امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 277068
۱۹۴۸
۱
۰
نسخه چاپی

بررسی انواع سبک فرزند پروری: بهترین سبک فرزند پروری چیست؟

فرزند پروری (پرورش کودک) فرایند تقویت و حمایت از پیشرفت فیزیکی، عاطفی، اجتماعی و فکری فرزند از نوزادی تا بزرگسالی است.

بررسی انواع سبک فرزند پروری: بهترین سبک فرزند پروری چیست؟

سبک های فرزندپروری

تربیت کودک مانند یک بازی کودکانه نیست. از زمانی که فرزندی به دنیا می‌آید، سفر سخت و پیچیده تربیتی برای والدین آغاز می‌شود. با این حال، والدین بسته به پیچیدگی های زندگی، سبک های فرزندپروری متفاوتی را در تربیت فرزندان خود اتخاذ می کنند.

یکی از موضوعاتی که والدین در تربیت کودک خود مورد توجه چندانی قرار نمی‌گیرد، اهمیت سبک فرزند پروری در شکل‌گیری شخصیت کودکان است. آنچه بسیاری از والدین نمی‌دانند این است که طرز رفتار ما با کودکان می‌تواند ازلحاظ روانشناسی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. روش تربیت کودکان نیز نقش مهمی در نوع رفتاری که آن‌ها با والدین خود خواهند داشت بازی می‌کند.

سبک‌های فرزندپروری در واقع به ترکیب استراتژی‌هایی که برای رشد فرزند خود اتخاذ کرده‌اید اشاره دارد. در ادامه به انواع سبک‌های فرزند پروری اشاره خواهیم کرد. هر کدام از این سبک‌ها در چهار زمینه‌ی نظم، ارتباط، انتظارات و بیان احساسات و عواطف با هم متفاوت هستند.

• سبک مستبدانه: دارای کنترل بالا و محبت کم

• سبک سهل گیرانه: دارای کنترل کم و محبت زیاد

• سبک طردکننده: دارای کنترل کم و محبت کم

• سبک مقتدرانه: دارای کنترل زیاد و محبت زیاد

1. سبک فرزندپروری مستبدانه

والدین دارای سبک مستبد برای انضباط ارزش خیلی زیادی قائلند.  قوانین سخت گیرانه‌ای وضع می‌کنند و سعی می‌کنند کنترل خیلی بالایی بر کودک داشته باشند. در عوض این والدین اهمیت کمتری به احساسات و هیجانات کودک می‌دهند صمیمیت عاطفی کمتری با کودک ایجاد می‌کنند. والدین مستبد باور دارند کودکان باید از همه قوانین بدون استثنا و بی چون و چرا اطاعت کنند. این گروه والدین عموما خیلی توضیح منطقی در مورد تربیت خود به کودک نمی‌دهند.

برای مثال در جواب توضیح خواستن کودکان می‌گویند چون من می‌گویم. در این سبک والدین خیلی اهل گفتگو کردن منطقی با کودک نیستند. تمرکز آن‌ها بیشتر بر اطاعت کردن است. والدین مستبد معمولا به کوکان اجازه نمی‌دهند وارد بحث‌ها و چالش‌های حل مسئله شوند. در عوض بیشتر قوانین را وضع می‌کنند و بدون توجه به نظر کودک پیامد‌های آن را برای کودک اعمال می‌کنند. والدین دارای سبک مستبدانه از تنبیه و سرزنش کردن در مقابل اشتباهات کودک بیشتر استفاده می‌کنند.

ویژگی‌های سبک فرزندپروری مستبدانه

• سبک انضباطی خشک و اغلب بدون توضیح و صحبت است.

• به کار بردن تنبیه شایع است.

• ارتباط بیشتر یکطرفه و از مادر به کودک است.

• علت قوانین عموما توضیح داده نمی‌شود.

• والدین این سبک معمولا مراقبت و حمایت کمتری دارند.

• انتظارات بالا و بدون انعطاف است.

تاثیرات سبک فرزندپروری مستبدانه بر کودکان

فرزندان والدین مستبد احتمالاً از قوانین پیروی می کنند، اما در معرض خطر بیشتری برای داشتن مشکلات عزت نفس هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که چنین کودکانی والدین خود را به عنوان شخصیت‌های قانونی مشروع نمی‌دانند. آنها اغلب بر خشمی که نسبت به والدین خود احساس می کنند به جای تمرکز بر اهداف آینده خود تمرکز می کنند و ممکن است متخاصم یا پرخاشگر شوند.

