حیوان گم شده (ضاله) و قوانین مربوط به آن در قانون مدنی

واژه ضاله درباره حیوانات به چه معناست؟

در اصطلاح به حیوان گم شده «ضالّه»، انسان گم شده «منبوذ» یا «لقیط» (لقیط) و به سایر اموال گم شده « لقطه »گویند. لقطه معنای اعمی نیز دارد که شامل هر سه نوع گم شده فوق می‌شود.

البته نسبت به حیوان، به هر حیوانی ضالّه اطلاق نمی‌شود؛ بلکه به حیوان گم شده‌ای ضاله گفته می‌شود که ملک کسی باشد و تحت تصرف یابنده‌ای نباشد.

مواد 170 تا 172 قانون مدنی درباره حیوانات ضاله (گم شده) می باشد.

حیوان گم شده (ضاله) چیست؟

بر اساس ماده 170 قانون مدنی حیوان گم شده (ضاله) هر حیوان مملوکی است که بدون متصرف یافت شود ولی اگر حیوان مزبور در چراگاه یا نزدیک آبی یافت شود یا متمکن از دفاع خود در مقابل حیوانات درنده باشد ضاله محسوب نمی گردد.

مطابق ماده 171 هرکس حیوانات ضاله پیدا نماید باید آنرا بمالک آن رد کند و اگر مالک را نشناسد باید بحاکم یا قائم مقام او تسلیم کند و الا ضامن‌ خواهد بود اگرچه آنرا بعد از تصرف رها کرده باشد.

بر این اساس هر کس حیوانات ضاله را پیدا کند باید آنرا به مالک آن رد کند و اگر مالک را نشناسد باید به حاکم یا قائم مقام او تسلیم کند و الا ضامن خواهد بود، اگر چه آنرا بعد از تصرف رها کرده باشد. یعنی حیوان ضاله را پیدا کند و بعد از مدتی رها کند ضامن میباشد.

حیوان گم شده (ضاله) در محل مسکونی و غیر مسکونی

همچنین بر اساس ماده 172 قانون مدنی اگر حیوان گمشده در نقاط مسکونی یافت شود و پیدا کننده با دسترسی بحاکم یا قائم مقام او آنرا تسلیم نکند حق مطالبه مخارج نگاهداری آنرا از مالک نخواهد داشت. هرگاه حیوان ضاله در نقاط غیر مسکونی یافت شود پیداکننده می‌تواند مخارج نگاهداری آنرا از مالک مطالبه کند مشروط بر اینکه از حیوان انتفاعی‌ نبرده باشد و الا مخارج نگاهداری با منافع حاصله احتساب و پیداکننده یا مالک فقط برای بقیه حق رجوع بیکدیگر را خواهد داشت.

این ماده به این معنی است که در بحث حقوق حیوانات اگر حیوان گمشده در نقاط مسکونی یافت شود و پیدا کنند با دسترسی به حاکم یا قائم مقام او آنرا تسلیم نکند حق مطالبه مخارج نگهداری آنرا از مالک نخواهد داشت. مثلا خرج خوراک و درمان حیوان را در این شرایط نمیتواند مطالبه کند. هر گاه حیوان ضاله در نقاط غیر مسکونی یافت شود پیدا کنند می تواند مخارج نگهداری آنرا از مالک مطالبه کند، مشروط بر اینکه از حیوان انتفاعی نبرده باشد یعنی در مدت نگهداری از حیوان نفعی از حیوان به او نرسیده باشد و الا مخارج نگهداری با منافع حاصله احتساب و پیدا کننده یا مالک فقط برای بقیه حق رجوع به یکدیگر را خواهند داشت.