دلیل ایجاد بیضه نزول نکرده چیست؟
بیضهها مهمترین عضو تولیدمثل مردانه هستند و دو وظیفه مهم تولید اسپرم (نطفه مردانه) و هورمون تستوسترون را برعهده دارند. این اعضا باعث ایجاد خصوصیات جنسی مردانه در پسربچهها میشوند. گاهی بیضهها در جای اصلی خود قرار نمیگیرند و مشكلساز میشوند.
به صورت طبیعی بیضه ها در دوران جنینی، داخل شکم جنین، تکامل پیدا می کنند. وقتی آنها به طور کامل تکامل یافتند، پس از ماه هفتم حاملگی، درون شکم از مسیر مشخصی پایین می آیند تا داخل کیسه بیضه قرار بگیرند.
مسیر نزول بیضه، کانال اینگوینال یا مجرای مَغبِنی است که در کشاله ران قرار دارد. اگر پایین آمدن بیضه در هر قسمت از مسیر طبیعی متوقف شود، به آن عدم نزول بیضه یا بیضه نزول نکرده (کریپتورکیدیسم) می گویند. ولی اگر بیضه از مسیر طبیعی خود خارج و نزول آن متوقف شود، به آن بیضه نابجا گفته می شود.
در حدود 3% نوزادان رسیده و 30% نوزادان نارس بیضه (ها) در زمان تولد داخل کیسه بیضه قرار ندارند و در اصطلاح عارضه بیضه نزول نکرده وجود دارد.
علل بیضه نزول نکرده
عواملی كه می تواند خطر ابتلا به نهان بیضگی یا بیضه نزول نکرده را در نوزاد افزايش دهند:
- وزن کم هنگام تولد
- تولد زودرس
- سابقه خانوادگی بیضه نزول نکرده
- شرایط محدود کننده رشد جنین، مانند سندرم داون یا نقص دیواره شکمی
- مصرف الکل در دوران بارداری توسط مادر
- سیگار کشیدن توسط مادر یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
- قرار گرفتن والدین در معرض برخی از آفت کش ها
تشخیص بیضه نزول نکرده
معاینه
پزشک در ابتدا طفل مبتلا به نهان بیضگی را معاینه می کند . در این معاینه هوا و دستان پزشک باید گرم باشد . در نهان بیضگی ، کیسه بیضه در سمت مبتلا رشد نکرده است . آلت نیز باید از نظر وجود هیپوسپادیاز و اپیسپادیاز مورد معاینه قرار گیرد .
سونوگرافی
کارایی آن در تشخیص بیضه نزول نکرده در حدود 55% گزارش شده است .
لاپاراسکوپی
لاپاراسکوپی محل و وجود بیضه غیر قابل لمس را به طور قطع و یقین مشخص می سازد . امروزه با وجود این روش ، در بیمارانی که بیضه غیر قابل لمس دارند . اقدام تشخیصی و درمانی ارجح لاپاراسکوپی است . باید تمام کودکانی که بیضه های غیر قابل لمس دوطرفه داشته و گونادوتروبین سرم آنها طبیعی است بدون توجه به نتیجه آزمایش تحریکی HCG تحت عمل جراحی تجسسی قرار دهیم.
عوارض بیضه نزول نکرده
به منظور رشد بیضه ها و داشتن عملکرد مناسب آنها باید در محیطی خنک تر از دمای بدن قرار بگیرند.کیسه ی بیضه این دما را فراهم میکند.عوارض یک بیضه ی نزول نکرده شامل:
سرطان بیضه. سرطان بیضه معمولا در سلول هایی از بیضه که تولید اسپرم نابالغ دارند رخ میدهد. علتی که باعث میشود این سلول ها به سمت سرطان بروند ناشناخته است. مردانی که یک بیضه نزول نکرده دارند در معرض خطر ابتلا به سرطان بیضه هستند.
خطر سرطان بیضه در زمانی که بیضه در شکم باشد از اینکه در کشاله ی ران باشد بیشتر است.این خطر وقتی 2 بیضه ی نزول نکرده باشند بیشتر خواهد بود.
مشکلات باروری. تعداد اسپرم پایین، کیفیت پایین اسپرم و کاهش باروری در مردان با بیضه ی نزول نکرده رخ میدهد. این امر میتواند ناشی از رشد غیر طبیعی بیضه باشد و هرچه درمان نزول بیضه بیشتر به تاخیر بیفتد این خطر بیشتر خواهد بود.
از دیگر عوارض مربوط به عدم نزول بیضه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیچش بیضه (تورشن بیضه)
- آسیب ناشی از فشار استخوان لگن
- فتق کشاله ی ران.
درمان بیضه نزول نکرده
هدف از درمان، بردن بیضه نزول نکرده به محل اصلی خود در کیسه بیضه است. چنانچه درمان قبل از یک سالگی انجام شود، احتمال بروز عوارض کاهش مییابد. هر چه سریعتر برای درمان اقدام شود، بهتر است، اما معمولاً توصیه میشود که جراحی قبل از 18 ماهگی انجام شود.
جراحی
بیضه نزول نکرده معمولاً با عمل جراحی اصلاح میشود. جراح بیضه را با احتیاط داخل کیسه بیضه قرار میدهد و آن را به محل مناسب بخیه میزند؛ این عمل اصطلاحاً ارکیوپکسی نامیده میشود و به روش جراحی بسته لاپاراسکوپی یا جراحی باز انجام میشود. زمان جراحی با توجه به عاملهای متعددی چون سلامت عمومی نوزاد و میزان دشواری عمل تعیین میشود. بیضه در بعضی موارد به خوبی رشد نکرده است، غیرطبیعی است یا بافتهای آن مرده است. جراح این قسمت از بافت بیضه را خارج میکند. اگر نوزاد علاوه بر بیضه نزول نکرده فتق مغبنی نیز داشته باشد، فتق نیز حین جراحی درمان میشود. جراح پس از عمل بیضه را تحت نظر میگیرد تا از استمرار رشد آن، عملکرد مناسب و باقی ماندن در کیسه بیضه مطمئن شود. برای بررسی وضعیت بیضه از روشهای زیر بهره گرفته میشود:
- معاینه بالینی
- سونوگرافی کیسه بیضه
- آزمایش تعیین سطح هورمون
درمان هورمونی
در روش هورمون درمانی هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) به نوزاد تزریق میشود. این هورمون حرکت بیضه به سمت کیسه بیضه را تحریک میکند. هورمون درمانی معمولاً توصیه نمیشود، چون تاثیرگذاری آن از جراحی بسیار کمتر است.
دیگر روشهای درمان
اگر نوزاد به طور مادرزادی یا در اثر عوارض جراحی یک یا دو بیضه نداشته باشد، میتوان از پروتزهای سالین (سرم نمکی) بیضه برای اسکروتوم استفاده کرد. جراحی پروتز در سالهای پایانی دوران کودکی یا در دوران نوجوانی انجام میشود. این پروتزها ظاهری طبیعی به کیسه بیضه میدهند. اگر نوزاد حتی یک بیضه سالم نیز نداشته باشد، پزشک بیمار را به متخصص هورمون و غدد (اندوکرینولوژیست) ارجاع میدهد تا امکان هورمون درمانی برای رسیدن به بلوغ جسمی و جنسی بررسی شود.
دیدگاه