از آنجایی که والدین مستبد اغلب نسبت به فرزندان خود سختگیر هستند، احتمال اینکه فرزندان آنها دروغگو شوند بسیار زیاد است. آنها همچنین بیشتر درگیر رفتارهای نادرست مانند سیگار کشیدن، ترک مدرسه و نوشیدن مشروبات الکلی در سنین پایین هستند. چنین کودکانی نسبت به سایر کودکان افسرده تر هستند و در نتیجه احتمال سوابق تحصیلی ضعیف تری دارند.

2. سبک فرزندپروری سهل گیرانه

این گروه والدینی سهل گیر هستند که برای تربیت فرزندان خود به آن‌ها آزادی کامل داده تا هر آنچه می‌خواهند انجام دهند. سبکی که اولویت اصلی در آن عشق و محبت به فرزند است. تعیین حد و مرز برای کودک و اعمال قوانین نظم و انضباط بر کودک به میزان بسیار کمی وجود دارد. هم‌چنین در شیوه فرزند پروری سهل گیرانه، والدین فرزندان را مجبور به پیروی از قوانین نمی‌کنند. عمدتاً در این سبک، والدین بیشتر به فرزند خود پاسخگو هستند تا فرزندان به والدین.

در این سبک فرزند پروری والدین بیشتر تمایل دارند با محبت و حمایت با فرزند خود رفتار کنند و به‌ندرت فرزندان را تنبیه می‌کنند، قوانین بسیار محدودی وضع می‌کنند و از کنترل زیاد فرزند خود اجتناب می‌کنند.

سبک فرزندپروری سهل گیرانه عمدتاً روش تربیتی والدینی است که باور دارند به‌جای والد گری و یا رئیس بودن باید با فرزندان دوست بود و به‌جای رشد و تربیت کودک، تمرکز خود را بر روی احساس رضایت فرزند از والدین قرار می‌دهند. از این‌ رو اختلافات و قوانین بسیار اندکی بین فرزند و والدین وجود خواهد داشت.

معایب این سبک فرزندپروی این است که فرزندان برای انجام کارهای نادرست آزادند و والدین نیز از این استدلال که ” اوه، این کار خیلی هم بد نیست” خودشان را تبرئه می‌کنند.

بنابراین والدین نیازی به بازخواست و تنبیه کودک خود نمی‌بینند زیرا بر این باورند که ” او فقط یک کودک است”. بر همین مبنا، در زمان بازی و فعالیت‌های کودک، محدودیتی اعمال نمی‌کنند. در چنین شرایطی کودکان نه هیچ‌گاه با محدودیتی روبرو می‌شوند و نه هیچ‌گاه به آن می‌اندیشند، به‌طوری‌که در بزرگ‌سالی مهارت حل مسایل زندگی ضعیفی دارند.

رشد کودک بدون وضع قوانین از سوی والدین این موضوع را برای فرزندان دشوارتر می‌کند، چراکه محدودیت‌های آنچه انجام می‌دهند را نمی‌پذیرند, درحالی‌که باید این‌طور باشد و این مشکل بزرگی است.

ویژگی‌های سبک فرزندپروری سهل گیرانه

• سبک تربیتی آن‌ها بر عکس سبک سختگیرانه است. آن‌ها قوانین نمی‌گذارند یا قانون‌های خیلی کمتری دارند.

• ارتباط عموما باز است، اما این والدین می‌گذارند کودکان خودشان تصمیم بگیرند، به جای اینکه آن‌ها را هدایت کنند.

• این والدین معمولا گرم و مراقبت کننده‌اند.

• در این نوع فرزندپروری انتظارات یا وجود ندارد یا در حداقل ممکن است.

تاثیرات سبک فرزندپروری سهل گیرانه بر کودکان

فرزندان والدین سهل گیر از نظر تحصیلی دچار مشکل می شوند. آنها اغلب مشکلات رفتاری را نشان می دهند. مطالعات نشان می دهد که چنین کودکانی استرس بیشتری دارند، اعتماد به نفس پایینی دارند و بیشتر قربانی قلدرها می شوند.

از آنجایی که والدین سهل‌گیر اغلب ملایم هستند، فرزندانشان بیشتر در معرض مشکلات سلامتی مانند چاقی و بیماری های دهان و دندان هستند. فرزندپروری سهل‌ گیرانه ممکن است منجر به نوشیدن الکل در نوجوانان شود.

