دیسپارونیا که به عنوان درد مکرر یا عود کننده در ناحیه تناسلی که در هنگام یا بعد از رابطه جنسی تعریف می شود.
دیسپارونیا
دیسپارونیا به هرگونه فعالیت زناشویی که همراه با درد باشد، می گویند. درد ممکن است با اولین نزدیکی اتفاق بیفتد که به آن اولیه می گویند و یا ثانویه باشد یعنی یک خانمی سال ها از زندگی زناشویی اش بگذرد و در سنین میانسالی دچار این دردها شود. برای تشخیص مشکل اصلی، نوع درد هم مهم است. گاهی ممکن است خانمی بگوید قبل از اینکه فرآیند فعالیت زناشویی شروع شود، درد شروع می شود و یا بعضی بیمارها حتی وقتی به آنها نزدیک هم نشده اند، احساس درد می کنند.
هنگامی که زن یا مرد (غالبا زنان) از رابطه جنسی لذت نبرند و انجام این عمل برای آن ها دردناک باشد، به اختلال جنسی دیسپارونیا (Dyspareunia) یا مقاربت دردناک دچار هستند. درد رابطه جنسی می تواند در شرایط متفاوت و به شکل های مختلفی بروز کند:احساس درد تنها هنگام آمیزش در شرایطی خاص، درد جدید پس از دوره قبلی رابطه زناشویی بدون درد، درد سطحی در دهانه ورودی دستگاه تناسلی، درد عمیق در دستگاه تناسلی هنگام آمیزش، احساس سوزش یا درد مبهم و حتی درد به هنگام گذاشتن تامپون.
در زندگی مشترک، رابطه جنسی برای همه زنان در همه اوقات لذت بخش و بدون درد نیست. در واقع بسیاری از زنان در نقطه ای از زندگیشان به دلایل بسیار معمولی ممکن است آمیزش دردناک را تجربه کنند. دلایل این عارضه گوناگون بوده و می تواند از علل جسمانی مانند تنگی مهبل تا علل روانی مانند انقباض غیرارادی ماهیچه های مهبل بدلیل عدم آمادگی روحی زن ناشی شود.
علائم و نشانه های دیسپارونیا
اگر رابطه جنسی همراه با درد دارید، ممکن است موارد زیر را نیز احساس کنید:
• احساس درد تنها در زمان دخول
• احساس درد با هر دخول، از جمله قرار دادن تامپون
• درد عمیق در هنگام برانگیختن
• درد سوزناک یا دردناک
• درد ضربه ای، در ساعتهای بعد از رابطه جنسیِ
دلایل ایجاد اختلال دیسپارونیا
علل فیزیکی آمیزش دردناک تقریبا با هم متفاوت است و به این بستگی دارد که درد در چه زمانی ایجاد می شود( هنگام ورود آلت تناسلی یا فشار عمیق). فاکتوری های روحی و روانی هم می تواند با مقاربت جنسی دردناک مرتبط باشد.
درد به هنگام ورود آلت تناسلی
درد به هنگام دخول ممکن است با فاکتورهای متعددی همراه باشد. از جمله این فاکتورها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. روان نبودن ناحیه تناسلی: این موضوع اغلب به خاطر نبود معاشقه بین زوجین رخ می دهد. کاهش سطح استروژن بعد از یائسگی یا تولد نوزاد و به هنگام شیر دادن به او هم می تواند چنین مشکلاتی را ایجاد کند. برخی از داروهای شناخته شده هم بر روی تمایل جنسی افراد یا تحریک شدنشان تاثیر می گذارند. همین امر باعث کاهش روان شدگی ناحیه تناسلی و در نتیجه مقاربت دردناک می شود. از جمله این داروها می توان به داروهای ضد افسردگی، فشار خون بالا، مسکن ها، آنتی هیستامین و برخی از قرص های ضد بارداری اشاره کرد.
2. آسیب، تروما یا تحریک: در چنین شرایطی اسیب یا تحریک ناشی از یک تصادف، جراحی لگنی، ختنه زنانه، برش به هنگام تولد نوزاد یا سایر موارد می تواند به آمیزش دردناک منجر شود.
