جنگجوهای سامورایی
سامورایی یا بوشی افرادی از گروههای بسیار حرفهای جنگجو بودند که نقش بسیار پررنگی در تاریخ قرونوسطایی ژاپن ایفا کرده بودند. سامورایی ها از طیف وسیعی از سلاح ها مانند تیر و کمان، نیزه و تفنگ استفاده می کردند، اما سلاح و نماد اصلی آنها شمشیر بود.
سامورایی ها (یا بوشی ها) به عنوان جنگجویان ژاپن پیشامدرن شناخته می شوند. اصول رفتاری ساموراییها را بوشیدو مینامند یا همان سبک زندگی یک جنگجو. بوشیدو نوعی فلسفه زندگی خاص است که در آن تأکید زیادی بر ا افتخار، ازخودگذشتگی و شجاعت میشود. بر طبق این اصول یک جنگجو همیشه باید آماده باشد تا در راستای اهدافش زندگی خود را داده و به آغوش مرگ برود. در سبک زندگی یک سامورایی ترس هیچ جایگاهی ندارد و نظم و همچنین احترام دو مورد از اصول مهمِ و فرهنگ شمرده میشود. فرهنگ سامورایی تا جایی در این کشور تأثیرگذار بود که حتی تبدیل به مدل فرهنگی سایر اقشار جامعه ژاپنی در طول تاریخ شده است.
ساموراییها نه تنها جنگجویانی بسیار توانمند بودند، بلکه افرادی بسیار بافرهنگ و تحصیلکرده نیز بودند که به یادگیری بهای بسیار زیاد میدادند. تا جایی که در ضرب المثلهای آنها ذکر شده است که شمشیر و قلم را باید در کنار یکدیگر داشت. شاید با تصورات شما از یک جنگجو سازگار نباشد، ولی تفریحات ساموراییها شامل خطاطی، مهمانی چای، شعر سرایی، موسیقی و مطالعه بود.
فکر و ذهن آرام جنگجویان سامورایی
از حدود قرن سیزدهم بود اصول رفتاری ساموراییها تا حد بسیار زیادی تحت تأثیر فلسفه ذن ژاپن و مکتب بودایی قرار گرفت. در این زمان بود که تعالیم و ورزشهای فلسفه ذن این قدرت را به ساموراییها بخشیده بود تا با شمشیر خود یکسان شده و ذهن خود را در زمان نبرد از هر چیز دیگری خالی کنند. این امر درواقع نوعی مزیت و برتری را به جنگجویان سامورایی میبخشید. فلسفه ذن درواقع نوعی مدیتیشن خاص و آرامبخش ذهن را به ساموراییها آموخته بود که این جنگجویان بهواسطه آن قدرت فلسفی خاصی را به دست میآوردند تا با ماهیت اجتنابناپذیر مرگ مقابله کنند.
برای حدود چهار قرن فلسفه ذن در ژاپن و همچنین جنگجویان سامورایی در خدمت یکدیگر بودند. تعالیم این فلسفه قدرت ذهنی و همچنین فیزیکی خاصی به ساموراییها بخشیده بود و آنها نیز در عوض شرایط را برای شکوفا شدن این فلسفه فراهم کرده بودند. تمرینهای جسمانی فلسفه ذن، فرهنگ مهمانیهای چایخوری در ژاپن، نقاشی جوهر تکرنگ، باغهای سنگی و بسیاری از اشعار قدیمی ژاپنی همگی حاصل این دوران طلایی هستند. تعالیم بودایی تا جایی در ذهن و باور جنگجویان سامورایی نفوذ پیدا کرده بود که بسیاری از آنها زندگی انسان برای خود را فراموش کرده، شمشیرهایشان را کنار گذاشتهاند و راه و روش راهبان دینی را پیش گرفتند.
بوشیدو یا راه و رسم سامورایی
همانطور که در ابتدای مقاله بیان شده بود، ساموراییها تنها افرادی خاص نبودند بلکه نوعی سبک زندگی و فرهنگ را شامل میشوند که با عنوان بوشیدو یا راه و رسم سامورایی نیز شناخته میشود. پیش از هر چیز باید بدانید که بوشیدو سیستمی از اعتقادات مذهبی نیست بلکه سیستمی از اخلاقیات است. در حقیقت بسیاری از ساموراییها بر اساس قوانین بودایی بر این باور بودند که آنها در زندگیهای پس از مرگ خود هیچ پاداشی را دریافت نخواهند کرد، چراکه در این دنیا برای جنگیدن و کشتن تمرین داده شده بودند. بااینحال، شرافت و وفاداری دو عاملی است که ممکن بود بتواند آنها را نجات دهد چراکه آنها معتقد بودند پس از مرگ وارد جهنم خواهند شد.