بررسی انواع سبک فرزند پروری: بهترین سبک فرزند پروری چیست؟

3. سبک فرزندپروری طردکننده

والدین طردکننده درگیری کمی با کودک خود دارند. به عبارتی خیلی کاری به کار کودک خود ندارند. آن‌ها زمان خیلی کمی را با کودک خود می‌گذرانند. این والدین اطلاع کمی نسبت به وضعیت کودکشان دارند. آن‌ها قوانین تربیتی زیادی نمی‌گذارند. کودکان آن‌ها نه تنها هدایت زیادی دریافت نمی‌کنند، بلکه رقبت و توجه زیادی هم نمی‌گیرند. به عبارتی والدین طردکننده انتظار دارند کودکان خودشان بزرگ شوند.

آن‌ها وقت و انرژی زیادی برای رسیدگی به نیازهای کودک نمی‌گذارند. والدین طردکننده ممکن است در مورد کودکشان غفلت کنند، اما بیشتر مواقع این موضوع ناخواسته است. برای مثال مادری که دچار اختلال روانی مثل افسردگی است، یا اعتیاد به مواد مخدر دارد نمی‌تواند به نیازهای عاطفی یا جسمی کودک به طور پایدار رسیدگی کند.

همچنین در مواقعی والدین طردکننده آگاهی کمی نسبت به رشد کودک دارند. گاهی هم درگیری بسیار شدیدی در مورد مسائل مثل مشکلات مالی، بیکار، بیماری و ... دارند. کودکانی که با این نوع سبک تربیتی رشد می‌کنند اغلب اعتماد به نفس بسیار پایینی دارند.

ویژگی‌های سبک طرد کننده

• هیچ سبک تربیتی مشخصی به کار نمی‌رود.

• والد اجازه می‌دهد کودک هر کاری می‌خواهد انجام دهد، بدون آگاهی دادن یا مراقبت کردن.

• ارتباط خیلی محدود است.

• این والدین مراقبت خیلی کمی فراهم می‌کنند.

• انتظارات خیلی کمی از کودک دارند.

• ممکن است والدین دچار افسردگی و یا اعتیاد باشند.

تاثیرات سبک طرد کننده بر کودکان

این کودکان ممکن است مشکلات رفتاری بیشتری داشته باشند. آنها احتمالاً با عزت نفس کم دست و پنجه نرم می کنند. آنها در مدرسه عملکرد ضعیفی دارند و از نظر شادی دارای رتبه ی پایین تری هستند. آنها در کنترل احساسات خود مشکل دارند، مستعد افسردگی هستند، در روابط اجتماعی مشکل دارند و رفتار های ضد اجتماعی نیز در آن ها مشاهده می شود. با این حال، دیده شده است که چنین کودکانی انعطاف پذیر هستند و احتمالاً از روی ناچاری خودکفا می شوند.

4. سبک فرزندپروری مقتدرانه

والدین دارای سبک مقتدر، تلاش زیادی برای ایجاد و حفظ یک رابطه مثبت با کودکشان می‌کنند. آن‌ها در تربیت کودک قانون وضع می‌کنند و پیامد عدم رعایت قوانین را اجرا می‌کنند. اما احساسات کودک را در هر موقعیت در نظر می‌گیرند. در سبک مقتدرانه به احساسات کودک توجه و ارزش داده می‌شود، اما این موضوع روشن می‌شود که در نهایت والدین مسئول تربیت هستند.

والدین دارای سبک مقتدرانه، وقت و انرژی زیادی را صرف جلوگیری از مشکل رفتاری پیش از وقوع آن می‌کنند.  آن‌ها همچنین از استراتژی‌های مثبت برای تربیت استفاده می‌کنند. برای مثال دلایل قوانین را توضیح می‌دهند و از پاداش و تشویق استفاده می‌کنند.

نشانه‌های سبک مقتدرانه

• قوانین مشخص است و دلایل آن توضیح داده می‌شود.

• ارتباط زیاد و مناسب با درک کودک است.

• این والدین مراقبت کننده و حامی هستند.

• انتظارات و اهداف بالا و روشن در خانواده وجود دارد.

تاثیرات سبک فرزندپروری مقتدرانه بر کودکان

کودکان والدین مقتدر وقتی صحبت از سلامت روان به میان می آید، امتیاز بالاتری دارند. آنها احتمالاً در تصمیم گیری و ارزیابی خطرات ایمنی به تنهایی خوب عمل می کنند. آنها در بیان نظرات خود راحت هستند. مشاهده شده است که چنین کودکانی به احتمال زیاد به بزرگسالانی مسئولیت پذیر تبدیل می شوند.

