند و اعتماد به نفس دارند. به دنبال اهداف مشخصی بودن و به آنها رسیدن اعتماد به نفس زیادی به ارمغان می آورد و جذابیت از وجود چنین شخصی موج می زند.
10 ویژگی شخصیت کاریزماتیک
1- اعتماد به نفس بالا در شخصیت کاریزماتیک
این افراد از درون به آنچه که هستند مطمئن هستند و از قدرت تاثیرگذاریشان بر دیگران آگاه هستند درنتیجه درسخنرانیها وجلسات مهم دست و پای خود را گم نمیکنند و با اعتماد به نفس در محفل عموم ظاهر میشوند واین اعتماد به نفس در ظاهر نگاه و طرز صحبت آنها کاملا مشخص است که همین موضوع باعث نوعی حس اطمینان خاطر در دیگران میشود.
2- برقراری تماس مستقیم چشمی در شخصیت کاریزماتیک
افراد دارای شخصیت کاریزماتیک میدانند برای تاثیرگذاری بیشتر باید به هنگام صحبت کردن با طرف مقابل یا گوش دادن به حرفهای او حتما به طور مستقیم به چشمهای فرد نگاه کنند تا تاثیر لازم را بتوانند براو بگذارند. یک فرد دارای کاریزما هرگز در صحبت ارتباط چشمی را قطع نمیکند و کارهایی مثل چک کردن گوشی یا ساعت را انجام نمیدهد زیرا این کار به دیگران این پیام را میرساند که فرد روبرو دیگر نمیخواهد با من صحبت کند و یا به من گوش دهد واین موضوع از تاثیرگذاری فرد میکاهد.
3- با اشتیاق گوش دادن در شخصیت کاریزماتیک
افراد دارای کاریزما معمولا شنوندههای خوبی هستند. این افراد با صبر وحوصله اجازه میدهند که طرف مقابل آن چیزی را که میخواهد با خیال راحت تعریف کند ودر چهرهشان اشتیاق لازم برای شنیدن را نشان میدهند و شادابی چهرهشان را درطول صحبت حفظ میکنند تا نشان دهند که تمام توجهشان به فردی است که صحبت میکند. این کار باعث میشود که فرد گوینده از هم صحبتی اش لذت بیشتری برده ونا خودآگاه تحت تاثیرصبر و اشتیاق فرد شنونده قرار بگیرد.
4- به دیگران اعتماد به نفس می دهند و آنها را تحسین می کنند
افراد کاریزماتیک وقتی میبینند فردی کارش را درست انجام میدهد یا ویژگی مثبتی دارد او را تحسین کرده و با افزایش اعتماد به نفس طرف مقابل دراو تاثیر میگذارند همچنین فرد دارای کاریزما وقتی میخواهند از کسی انتقاد کنند اول به نحوه گفتارخود وسپس به آن چیزی که میخواهند بگویند فکر میکنند و درنهایت انتقاد خود را برزبان میآورند که این موجب میشود فرد مورد انتقاد راحتتر بپذیرد و سوء تفاهمی به وجود نیاید.
5- لبخندشان کاملا واقعی و از اعماق وجود است
شخصیتهای کاریزماتیک از ته دل و با تمام وجود لبخند میزنند. لبخندی که به آن لبخند دوشن گفته میشود به این معنا که این لبخند یک فرآیند شادی آور درونی است که نمود بیرونی آن را به صورت یک لبخند زیبا و تمام عیار میبینیم و چون واقعی و بدون هیچ گونه تظاهری است کاملا به دل دیگران مینشیند و بر آنها اثر میگذارد.
6- شمرده و واضح صحبت می کنند
افراد کاریزماتیک قبل از حرف زدن به چیزهایی که میخواهند بگویند فکرمیکنند و به افکار خود انسجام کافی میبخشند تا موقع حرف زدن دچار مکثهای نا به جا و کلماتی از قبیل ام میدونی وغیره نشوند و چون ازقبل روی حرفهایشان فکر کردهاند کاملا شمرده و واضح صحبت میکنند که این موضوع تاثیر بیشتری برشنونده میگذارد. همچنین افراد دارای کاریزما قبل صحبت سوالاتی از قبیل آیا گفتن این جمله ضرورتی دارد ویا گفتن فلان مسئله اصلا درست هست یا نه از خود میپرسند تا مطمئن شوند بهترین وسنجیده ترین جملات را به زبان میآورند.
7- نام های دیگران را به خوبی به یاد می آورند
وقتی با فردی صحبت میکنید و او را به نام خودش صدا میزنید به او حس خیلی خوبی ازجنس ارزشمند بودن القا میکنید. یکی از ویژگیهای افراد کاریزماتیک این است که آنها نام دیگران را به خوبی به خاطر میسپارند و حتی در ملاقات دوم هم میتوانند هنگام صحبت با فرد با نامش او را مخاطب قرار دهند که این مسئله تاثیرگذاری شخصیت کاریزماتیک را افزایش میدهد.
8- نا امید نمی شوند
مسلما هیچ چیز جذاب تر از این نیست که فردی دارای عزمی راسخ و ارادهای پولادین باشد. افراد کاریزماتیک در صورت شکست ناامید نمیشوند وبه تلاش خود ادامه میدهند و آنقدر پیش میروند تا به هدف خود برسند. وقتی این اتفاق می افتد افرادی که این تلاش و امید و اراده را میبینند. انگیزه زیادی پیدا میکنند که آنها هم تلاش کنند و شکستهای کوچک را نپذیرند پس یعنی شخصیتهای کاریزماتیک با عملشان میتوانند تاثیرگذاری فوق العادهای داشته باشند و تبدیل به افراد جذاب برای دیگران باشند.
9- زبان بدن را به خوبی می شناسند
افراد دارای کاریزما به خوبی میدانند که زبان بدن ازکلام گویاتراست واگر بخواهند روی طرف مقابل تاثیرخوبی بگذارند و شخصیت قوی داشته باشند باید از زبان بدنشان به درستی استفاده کنند. به عنوان مثال شخصیتهای کاریزماتیک درهنگام صحبت دست به سینه نمینشینند چون این حالت نشان دهنده گارد دفاعی و بی میلی به صحبت است و یک فرد دارای کاریزما میخواهد خود را مشتاق صحبت نشان دهد. پس از زبان بدن خود به گونهای استفاده میکند که دیگران از روابط با او احساس خوبی داشته باشند وتحت تاثیر قرار بگیرند.
10- هر روز یک مطلب جدید یاد می گیرند
افرادی که دارای شخصیت کاریزماتیک هستند هر روز درحال یادگیری یک چیز جدید هستند و دانش خود را در زمینههای مختلف از جمله اقتصاد ، سیاست ، روانشناسی ، جامعه شناسی وغیره افزایش میدهند. وقتی دانش آنها بالاتر میرود دایره لغاتشان هم افزایش مییابد و باعث میشود که هنگام صحبت توانایی سخنوری بیشتری داشته باشند و هم روانتر صحبت کنند وهم راجع به هر مسئلهای توانایی اظهار نظر داشته باشند که این موضوع باعث میشود گفتگو با آنها بسیارجذاب باشد.
رفتارهای عملی کاریزماتیک
آداب دست دادن
- چه کسی اول دست دراز می کند؟
- بزرگ تر به کوچک تر
- مافوق به زیر دست (در نیروهاي مسلح)
- رئیس به مرئوس (در نظام اداری)
هنگامی که کسی چند بسته یا پاکت در دست دارد و دست هایش آزاد نیست، نباید دست خود را به سوی او دراز کنیم تا مجبور شود برای دست دادن بسته ها را زمین بگذارد یا همه را در یک دست یا زیر بغل نگه دارد. هنگام دست دادن نباید دست طرف مقابل را فشرد، به خصوص اگر انگشتری در دست داشته باشد یا زمان دست دادن را طولانی کرد .
هنگام جدا شدن از یک جمع، دست دادن با همه لزومی ندارد و فقط می توان با یک معذرت خواهی خداحافظی کرد .
آقایان باید بدون دستکش دست بدهند، درصورتی که طرف مقابل دست دراز کرده و زمانی برای در آوردن دستکش نیست، دست دادن با دستکش ضمن عذر خواهی مانعی ندارد و این جمله گفته می شود : ببخشید که با دستکش دست می دهم.