یک سامورایی ایدهآل و اصیل نباید هیچ ترسی از مرگ داشته باشد. تنها ترس از رسوایی و یا عدم وفاداری به پادشاه بود که در دل ساموراییها وجود داشت و به آنها انگیزه میبخشید. این امر تا جایی پیش میرفت که اگر یک سامورایی احساس میکرد شرافت خود را از دستداده و یا اینکه نزدیک است آن را از دست بدهد، بر اساس قوانین بوشیدو، آنها شرافت خود را مجدداً از طریق انجام دادن نوعی خودکشی بسیار دردناک به دست میآوردند. این نوع خودکشی که آن را با نام «هاراکیری» میشناسیم، در واقع نوعی مرگ شرافتمندانه بود.
اصول اخلاقی بوشیدو
اصول اخلاقی بوشیدو و درواقع چارچوبهای هستند که مردان سامورایی همیشه باید آنها را در زندگی شخصی و یا حرفهای خود لحاظ کرده و بر اساس آنها عمل کنند. هشت اصل اخلاقی کلی در بوشیدو مطرح میشود:
حق و عدالت
بسیاری از سامورایی ها این اصل را بزرگترین فضیلت بوشیدو میدانند.
شجاعت
بوشیدو میان شجاعت و بیباک بودن تفکیک قائل میشود. آنها معتقد هستند که شجاعت یعنی جرئت انجام کار صحیح.
خیرخواهی و بخشش
کنفوسیوس، فیلسوف بزرگ چینی، خیرخواهی را مهمترین مشخصه و لازمه برای یک حاکم میداند.
ادب
وقتی برای اولین بار با ژاپنیها برخورد میکنید، شاید تفکیک بین ادب، فرمانبرداری و چاپلوسی برای شما دشوار باشد. ولی بر اساس اصول اخلاقی بوشیدو، ادب یک مرد ریشه در خیرخواهی او دارد. ادب درواقع رفتاری است که شما در جهت خیرخواهانه و در راستای احساسات دیگران انجام میدهید. ولی اگر کاری با این هدف انجام شود که مبادا به مذاق کس خوش نیاید، این کار همان چاپلوسی است. بر اساس تعالیم بوشیدو، عالیترین شکل از ادب به عشق منجر میشود.
صداقت و خلوص
مادیات هیچ نقشی در فلسفه سامورایی نداشتند. آنها بر این باور هستند که پول نوعی بیاحترامی به افراد است و برای تعالی ذهن، باید پول را کنار گذاشت. ساموراییها حتی ارزش سکههای مختلف را به کودکان خود یاد نمیدادند تا آنها هیچ دغدغه مالی نداشته باشند. آنها معتقد بودند که زندگی لوکس تهدیدی برای بشریت است و همهچیز را باید در سادگی جست.
شرافت
شاید هیچچیز دیگری بهاندازه شرافت برای یک سامورایی اهمیت نداشته باشد. احساس و ترس از پایمال شدن شرافت یک سامورایی همیشه مانند یک شمشیر تیز در ذهن آنها میچرخد. حس افتخار، آگاهی کامل از عزتنفس و ارزش هر شخص جزو ویژگیهای بارز جنگجویان سامورایی بود.
وفاداری
معنای وفاداری شاید امروزه دستخوش تغییرات شده باشد. ولی برای ساموراییها وفاداری به معنای وفادار و متعهد ماندن به افرادی است که با آنها بدهکار هستند. متعهد ماندن افراد برتر -مانند رهبران و پادشاهان- درواقع عالیترین نوع وفاداری در میان ساموراییها بود.
شخصیت و متانت
اصول اخلاقی بوشیدو بیان دارند که افراد باید بر اساس استانداردهای اخلاقی مطلق رفتار کنند. رفتارهای صحیح همیشه صحیح هستند و حرکات ناشایست همیشه بد و ناشایست خواهند بود. تفاوت بین خوب و بد و یا رفتارهای صحیح و غیر صحیح در واقعه حقایق و عواقب واقعی آنها هستند، و نه بحثهایی که در راستای توجیه و تفسیر آنها انجام میشود. بنابراین، یک سامورایی حتی در حالت هیجان روحی، متانت خود را از دست نمیدهد و عواطف خود را ظاهر نمیسازد.
پوشش سامورایی ها
تمامی جنبه های پوشیدنی های سامورایی برای تامین نیازهای آنان در میدان مبارزه و راحتی در جنب و جوش و حرکت طراحی شده بود و عموما از شلواری عریض و گشاد (هاکاما)، جلیقه دو تکه و لباسی گشاد به نام کیمونو تشکیل شده بود، این ترکیب به سامورایی اجازه راحتی و حرکت سریع در میدان جنگ را میداد، جنس کیمونو عموما از ابریشم بود که احتمالا به دلیل نرمی، خنکی و راحتی آن بوده همچنین سامورایی برای پوشش پاهای خود از صندل های چوبی استفاده میکردند.
اما از همه این ها مهمتر و جالبتر، طرز آرایش موهای سامورایی ها بوده آنها برای اولین بار در تاریخ ژاپن دور موهای خود را خالی کرده و باقی را بالای سر خود کاکل میکردند، این مدل مو حتی در دنیای امروزی بین جوانان از محبوبیت خاصی برخوردار است !!!