محققان دریافته‌اند که کودکانی که توسط والدین مقتدر بزرگ می‌شوند نسبت به دیگران از عزت نفس و کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند. مشاهده شده است که نوجوانانی که والدین مقتدری دارند کمتر دچار مشکلات سوء مصرف مواد، انجام رفتارهای جنسی ناسالم یا خشونت می شوند.

بررسی انواع سبک فرزند پروری: بهترین سبک فرزند پروری چیست؟

ویژگی های والدین

• مستبد: داشتن انتظار زیاد برای اطاعت و انقیاد، برخوردهای تنبیه کننده، نداشتن ارتباط کلامی و دوطرفه با فرزند، تشویق نکردن استقلال فرزند، توقع فرمان برداری بدون سؤال و بدون قید و شرط!

نتیجه: فرزندان اینگونه والدین، وابسته، منفعل، با سازگاری کم، اطمینان ضعیف به خود و بدون برخورداری از کنجکاوی های مثبت ذهنی و علمی بار می آیند.

• سهل گیر: دادن آزادی زیاد، پذیرش بیقید و شرط فرزند، نداشتن هنجارها و ارزشهای معین، فقدان جهت دهی و شکل دهی رفتار فرزند و تنها حمایت کننده بودن.

نتیجه: فرزند؛ ناپخته و بدون احساس مسئولیت بار می آید، همرنگ جماعت می شود، قدرت مدیریت و رهبری پیدا نمی کند و…

• بی تفاوت: غافل بودن از وضعیت فرزند، وقت نگذاشتن، متوجه خود بودن و هرچیز را برای خود خواستن!

نتیجه: تکانشی بارآمدن فرزند، بروز رفتارهای بزهکارانه، انحراف اخلاقی، اعتیاد به مواد مخدر، الکل و…

• با اقتدار: گرم، قاطع، داشتن هنجارها و ارزشهای مشخص، انتظارات و توقعات متناسب با توانایی ها و نیازهای تحولی کودک، بها دادن به استقلال فرزند، انجام بحث های منطقی و روشن، توجیه منطقی مسائل و سپردن مسئولیت نهایی به فرزند.

همچنین ثابت شده است که فرزندان والدین بااقتدار (به خصوص پدر)، از نظر روانی و اخلاقی سالم و از نظر تحصیلی و اجتماعی موفق بار می آیند، زیرا والدین و فرزندان با هم گفتوگوهای سازنده، صمیمانه و دوطرفه دارند. این بده بستان های کلامی، به رشد ذهنی فرزند کمک کرده و اساس محکمی را برای کفایت درونی و اجتماعی او پی ریزی می کند. مباحث جدی و صمیمانه خانوادگی که در آنها قواعد ارزشی و انتظارات، آموزش داده شده به تصمیم های مشخص می رسد. این امر به فرزند کمک می کند تا روابط اجتماعی را بهتر درک کند و نقش خود را به خوبی بشناسد و به سطح مطلوبی از قضاوت اخلاقی برسد. چون روابط صمیمانه همراه با احترام و پذیرش منطقی میان پدر و پسر و مادر و دختر برقرار می شود، همانندسازی با والد همجنس به خوبی صورت می پذیرد؛ چرا که یکی از عناصر مهم همانندسازی که نقش زیادی در کسب هویت جنسی وموفقیت در ازدواج دارد، ارتباط گرم و احترام آمیز با والد همجنس است. وقتی پدر و مادر با برخوردهای سازنده خود، فرزندان را جهت دهی نموده و شکل دادند، فرزندان مسئول، ساخته شده و موفق، منبع ارزشمندی برای تقویت اعتماد به نفس و رفتارها و روشهای تربیتی والدین می شوند و نتیجه آن بار دیگر به سیستم خانواده باز خواهد گشت.

نتیجه

کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که فرزندپروری مقتدرانه بهترین سبک فرزندپروری است.

فرزندپروری یک فرآیند در حال تکامل است. با فداکاری و تعهد، می توانید رابطه مثبتی را با فرزند خود پرورش دهید. با گذشت زمان، فرزند شما به عنوان یک بزرگسال مسئولیت پذیر رشد خواهد کرد، اگر بتوانید محیطی حمایت کننده، سالم، اما نه "بیش از حد کنترل کننده" برای او فراهم کنید.

  • منبع
  • حقوق نیوز

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید