خانه تاریخی منزل بهاءالدین محمد بن حسین عاملی معروف به شیخ بهایی، دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری به عنوان زیباترین خانه آسیا شناخته می‌شود.
خانه شیخ بهایی متعلق به دوره صفویه بوده و در سال ۱۳۷۵ به ثبت ملی رسیده است. به گمان برخی از باستان‌شناسان این خانه همچون مسجد جامع اصفهان روی بقایای روستایی قرار گرفته که متعلق به دوران قبل از اسلام بوده است؛ بنابراین گزارش، در کتاب زندگی شاه عباس تالیف نصرالله فلسفی بیان می‌شود که خانه شیخ بهایی متعلق به عمه شاه عباس (مریم سلطان بیگم) بوده که پس از مرگ وی، شاه عباس این بنا را به شیخ بهایی واگذار می‌کند.
گفتنی است خانه شیخ بهایی از اندرونی، بیرونی، حیاطی مستطیل شکل، آیینه‌خانه، اتاق پنج‌دری و مطبخ تشکیل شده است. بخش‌های مختلف این خانه تاریخی با مقرنس‌کاری، گچ‌بری و آیینه‌کاری تزیین شده‌اند.
شایان ذکر است در آذر ماه سال ۱۳۸۷ جلالی، مالک خانه شیخ بهایی به دلیل بی‌توجهی و همکاری نکردن ارگان‌ها و مسئولان سازمان میراث فرهنگی قصد فروش این خانه تاریخی را داشت.
وی در همان زمان در قالب یک مصاحبه گفته بود: «در سال ۷۳ خانه را خریداری کردیم و ۳ سال مرمت آن به طول انجامید، سازمان میراث فرهنگی در این مدت هیچ کمکی به ما نکرد و تمام عملیات مرمت را با هزینه شخصی خود تا جایی که در توانمان بود، انجام دادیم. اگر این خانه متعلق به شیخ بهایی نبود، این همه برای آن هزینه نمی‌کردیم. با این همه من و همسرم به عشق مرمت و بازسازی این خانه تاریخی با ارزش و تأمین هزینه‌های آن، حتی آپارتمانمان را در آلمان فروختیم. البته در گذشته به علت خرابی لوله‌های فاضلاب شهر بخش‌های متعددی از دیوار‌های خانه مرطوب شده و خانه صدماتی دیده است که با پیگیری‌های انجام شده شرکت آب و فاضلاب تعویض لوله‌ها را پذیرفت و اعلام کرد که با توجه به این‌که این بنا به ثبت ملی رسیده، برای حفاری باید کارشناس سازمان میراث فرهنگی حضور داشته باشد.»
مالک خانه شیخ بهایی با انتقاد از همکاری نکردن سازمان میراث فرهنگی برای مرمت خانه شیخ بهایی، گفته بود: هیچ ارگانی در مورد مرمت و نگهداری خانه شیخ بهایی با ما همکاری نکرد به همین دلیل دیگر نمی‌توانیم این بنا را اداره کنیم و قصد داریم آن را به فروش برسانیم.
شایان ذکر است اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان در مهر ماه سال ۱۳۹۱ اعلام کرد که مبلغی را برای خرید خانه شیخ بهایی پیشنهاد کرده و صاحب خانه از این مبلغ ناراضی است؛ البته در همان زمان جلالی در قالب مصاحبه‌ای، گفت: تا به حال هیچ کارشناسی برای قیمت گذاری به ما مراجعه نکرده است. اگر هم ما روی این خانه تعصب داریم به این دلیل است که نمی‌خواهیم به چای خانه و قهوه خانه تبدیل شود بلکه هویت این خانه باید حفظ شود. اگر مالکان بعدی هم نتوانند آن را به شکل مناسب نگه دارند مشکل خودشان است. خانه شیخ بهایی را به میراث فرهنگی نمی‌فروشم، چون خانه‌ها و بنا‌های زیادی دارد که در حال فروپاشی هستند؛ اگر می‌تواند از آنها نگهداری کند.
خاطرنشان می‌شود هم‌اکنون منازل مختلفی در سطح شهر اصفهان به عنوان خانه شیخ بهایی شناخته می‌شوند و بر سر این مسئله اختلاف‌نظر‌هایی وجود دارد.
دیدگاه