جف بزوس میگوید: آمازون، نام بزرگترین رود جهان است. من نیز باور داشتم که سایت کوچکم روزی به بزرگترین کتابخانه جهان تبدیل خواهد شد.
جف بزوس کیست؟ آمازون چیست؟
جف در ۱۲ ژانویه ۱۹۶۴ در «البوکرکی نیومکزیکو» به دنیا آمد. او تحصیلاتش را در زمینه علوم کامپیوتر و مهندسی برق در دانشگاه «پرینستون» تمام کرد.
جف بزوس، بنیانگذار «Amazon.com» تا قبل از تاسیس «شرکت آمازون» در سال ۱۹۹۴ یک کارمند بانک بود. البته من و شما تنها کسانی نیستیم که از سرعت رشد و درآمدزایی آمازون تعجب میکنیم. خود جف هم از این فرآیند سریع در تعجب به سر میبرد و در پاسخ به خبرنگار نشریه «فایننشال تایمز» میگوید:
«من هم مثل بقیه از اتفاقهایی که برای خودم افتاده شگفتزده هستم؛ از کارمندی بانک تا بنیانگذاری آمازون، از استخدام ۱۰ کارمند تا ۸۰۰۰ نفر در کمی بیشتر از ۵ سال، میلیاردها دلار درآمد و تبدیل شدن به یکی از شناخته شدهترین کسب و کارهای آمریکا. الان که دوباره به آن فکر میکنم باز هم متعجب میشوم!» جف، از آن دست مدیران است که به تشریفات و حضور کاملا رسمی در محل کار اعتقادی ندارد. محل کار او، فقط شامل یک میز ساده چوبی میشود که در دفتری با هشتصد کارمند، هفتهای ۶۰ ساعت از زمانش را در آنجا میگذراند.
جف در این مورد میگوید: «نمادها و نشانهها مهم هستند. یک نماد خوب و درست، هرگز معنی تظاهر به خودش نمیگیرد. پس میز ساده محل کارم، نماد تظاهر نیست. چیزی که به هنگام کارمندی در بانک اذیتم میکرد، همین نگاه رسمی به همه چیز بود. انگار که قرار است میز، اتاق و دکوراسیون، قدرت و جایگاه مدیران را به خودشان و دیگران نشان دهند.» از نظر جف بزوس، کارآفرینی یعنی یک ترکیب شگفتانگیز از کلهشقی و انعطافپذیری؛ او میگوید: «اصل ماجرا اینجا است که بفهمی کجا باید کلهشق باشی و کجا انعطافپذیر!»
شرکت آمازون در ابتدا با عنوان فروشگاه کتاب مشهور شد اما بعدها اقدام به فروش محصولات نو یا دستدوم از طریق اینترنت نمود و اکنون نیز طیف گستردهای از کالاها و محصولات را توزیع میکند که از کتاب، سیدی و دیویدی، بستههای نرمافزاری تا تجهیزات الکترونیکی و وسایل خانگی، کیف، کفش و انواع لباس را در بر میگیرد.
جف در مورد شیوه آغاز به کار و راهاندازی آمازون میگوید: ما برنامهریزی بیعیب و نقصی نداشتیم. فقط یک فضای ۴۰ متری در اختیارمان بود. ما حتی یک میز معمولی برای بستهبندی سفارشها نداشتیم و همه کارها را به صورت دستی، در حالی که روی زمین سیمانی زانو زده بودیم انجام میدادیم. ما کارمان را از یک گاراژ کوچک شروع کردیم چون هم هزینه کافی برای اجاره یک دفتر رسمی نداشتیم و هم میخواستیم خاطراتی از جنس استارت آپهای گاراژی داشته باشیم.
زمانی که او در سال ۱۹۹۴، فعالیت مجموعه خود را به عنوان یک کتابفروشی آنلاین آغاز کرد، تصور میکرد که احتمال شکست کسبوکار وی بیشتر از موفقیت آن است. بزوس در سال ۲۰۰۰ و در مصاحبهای با جان استافلت، مجری برنامه Evening Magazine کینگ تیوی اعلام کرده بود: «من فکر میکردم که برای تبدیل کردن آمازون به یک شرکت موفق، تنها ۳۰ درصد شانس داریم. هرگز تصور نمیکردم آمازونی که راهاندازی کردم، به چنین جایگاهی برسد. من خوشحالترین فرد روی زمین هستم.»
او حتی به پدر و مادر خود که در سال ۱۹۹۵، مبلغ ۲۴۵ هزار دلار برای راهاندازی آمازون به وی کمک کرده بودند گفته بود احتمال اینکه تمامیاین پولشان را پای این شرکت از دست بدهند، زیاد است. درواقع، آمازون برای جف بزوس به مانند یک قمار بود.