3. التهاب، عفونت یا اختلالات پوستی: عفونت در ناحیه تناسلی یا مجاری ادرار هم می تواند به مقاربت و دخول دردناک منجر شود. اگزما یا سایر مشکلات پوستی در این ناحیه هم می تواند دردسرساز باشد.
4. واژینیسموس: معمولا چنین شرایطی با اسپاسم های غیر ارادی عضلات دیواره واژن مشخص می شود و می تواند آمیزش را دردناک تر سازد.
5. ناهنجاری های مادرزادی: برخی از افراد هستند که از بدو تولد ناهنجاری هایی دارند. مثلا در آن ها واژن به طور کامل شکل نگرفته یا غشایی توسعه یافته که دهانه واژن را مسدود می سازد.
درد ناشی از فشار
درد ناشی از فشار معمولا زمانی رخ می دهد که آلت تناسلی با فشار وارد این ناحیه می گردد. در برخی از پوزیشن ها این درد بدتر خواهد بود.
علل بروز چنین شرایطی را می توان در دسته های زیر طبقه بندی کرد:
1. دشرایط و بیماری های خاص: این فهرست در برگیرنده اندومتریوز، بیماری التهابی لگنی، سندرم روده التهابی، هموروئید، کیست تخمدان، فیبروئید رحم، التهاب مثانه،برگشتگی رحم به عقب،بیرون زدگی رحم است.
2. درمان های پزشکی یا جراحی ها: اسکار ناشی از جراحی لگنی همچون هیسترکتومی هم می تواند به آمیزش دردناک منجر شود. درمان های پزشکی برای شرایط خاصی همچون سرطان ( تابش درمانی و شیمی درمانی) نیز باعث ایجاد تغییراتی می شود و رابطه جنسی را دردناک تر می سازد.
فاکتورهای روحی و روانی
احساسات انسان ها عمیقا با فعالیت های جنسی شان در هم آمیخته شده است. به همین خاطر است که سلامت روحی فرد نقش مهمی در سلامت جنسی اش ایفا می کند. فاکتورهای روحی و روانی که باعث مقاربت جنسی دردناک می شود عبارت است از:
1. مشکلات روانی: اضطراب، افسردگی، نگرانی در مورد ظاهر فیزیکی، ترس از نبود صمیمیت یا مشکلات موجود در رابطه زوجین به کاهش تحریک شدگی فرد می انجامد و آمیزش را دردناک تر می سازد.
2. استرس: عضلات کف لگن در پاسخ به استرس های زندگی سفت تر می شود. همین امر موجب می گردد فرد به هنگام آمیزش درد شدیدی را تجربه نماید.
3. سابقه سوء استفاده جنسی: هر فردی که آمیزش دردناک را تجربه می کند سابقه سوء استفاده جنسی ندارد اما اگر شما چنین شرایطی را قبلا تجربه کرده باشید ممکن است بعدا در زندگی جنسی تان با مشکل مواجه شوید.
علل دیگر بیماری دیسپارونیا در زنان
• مصرف سیگار و الکل
• سابقه مصرف برخی داروها
• اختلال هورمونی
• عدم تناسب وزن زن با همسرش
• یبوست مزمن
• عفونت های داخل لگن
• سندرم روده تحریک پذیر
• آندومتریوز (بیماری ای که در آن بافت داخل رحم به غیر از جای خود، در جای دیگری مثلاً داخل شکم کاشته می شود. این گروه معمولاً علاوه بر مقاربت، قاعدگی دردناک داشته و معمولاً دردهای عمیق در لگن خود احساس می کنند. بعضی از این افراد ممکن است نازایی نیز داشته باشند.)
• ناآگاهی
راه های تشخیص دیسپارونیا
ارزیابی پزشکی برای بررسی دیسپرونیا شامل موارد زیر است:
• تاریخچه پزشکی: پزشک شما ممکن است از شما بپرسد که درد چه موقعی شروع شده، مکان درد کجاست و درد را چگونه احساس می کنید. پزشک شما همچنین می تواند درباره سابقه جنسی، تاریخ جراحی و تجربه زایمان قبلی شما سوال کند.
از دادن پاسخ صادقانه شرم نکنید. این سوالات نشان دهنده علت درد است.
