سامبو چیست؟ | سبک های سامبو | قوانین ورزش سامبو | فیلم سامبو

سامبو (به روسی: са́мбо) یک ورزش رزمی روسی به معنای دفاع از خود بدون سلاح و یک رشتهٔ نسبتاً جدید رزمی محسوب می‌شود که در دههٔ ۱۹۲۰ در ارتش سرخ شوروی به منظور تقویت توانایی مبارزهٔ تن‌ به‌ تن سربازان، پایه‌گذاری شد.

سامبو چیست؟

کلمه سامبو مخفف عبارت دفاع شخصی بدون اسلحه می باشد. این ورزش روسی در سال 1920 توسط ارتش شوروی برای مبارزه نفر به نفر سربازان ابداع شد. ازجمله افرادی که در ابداع سامبو نقش بسزایی داشتند می توان به  اسپیریدونوف و واسیلی اوشچپکوف اشاره کرد. آنها هر کدام یک سبک جداگانه را ابداع کردند اما پس از مدتی این دو سبک را با هم ادغام کرده و سبک جدیدی به نام سامبو پایه گذاری کردند.

کاربرد سامبو که یک سیستم مبارزه ای آزاد و کامل است در مقابل حریفان مسلح و غیر مسلح بسیار زیاد است. سامبو ترکیبی از تکنیک های کشتی سنتی روسیه، کورجاگا، جوجیتسو، جودو، آیکیدو و کاراته می باشد و سامبو کاران با ژاکت های سنگینی با نام کورتکاس (Kurtkas) با یکدیگر مبارزه می کنند و زمانی یک رقابت با پیروزی فردی به پایان می رسد که کشتی گیر بتواند پشت حریف خود را به زمین رسانده و یا با زور و یا پای حریف خود را به طرزی در اختیار بگیرد که رقیب از شدت درد اعلام تسلیم نماید.

دفاع شخصی در سامبو بر اساس حرکات بدن و ضرباتی است که بوسیله مشت یا ضربات پا به حریف زده می شود.
روش های منحصر به فرد و خاصی به نام سامبو اسپرت و سامبوی جنگی در رشته سامبو وجود دارد. امروزه این رشته در سراسر جهان شناخته شده و توانسته است افراد زیادی را به خود جذب کند. رقابت های سامبو در دو بخش سامبو و کامبت سامبو برگزار می شود.

این مسابقه به مسابقات جودو یا کشتی آزاد شباهت دارد با تفاوت هایی در قوانین و مقررات و لباس ورزشکاران. برای مثال برخلاف مسابقات جودو فنون قفل مفصل پا در سامبو آزاد اما فنون خفه کننده ممنوع است.

در این مسابقات تأکید بر فنون پرتابی، کار در خاک و تسلیم کردن حریف است و در مقایسه با جودو محدودیت های کمتری در مورد انواع گرفتن ها و چنگ زدن ها وجود دارد.

همانگونه که بیان شد ویکتور اسپیریدونوف و واسیلی اوشچپکوف پایه‌گذاران سامبو هستند.

آنها دو سبک متفاوت را پایه‌گذاری کرده بودند که در نهایت با یکدیگر ادغام شده و سامبو نام گرفت. اوشچپکوف در سال ۱۹۳۷ در جریان تصفیه سیاسی دوران استالین متهم به جاسوسی برای ژاپنی‌ها شده و به زندان افتاد و در زندان از دنیا رفت. او بیشتر عمر خود را در ژاپن گذرانده و جودو را زیر نظر جیگارو کانو بنیان‌گذار رشتهٔ جودو آموخته بود.

اما سبک اسپیردیونوف در مقایسه با سبک اوشچپکوف نرم‌تر و ملایم‌تر بود و تأکید کمتری بر قدرت بدنی داشت و این خود تا حدی به دلیل جراحات عمیقی بود که اسپیریدونوف در جریان جنگ جهانی اول برداشته بود. آناتولی خارلامپیف که از شاگردان اوشچپکوف بود معمولاً بنیان‌گذار سامبو نامیده می‌شود.

این رشته در سال ۱۹۳۸ به عنوان یک ورزش رسمی مورد تأیید کمیسیون ورزشی اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفت.

در سال ۱۹۶۸ سامبو توسط FILA به عنوان یکی از سبک های معتبر کشتی بین المللی پذیرفته شد و در سال ۱۹۸۵، فدراسیون بین المللی سامبو آماتوری (FIAS) به عنوان اولین سازمان رسمی سامبو تاسیس و بعدها به قسمت شرقی (FIAS East) و غربی (FIAS West) تقسیم شد که قسمت شرقی آن برای توسعه سامبو در سرزمین های روسیه و قسمت غربی برای توسعه ورزش سامبو در ایالات متحده و اروپای غربی فعالیت میکند.