بزوس می گوید: وقتی در سال ۱۹۹۹ مشغول افتتاح اولین مرکز توزیع محصولاتمان بودیم، یکی از برنامهنویسهای تیم در حالی که متعجب به دَر و دیوار مرکز نگاه میکرد گفت: «نمیدونم کاری که داریم میکنیم، شکل مثبتی از یک خوشبینی به حساب میاد یا نمونهای از یک اقدام اشتباه تاسفآور!» واقعیت این است که این حس مشترک همه ما بود؛ ما هم نمیدانستیم که این مسیر به کجا ختم میشود. فقط میدانستیم که میتوانیم و باید انجامش دهیم!
نامی که جف برای وبسایتش انتخاب کرده بود «Abracadabra» به معنی «ورد و طلسم»، چیزی معادل همان «اجی مجی لا ترجی» خودمان بود. اما دوستانش او را متقاعد کردند که انتخاب چنین نامی نمیتواند با اهداف تجاری او همخوانی داشته باشد. در نتیجه، او نام «آمازون» (amazon) را برای کسب و کارش انتخاب کرد. جف در مورد این نام میگوید: «آمازون، نام بزرگترین رود جهان است. من نیز باور داشتم که سایت کوچکم روزی به بزرگترین کتابخانه جهان تبدیل خواهد شد.»
چرا آمازون محبوب شد؟
بزوس، چهار معیار اصلی را برای آمازون در نظر گرفت:
- تمرکز روی مشتری به جای تمرکز روی رقبا
- اشتیاق برای اختراعهای جدید
- تعهد برای عمل کردن به بهترین شکل
- تفکر بلند مدت
آمازون، یک شرکت خرده فروشی اینترنتی است که شاید ارزانی را بتوان زیر مجموعهای از اولین معیارهای موفقیت آن در نظر گرفت. به همین دلیل، بزوس تلاش میکند تا هزینههای مجموعهاش را در کمترین حالت ممکن نگه دارد و به این ترتیب، خریدی ارزان قیمت را برای مشتریان خود فراهم کند.
علاوه بر این، آمازون، رابط کاربری سادهای دارد که امکان استفاده از آن را برای هر کاربری با هر اندازه آگاهی از دانش کامپیوتر، آسان میکند. البته همین سادگی بیش از حد، مورد نقد عدهای از کاربران قرار گرفته است. مثلا یکی از کاربران در این سایت مینویسد: «با وجود آن که از آمازون خرید میکنم اما هرگز نتوانستم با این سایت، احساس راحتی کنم. اینجا همهچیز درهم و برهم است!» با وجود این انتقادها جف بزوس هنوز هم بر سادگی آمازون، اصرار دارد.
قوانین و سنتهای عجیب و غریب در آمازون
غیرمعمولی بودن، یکی از سختترین کارهایی است که تنها از عهده برخی از مردم برمیآید و بر حسب اتفاق، ۱۰۰ درصد کارآفرینهای بزرگ، کسانی که دنیا به خاطر وجودشان به جای بهتری تبدیل شد، غیرمعمولی و حتی گاهی دیوانه به نظر میرسیدند. آنها به خاطر طرز نگاه متفاوتشان، توانستند مسیری تازه برای خودشان بسازند و مردم را نیز با خود همراه کنند. در مجموعه آمازون نیز سنتها و قوانین جالب و گاهی عجیبی وجود دارند که خواندن آنها خالی از لطف نخواهد بود.
- هیچ یک از کارمندان آمازون، جای پارک رایگان ندارند. اگر پارکینگ بخواهند باید کرایه آن را پرداخت کنند.
- هیچ نوع تنقلات یا خوردنی برای کارمندان وجود ندارد. در آمازون، هر کسی خودش مسئول خوراکیهایش است.
- قانون خوراکیها شامل سگها نمیشود. کنار درب ورودی ساختمان آمازون، بیسکوییتهایی مجانی برای سگها قرار داده شده است.
- نزدیک آسانسورها روی یک صفحه فلزی سیاه رنگ با حروف سفید، چنین نوشتهای حک شده است: «چیزهای بسیاری هستند که هنوز اختراع نشدهاند. اتفاقهای جدید بسیاری در آینده رخ میدهند. مردم هنوز هیچ ایدهای ندارند که اینترنت چگونه بر زندگی آنها تاثیر خواهد گذاشت. ما هنوز در روز اول این راه طولانی هستیم.»