• معاینه لگن: در طول معاینه لگن پزشک ممکن است علائم تحریک پوست، عفونت و یا مشکلات آناتومیک را جستجو کند. شما همچنین می توانید با استفاده از فشار ملایم بر اندام تناسلی و عضلات لگن، محل درد را شناسایی کنید.
شما همچنین ممکن است یک معاینه بصری را با وسیله ای به نام “اسپکولوم” که برای جدا کردن دیواره های واژن استفاده می شود تجربه کنید. شما می توانید از دکتر بخواهید که در هر زمانی پروسه را متوقف شود اگر بسیار دردناک است.
• سایر آزمونها: اگر پزشک به علت خاصی برای درد جنسی شک کند، ممکن است توصیه کند که سونوگرافی لگنی انجام دهید.
راهکارهای درمان دیسپرونیا
استفاده از دارو
اگر عفونت یا شرایط پزشکی به درد منجر شده باشد درمان علل زمینه ای می تواند مشکل شما را حل کند. تغییر داروهایی که به کاهش روان شدگی ناحیه جنسی منجر شده اند هم می تواند نشانه هایتان را کمتر کند. برای بیشتر افرادی که در دوران پس از یائسگی شان به سر می برند امیزش دردناک به خاطر روان نبودن ناحیه تناسلی ایجاد می شود که این موضوع هم به کاهش سطح استروژن مربوط است.
معمولا چنین شرایطی را می توان با اعمال استروژن موضعی به ناحیه واژن برطرف کرد.
برخی از داروها همچون اسپمیفن برای درمان آمیزش دردناک خفیف تا شدید در زنانی که مشکلشان مربوط به روان نبودن ناحیه تناسلی است به کار می رود. اسپمیفن همانند استروژن بر روی دیواره واژن عمل می کند اما برای سینه های فرد مضر نیست.
عیب استفاده از این دارو این است که می تواند به گرگرفتگی منجر شود و خطر سکته، لخته خون و سرطان دیواره رحم را به همراه داشته باشد. سایر داروها برای تسکین درد ناشی از آمیزش به کار می روند. از جمله این داروها می توان به پراسترون اشاره کرد. این دارو به شکل کپسولی است که هر روز در داخل واژن قرار می گیرد.
سایر روش های درمانی
برخی از درمان های غیر دارویی هم می تواند به آمیزش دردناک کمک کند:
1. درمان حساسیت زدایی: در این روش شما یاد می گیرید از تمرینات ورزشی برای کاهش دردتان استفاده کنید.
2. مشاوره یا سکس تراپی: اگر رابطه جنسی تان برای یک بازه زمانی خاص دردناک بود ممکن است پاسخ های منفی به تحریک جنسی داشته باشید. اگر شما و همسرتان به خاطر رابطه جنسی دردناک، صمیمیت قبل را ندارید می توانید از یک مشاور کمک بگیرید. صحبت کردن با مشاور یا درمانگر جنسی به شما کمک می کند این مشکلات را برطرف کنید.
3. رفتاردرمانی شناختی رفتاری هم در تغییر الگوهای فکری و رفتارهای منفی مفید خواهد بود.
سبک زندگی و درمان های خانگی
شما و همسرتان می توانید به کمک چند تغییر ساده دردتان را کمتر کنید:
1. تغییر پوزیشن: اگر به هنگام فشار دادن درد شدیدی را تجربه می کنید پوزیشن های مختلفی را امتحان نمایید. در برخی از پوزیشن ها می توانید دخول را به گونه ای تنظیم کنید که دردتان کمتر است.
2. برقراری ارتباط: با همسرتان صحبت کنید و به او بگویید چه احساساتی دارید. اگر دوست دارید همسرتان دخول آرامی داشته باشد این موضوع را با او در میان بگذارید.
3. عجله نکنید: معاشقه طولانی می تواند باعث روان سازی طبیعی ناحیه واژن شود و درد شما را به هنگام آمیزش کمتر نماید.
4. از روان کننده ها استفاده کنید: یک روان کننده شخصی می تواند رابطه جنسی راحت تری را برایتان به ارمغان آورد. برندهای مختلفی را امتحان کنید تا بهترین گزینه را برای خودتان بیابید.
دیدگاه