هنگام دست دادن با کسی نباید فاصله آنقدر زیاد باشد که مجبور شوید دست خود را خیلی دراز کنید .
هنگام دست دادن باید به صورت شخص نگاه کرد و با لبخند یا کمی خم کردن سر اظهار خوشحالی کرد .
هنگامی که مهمانان در حال غذا خوردن هستند و مهمان تازه اي وارد می شود فقط میزبان با او دست می دهد و سایرین با لبخند و تکان دادن سر اظهار آشنایی می کنند .
کی به کی سلام می کند؟
- نوبت پیشی گرفتن در سلام کردن به ترتیب زیر است:
- کوچک تر به بزرگ تر
- زیر دست به مافوق
- مهمان به میزبان
- تازه وارد به حاضران
درصورتی که آقایان کلاه داشته باشند، هنگام احوال پرسی و سلام باید کلاه خود را بردارند و تا قبل از خداحافظی آن را بر سر نگذارند .
در سلام کردن معمولا اسم طرف مقابل گفته می شود. به عنوان مثال: صبح به خیر آقاي محمدي- یا سلام خانم حسینی .
سلام کردن درحالی که سیگار به لب باشد، شایسته نیست .
کی به کی معرفی می شود؟
- کوچک تر به بزرگ تر
ابتدا نام بزرگ تر آورده می شود، سپس نام کوچک تر. مثال: آقای حسینی (بزرگ تر)، اجازه می فرمایید آقای محمدی (کوچک تر) را به شما معرفی کنم؟
- معرفی آقا به خانم
ابتدا نام خانم برده می شود، بعد نام آقاي مورد نظر. مثال: خانم حسینی اجازه می فرمایید آقاي جمشیدي را به شما معرفی کنم؟
استثنا: در حضور اشخاص مهم (رئیس جمهور، شخصیت هاي مذهبی و. . . خانم به آقا معرفی می شود).
خانم ها را برای معرفی نزد آقایان نمی برند بلکه درصورت نیاز به معرفی، آقایان نزد خانم ها می روند .
خانمی که نشسته است برای معرفی از جاي خود بلند نمی شود، مگر اینکه با خانمی مسن تر از خود یا شخصیتی بلند مرتبه روبه رو شود که در این حالت براي سلام و علیک و معرفی از جاي خود بلند می شود .
هنگام معرفی یک دوشیزه به بانو، دوشیزه باید از جای خود بلند شود .
حتی المقدور میزبان مهمان ها را به یکدیگر معرفی می کند، در غیراین صورت مهمان هایی که نخستین بار با یکدیگر برخورد می کنند، خود را و در صورتی که همراهانی داشته باشند، آن ها را نیز به طرف مقابل معرفی می کنند .
براي معرفی 2 نفر درصورتی که از نظر مقام، شغل، سن یا درجه (درصورت نظامی بودن) هم تراز باشند معرفی هر کدام به یکدیگر فرقی نمی کند. مثال: آقای محمدی، این آقای حسینی است .
برای معرفی یک نفر به یک گروه، ابتدا نام تازه وارد گفته می شود و سپس نام یکایک گروه، نشسته یا ایستاده معرفی می شوند .
در معرفی باید اسامی را واضح و آهسته بیان کرد .
درصورتی که هنگام معرفی نام کسی را فراموش کردید یا مطمئن نیستید، نباید اشتباه تلفظ کنید، بلکه باید خیلی ساده از او معذرت خواسته و مجددا نام او را پرسیده و به شخص ثالث معرفی کنید .
در مهمانی ها هنگام معرفی، آقایان در هر سنی باید جلوي پاي خانم ها بلند شوند و تا نشستن خانم ها ایستاده باقی بمانند .
اگر اختلاف سن زیاد باشد، تنها به معرفی کوچک تر اکتفا کرده و معرفی بزرگ تر در جمله مستتر است. مادربزرگ، دوستم فرید را معرفی می کنم .
خانم مجرد به خانم متاهل معرفی می شود .
هنگامی که بچه ها به بزرگ تر ها معرفی می شوند، احوالپرسی وظیفه بزرگ ترهاست .
موقعی که خانمی می خواهد همسر خود را به خانمی معرفی کند عنوان آقا را به کار نمی برد ولی اگر بخواهد به شخص ناشناس معرفی کند می گوید همسرم.
موقع معرفی به کسی نباید زیاد خم شوید بلکه سر را پایین گرفته و یک لبخند و تکان دادن سر کافی است .
اگر هنگام معرفی نام یا شغل شما اشتباها گفته شده، آن را مودبانه تذکر دهید و نام یا شغل خود را بگویید .
برای معرفی در مهمانی ها، میزبان نباید بیش از حد از یک مهمان تعریف کند .
در مهمانی های رسمی خدمتکاران به مهمانان معرفی نمی شوند ولی در مهمانی هاي دوستانه می توانید آن ها را معرفی کنید .
به کار بردن اسم کوچک اشخاص مستلزم رابطه خیلی نزدیک و صمیمانه با آن هاست.
چه موقع آقایان جلوتر از خانم ها حرکت می کنند؟
- هنگام عبور از درهای گردون به منظور چرخاندن در
- عبور از درهای فنردار به منظور نگهداری در
- برای باز کردن در هاي گردون یا فنردار، اگر خانم جلو بود، آقا باید جلو رفته، عبارت اجازه بفرمایید را گفته، در را باز کند و آن را نگه دارد تا خانم داخل شود .
- هنگام ورود به رستوران
- عبور از میان جمعیت
- هنگام حرکت در صفوف ( صف اتوبوس، بانک و ...)
- هنگام بالا رفتن از پله ها
- هنگام پایین آمدن از پله ها
- صفوف نشسته (در سینما، تئاتر، سخنرانی ها و...) به منظور باز کردن راه عبور براي خانم ها
حضور در رستوران
در رستوران هم باید اصول خاصی را رعایت کنید به ویژه اگر به صورت رسمی به رستوران دعوت شده اید.
بعد از ورود به رستوران، گارسون برای هدایت شما به میز غذا در جلو حرکت کرده و سپس خانم و بعد آقا حرکت می کند، آقا باید در نشستن خانم در جابه جایی صندلی کمک کند (گاهی این عمل توسط گارسون انجام می شود ).
درصورت کوچک بودن میز، خانم و آقا روبه روی هم می نشینند، درصورتی که میز بزرگ باشد، پهلوی یکدیگر می نشینند .
در رستوران خانم کیف و دستکش یا بسته اي که همراه دارد روي میز نمی گذارد، بلکه باید از صندلی اضافی موجود استفاده کند .
برای سفارش غذا در رستوران باید از عبارت آقای گارسون یا خانم گارسون استفاده کرد و نباید کلمات پسر/دختر را به کار برد .
گارسون هنگام آوردن غذا ابتدا برای خانم سرو می کند .
درصورتی که به نظر شما قاشق، چنگال و کارد تمیز نبود، نباید با دستمال روي میز آن ها را تمیز کرد، بلکه باید از گارسون بخواهید که آن ها را تعویض کند .
در رستوران اگر قاشق، چنگال و کارد روي زمین افتاد نباید آن را برداشت، این کار توسط پیشخدمت انجام می شود .
اگر در رستوران مهمان بودید، سعی نکنید ارزان ترین یا گران ترین غذا را سفارش دهید، بلکه حالت تعادل را حفظ کنید، مگر اینکه میزبان خود غذاهاي دیگري سفارش دهد .
وقتی آقا و خانمی در رستوران نشستند و اگر آقایی آشنا سر میز آمد، آقا از جاي خود بلند شده و تعارف می کند، ولی برخاستن خانم ضرورتی ندارد .
در رستوران هنگام برخورد با یک دوست، یک سلام کوتاه با تکان دادن دست کافی است .
در موقع سفارش غذا، خانم نظرش را به آقا گفته، آقا دستور غذا را می دهد. درصورتی که تعداد نفرات زیاد باشد، پیشخدمت می تواند دستور غذا را از هر نفر از جمله خانم ها بگیرد.
دیدگاه