- استفاده از اسلاید در شرکت آمازون ممنوع است. جف بزوس معتقد است که کارمندان به جای وقت تلف کردن برای ساختن ورقههای اسلاید، باید ایده و گزارش خود را در قالب یک متن حداکثر شش صفحهای بنویسند و در جلسهها آن را بخوانند. او معتقد است که چنین کاری باعث میشود تفکر نقادانه در میان کارمندانش شکل بگیرد.
- اگر کارمندان آمازون، کارهای بیخاصیت و فعالیتهایی که تنها کاغذبازی به شمار میروند را کشف کنند، به آنها جایزه داده میشود.
- بر خلاف چیزی که اکثر مردم فکر میکنند، محیط کاری در آمازون بسیار سرد است و اصلا نمیتوان آن را با محیط کاری شرکتی مثل گوگل مقایسه کرد.
نقاط قوت آمازون
شاید این کنجکاوی برای شما هم ایجاد شده باشد که چه نکتههای مثبتی، آمازون را به چیزی که اکنون میشناسیم تبدیل کرده است. بیایید نگاهی به چند مورد از این نکتهها بیندازیم.
- مدیریت هزینه، تمایز و تمرکز، سه نقطه قوت مهم در مورد وبسایت آمازون است. این راهبردهای استراتژیک سهگانه، سود زیادی را برای جف بزوس و سهامداران این شرکت فراهم میکنند.
- اگر جایی وجود داشته باشد که در آن ارزش مشتری از سود مهمتر باشد، بدون شک آنجا آمازون است. بخش خدمات مشتریان آمازون، رفتار خریداران را مورد بررسی قرار میدهد تا بتواند به بهترین شکل به مشتریان خود خدمت رسانی کند. آمازون ادعا میکند که حدود ۵۵ درصد از مشتریانش، خریدهای قبلی خود را تکرار کردهاند. این بدان معنا است که تلاشهای آمازون برای ایجاد مشتریان وفادار نتیجهبخش بوده است. بدون شک، حفظ مشتریان قدیمی، هزینههایی بسیار کمتر از تبدیل کاربر به مشتری جدید خواهد داشت.
- داشتن مشتری از سرتاسر جهان – نمایندگی آمازون در ایران وجود ندارد. اما کاربران ایرانی میتوانند با استفاده از پرداخت ارزی، خرید خود را انجام دهند – یکی از نقاط قوت فوقالعاده برای آمازون به شمار میرود. این جامعه بزرگ و متنوع از افراد و سلیقهها با فرهنگها و خواستههای متفاوت، زمینه رشد جهانی آمازون را فراهم کرده است.
- یکی از مزیتهای رقابتی آمازون، سیستم تحویل منحصربهفرد و تدارکات حرفهای آن است. با در اختیار داشتن این مزیت، آمازون توانسته به خواستههای مشتریان خود برای تحویل راحت و سریع، جامه عمل بپوشاند.
- رهبری هزینه یا «Cost Leadership» یکی از استراتژیهای مهم بزوس برای اداره کردن آمازون است. او میکوشد تا محصولات سایت را با کمترین هزینه به دست مشتریانش برساند.
- استراتژی «جهانی باش اما محلی عمل کن» به آمازون این امکان را داده تا بتواند کسبوکارهای الکترونیک محلی را به چالش بکشد. این شرکت با تشکیل زنجیرههایی از تامین کالاها در محل، توانسته به دورترین مشتریان خود خدمترسانی کند. سایتهایی مثل «IMBD.com» و «woot.com» نمونههایی محلی از زنجیره تامین آمازون در کشورهای مختلف به شمار میروند.
- مورد بعدی، فعالیت همزمان در سه بخش کلیدی شامل «بازارها»، «خدمات وبسایت آمازون» و «سرویس Prime» است که مثل یک پازل در کنار هم قرار میگیرند و تصویری کامل از آمازون واقعی را به نمایش میگذارند.
این شرکت در بخش خدمات وبسایت خود، بخشی با عنوان «سرویس وب آمازون» دارد که در آن، فضای مازاد سرورهای خود را به شرکتهای دیگر میفروشد. این کار در راستای کاهش هزینهها و ایجاد یک منبع درآمد جدید برای وبسایت انجام میشود. «Amazon Prime» یکی از طرحهای عضویت و خرید از آمازون است که کاربران با پرداخت مبلغ مشخصی در سال، میتوانند از خدماتی همچون تخفیف در استفاده از بازیهای ویدئویی، دسترسی نامحدود به ویدئوهای پرایم، دانلود ویدئو، اشتراکگذاری پرایم، استفاده از حالت خانوادگی پرایم با ۲۰ درصد تخفیف و ارسال رایگان، بهرهمند شوند.
دیدگاه