سامورایی ها در بعضی از میادین جنگ از زره و کلاهخود های آهنین نیز استفاده می کردند شاید جالب ترین و عجیب ترین جنبه این مبارزین زره و کلاهخود عجیب و بیش از حد مزین شده آنها می بوده هر چند تمامی تیکه های زره و کلاهخود سامورایی قابل تغییر بوده و هر سامورایی به دلخواه خود آنها را طراحی می کرده …
بر خلاف زره های سنگین و مستحکم شوالیه های اروپا در آن زمان، زره های ساموارایی بسیار سبک و نرم طراحی می شده تا به آنها اجازه آزادی بیشتر در حرکت را بدهد نکته جالب دیگر کلاهخود های ترسناک این مبارزین است که عمدتا آنرا را به شکل شیاطین در می آوردند تا در زمان مبارزه ترس را در دل دشمنان خود بیفکنند …
هر چند در طی زمان زره و کلاه خود های سامورایی دچار تغییرات بسیار شده اما شکل و شمایل کلی آنها به یک شکل مانده نکته قابل توجه دیگر در طراحی زره های سامورایی این است که انقدر تاثیر گذار و خارق العاده بوده اند که ارتش آمریکا اولین سری ژاکت های توپخانه خود را الهام گرفته از زره های سامورایی طراحی کرده بوده است.
جنگ افزار های سامورایی
سامورایی ها مهارت های بسیار بالای در شمشیر زنی و استفاده از تیر و کمان داشتند اصلی ترین اسلحه ها شمشیر بسیار معروف کاتانا می باشد که به جرعت مخوف ترین، برنده ترین و بی نظیر ترین شمشیر ساخته دست بشر در طی تاریخ است، کاتانا نه تنها جنگ افزار اصلی سامورایی ها بوده است بلکه طبق آیین سامورایی ها، کاتانای هر سامورایی در برگیرنده قسمتی از روح صاحب آن بوده و نشان شرافت مبارز است.
از این رو حتی ساخت شمشیر های سامورایی شامل مراسم مذهبی و آیینی بوده و در طی زمان ساخت شمشیر، سازنده شمشیر به درگاه خدایان دعا می کرده است.
کاتانا شامل تیغی بلند و منحنی به درازای شصت سانتی مترو دسته ای طویل است که براحتی امکان استفاده از دو دست را برای نگه داشتن شمشیر را به مبارز میدهد، تیغ شمیشر بر خلاف رقیب اروپایی خود ( شمشیر شوالیه) فقط از یک لبه برنده بوده و لبه دیگر قابلیت برش ندارد، کاتانا در زمان قدیم از “تاماهاگانه” آهنی بسیار مرغوب و خالص که فقط در ژاپن و بوسیله پُختن شنی مخصوص با درصد بالای آهن بدست می امده آهنگری و شکل میگرفته است اما با بیشتر شدن تعداد سامورایی و محدود بودن منابع “تاماهاگانه”در ژاپن شمشیر سازان و آهنگران از دیگر فلزات و ترکیبات مختلف آنها در ساخت کاتانا استفاده کردند …
کاتانا به اندازه قابل توجهی از شمشیر شوالیه های اروپایی سبک تر و در تمامی آزمایش ها برنده تر ظاهر شده است، تیغ برنده کاتانا به مبارز خود این اجازه را میداده که با حرکات سریع به راحتی اعضای بدن حریف خود را قطع کند …
دیگر اسلحه مبارزه نزدیک و تن به تن سامورایی ها نسخه کوتاه تر کاتا بوده که همیشه در کنار کاتانا مبارز را همراهی میکرده این شمیشر کوتاه یا بهتر بگوییم خنجر “واکیزاشی” نام داشته که در کنار کاتانا زوجی مرگآور را در دستان مبارز تشکیل میداند که به ترکیب این دو اسلحه “دایشو” گفته میشده است، “واکیزاشی” یا همان خنجر کوتاه بیش تر از هر چیز نماد طبقه سامورایی ها بوده و در اکثر مواقع در مراسم آیین سامورایی ها همچون “ هاراکیری ” استفاده می شده است.
بر خلاف تصویری که در اکثر رسانه ها از سامورایی ها دیده ایم شمشیر سلاح مورد علاقه سامورایی ها نبوده و برعکس این مبارزین ترجیح می دادند که عقلانی تر و زیرکانه تر به میدان مبارزه وارد شوند از اینرو اسلحه اصلی آنها در کنار کاتانا بزرگترین کمان دنیا یعنی “یومی” بوده است، کمانی که طول آن به نسبت قد مبارز در بعضی موارد به بیش از دو متر می رسیده است! یومی سلاحی مخوف بوده و اسکلت های مانده از آن زمان نشان میدهد که سامورایی های مهارتمند با شلیک تنها یک تیر درست به مرکز پیشانی دشمنان جمجه آنها را سوراخ کرده و مرگی آنی را رقم می زدند.
دیدگاه