مسابقات سامبو در سال ۱۹۸۰ به صورت آزمایشی در المپیک مسکو برگزار گردید ولی نتوانست به عنوان یک رشته ورزشی در المپیک باقی بماند.به دلیل وجود تکنیک های ناب، منحصر بفرد و ترکیبی در این رشته ورزشی، امروزه این ورزش در بسیاری از کشورهای جهان مانند روسیه، بلغارستان، بلاروس، مغولستان، اوکراین، قزاقستان، ازبکستان، ونزوئلا، صربستان، ژاپن و ایران محبوبیت دارد.

در این ورزش، دو نفر یا توجه به قوانین خاص این ورزش با یکدیگر مبارزه کرده و در حین مبارزه از ضربات بوکس، ضربات پا و تکنیک های درگیری و قفل مفصل استفاده میکنند، در پایان مبارزی که بالاترین امتیاز را داشته باشد و یا قفل مفصل و تکنیک خاصی برای تسلیم نمودن حریف انجام دهد پیروز رقابت خواهد بود.

مبازران این رشته باید چابکی، انعطاف و هوش بالا داشته و تسلط کافی بر حرکات پرتابی و کشتی، قفل مفصل، ضربات دست و پا و روش های تسلیم نمودن حریف داشته باشد.

باید یادآوری نمود که برای حرفه ای شدن در این ورزش سالها تمرین و تلاش برای یادگیری نیاز است تا فرد بتواند کنترل عالی بر تمامی حرکات خود داشته باشد.

مسابقات سامبو در سال ۱۹۸۰ بصورت آزمایشی در المپیک مسکو برپا شد ولی نتوانست بعنوان یک رشته ورزشی در المپیک باقی بماند. به علت وجود روش های ناب، منحصر بفرد و ترکیبی در این رشته ورزشی، امروزه این ورزش در بسياري از کشورهای دنیا مثل روسیه، بلغارستان، بلاروس، مغولستان، اوکراین، قزاقستان، ازبکستان، ونزوئلا، صربستان، ژاپن و ایران محبوبیت دارد.

ورزش سامبو تلفیقی از کشتی ازاد و هنرهای رزمی است، در این ورزش، دو بازیکن در اول با یکدیگر در تشک مسابقه رو به رو شده و با ضربات دست و پا و درگیری و قفل مفاصل را براي کسب امتیاز بیش تر انجام می دهند. در این ورزش بیش تر حرکات جهت به زمین زدن رقیب انجام مي شود.در حین مسابقه اگر قفل مفصلی انجام شود که رقیب تسلیم شود رقابت به نفع مجری فن پایان میابد در غیر این صورت شخصی که امتیاز بیشتری را در پایان زمان رقابت کسب کند برنده بازي خواهد بود.

سبک های سامبو

در حال حاضر سبک های مختلفی از سامبو وجود دارد که تنها پنج مورد از آنها به رسمیت شناخته شده است که عبارتند از: اسپرت سامبو، کامبت سامبو، سامبو دفاع شخصی، سامبو آزاد و سامبو ویژه. در میان آنها اسپرت سامبو، کامبت سامبوو و سامبو آزاد توسط FIAS به رسمیت شناخته شده اند.

کامبت سامبو (Combat Sambo)

در میان تمامی سبک های سامبو، کامبت سامبو شامل بیشترین خشونت شامل انواع حمله و درگیری هاست. این سبک فرد را برای هر نوع شرایط و زنده ماندن در شرایط درگیری سخت آماده میکند. این سبک بیشترین توسعه یافتگی را دارا بوده و برای آموزش نظامی مورد استفاده قرار می گرفت و در آن از تکنیک های مختلف تهاجمی مانند مشت، لگد، آرنج، زانو، ضربه سر و دیگر ضربات استفاده میشود. در ارتش روسیه از سبک کامبت سامبو به عنوان یک ورزش آموزشی برای مبارزه های نزدیک و دفاع از خود استفاده شود.

این سبک تلفیقی از اسپرت سامبو و سامبو دفاع شخصی به همراه روش ها و تکنیک های خاص خود است. در سبک کامبت سامبو بسیاری از تکنیک های بسیار خطرناک که در دیگر سبک ها و رشته های ورزشی ممنوع است مجاز است.

مبارزان این سبک از لباسی مشابه سبک اسپرت سامبو و دستکش سامبو و گاها محافظ سینه و سر استفاده میکنند.

اسپرت سامبو (Sport Sambo)

اسپرت سامبو شامل بسیاری از تکنیک های پرتابی، مبارزه و درگیری روی زمین و قفل مفصل است و شباهت زیادی با کشتی آزاد یا جودو دارد، اما تفاوت عمده آن در لباس، قوانین و پروتکل ها است. به عنوان مثال، بر خلاف جودو، در این سبک سامبو انواع قفل ها بجز حالت خفه کردن وجود دارد و محدودیت های بسیار کمتری در گرفتن و اجرای فن دارد.

سامبو آزاد (Freestyle Sambo)

سامبو آزاد در سال ۲۰۰۴ توسط انجمن آمریکایی سامبو ایجاد شده و به سبک های این رشته ورزشی اضافه شد. این سبک در برخی از قوانین متفاوت از سایر سبک ها بوده و گرفتن گردن و فشار به مهره های گردن و قفل بدن با پا در آن مجاز است و مبارزان بیشتر بر مهارت های پرتابی و کار روی زمین تمرکز می کنند.

سامبو دفاع شخصی (Self-Defence Sambo)

این سبک بیشتر برای دفاع از خود علیه هر نوع نیروی مسلح یا غیر مسلح استفاده می شود. سامبو دفاع شخصی شباهت زیادی به جیوجیتسو دارد و بیشتر برای آموزش افرادی مانند کارکنان بانک و زنان برای دفاع از خود طراحی شده است.

قوانین ورزش سامبو

در موارد زیر پیروزی مبارز کاملا قطعی و مشخص است:

- در صورت پرتاب کامل، که در آن مهاجم به زمین نمی افتد ولی بازیکن مدافع به پشت می افتد.
- در صورت نگه داشتن دردناک (مانند قفل مفاصل)، که در این صورت مدافع با زدن دوبار کف دست بر روی تشک و یا گفتن کلمه بله یا تسلیم، مبارزه را واگذار میکند.
- در صورت برتری کامل در برابر حریف، بازیکنی که بیش از ۱۲ امتیاز از حریف خود کسب کند.
- در صورت از بین بردن و از دور خارج کردن حریف
- به دلایل فنی و اخطار

اگر با موارد بالا پیروز مسابقه مشخص نشود از نتایج فنی و اخطارها جهت مشخص کردن برنده استفاده میشود:

نتایج فنی

اگر یک مسابقه با امتیاز مساوی به پایان برسد، بازیکن با امتیاز بیشتر برای تکنیک ها و اجراهای فنی به عنوان برنده اعلام خواهد شد و در صورت برابر بودن اجراهای فنی، بازیکن با تکاپوی بیشتر برنده خواهد شد. در صورتی که هر دو بازیکن دارای امتیازات مشابهی باشند، پیروزی از آن بازیکن با تعداد بیشتری از درگیری ها خواهد بود.

پس از پایان مسابقه، اگر هر دو بازیکن امتیاز صفر داشته باشند، برنده از طریق تعداد فعالیت ها در طول مسابقه اعلام می شود.

اخطارها

در صورتی که هر دو بازیکن دارای امتیاز فنی صفر بوده و یا دارای تعداد اخطار یکسان باشند، بازیکنی که آخرین اخطار را دریافت کرده بازنده بازی خواهد بود.

حذف و رد صلاحیت

بازیکن در صورت نادیده گرفتن قوانین خاصی که به شرح زیر هستند در مسابقه بازنده یا از مسابقه حذف و یا رد صلاحیت میشود:

- اگر یک بازیکن حرکت ممنوعی را دوبار اجرا کند
- اگر بازیکن بیش از دو دقیقه نیاز به پزشک داشته باشد، در این صورت بازیکن بدلیل نیاز به پزشک و عدم توانایی در ادامه مسابقه حذف و بازنده خواهد شد
- بر اساس تصمیم پزشک، جایی که بازیکن دارای بیماری یا آسیب اجتناب ناپذیر است.
- اگر بازیکن در طول مسابقه اخطار سوم را بگیرد، این تصمیم می تواند توسط سه مقام رسمی مسابقه اتخاذ شود
- اگر بازیکن بعد از ۵ دقیقه از اولین صدا زدنش برای مسابقه و روی تشک آمدن به روی تشک بازی نیاید.
- در صورت رفتار بی ادبانه یا غیراخلاقی نسبت به حریف یا علیه یکی از مقامات یا داور مسابقه یا اجتناب از دست دادن با حریف