امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 274414
۲۱۸۹
۱
۰
نسخه چاپی

آدم ربایی | مجازات آدم ربایی در قانون ایران | مختصات جرم آدم‌ربایی

رضایت نداشتن شخص ربوده‌ شده یکی از شرایط تحقق جرم آدم‌ربایی است. این شرط را می‌توان مهمترین عنصر تحقق جرم آدم‌ربایی دانست؛ زیرا به این معناست که عمل ربایش باید بدون رضایت شخص ربوده‌ شده صورت گیرد و با وجود رضایت شخص ربوده‌ شده، تحقق این جرم منتفی است

آدم ربایی | مجازات آدم ربایی در قانون ایران | مختصات جرم آدم‌ربایی

جرم آدم‌ربایی، با توجه به تأثیری که در برهم زدن نظم جامعه می‌گذارد و حساسیتی که در شهروندان ایجاد می‌کند، یکی از سنگین‌ترین جرایم تعزیری در نظام حقوقی ایران است. ارتکاب این جرم منتهی به حبس‌های طولانی‌مدت می‌شود و مرتکب را از استفاده از بسیاری از امتیازهای قانونی در جریان محاکمه و پس از صدور حکم محروم می‌کند. شرایط این جرم و مجازات آدم ربایان آن در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) مصوب ۱۳۷۵ و قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ بیان شده است.

تعریف آدم‌ربایی

آدم ربایی، معادل واژه های (kidnapping، abduction) در زبان انگلیسی و واژه (enlevement) در زبان فرانسه و واژه (اختطاف) در زبان عربی می باشد که در برخی موارد، برای مطلق آدم ربایی و در برخی موارد، برای ربودن دختر به منظور عمل نامشروع به کار می رود و تعریف های زیر برای این واژه ها بیان شده است.

آدم ربایی به انتقال یک شخص، بدون رضایت او از محلی به محل دیگر و به وسیله زور، تهدید یا فریفتن وی گفته می‌شود. همچنین آدم ربایی به معنای سلب آزادی تن است؛ آزادی بدنی یعنی فرد بتواند از هر نقطه کشور به نقطه دیگر آن مسافرت کرده یا نقل مکان کند، یا از کشور خود خارج شده و به آن مراجعت کند. بنابراین اگر این آزادی با زور یا فریب و تهدید سلب شود، آدم ربایی رخ داده است.

تعاریف دیگری از آدم ربایی عبارتند از:

انتقال یک یا چند شخص از مکانی به مکان دیگر برخلاف اراده آنان، که ممکن است از راه خدعه یا فریفتن یا با زور انجام گیرد.

انتقال یک شخص بدون رضایت او از محلی به محل دیگر به وسیله زور، تهدید یا فریفتن.

مجازات آدم‌ربایی در قانون ایران

قانون‌گذار در ماده 621 و631 قانون مجازات اسلامی و ماده واحده قانون تشدید مجازات رانندگان متخلف مصوب 1335عمل آدم ربایی را جرم انگاری کرده است.

در ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی آمده است؛ «هرکس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر، به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصا یا توسط دیگری، شخصی را برباید یا مخفی کند به حبس از پنج تا پانزده سال محکوم خواهد شد.در صورتی که سن مجنی علیه کمتر از پانزده سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به مجنی علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم می‌گردد.»

تبصره - مجازات شروع به ربودن سه تا پنج سال حبس است.

همچنین در ماده ۶۳۱ قانون مجازات اسلامی آمده است: هر کس طفلی را که تازه متولد شده است بدزدد یا مخفی کند یا او را بجای طفل دیگری یا متعلق به زن دیگری غیر از مادر طفل قلمداد ‌نماید به شش ماه تا سه سال حبس محکوم خواهد شد و چنانچه احراز شود که طفل مزبور مرده بوده، مرتکب به یکصد هزار تا پانصد هزار ریال جزای ‌نقدی محکوم خواهد شد.

علاوه بر این قانون‌گذار در ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ به این نکته اشاره کرده است که صدور حکم و اجرای مجازات در مورد جرم آدم ربایی و حتی شروع به آن قابل تعویق و تعلیق نیست. بنابراین صدور حکم که در جرایم دیگر قابل تعلیق و تعویق است در مورد آدم ربایی محقق نمی‌شود و جالب اینکه در این جرم قاضی نمی‌تواند اجرای مجازات را تعلیق کند. همچنین صرف شروع به آدم ربایی نیز مجازاتی از ۳ تا ۵ سال خواهد داشت.

معاونت در آدم‌ربایی

هرگاه کسی با علم و عمده وسایل ارتکاب جرم آدم‌ربایی و نوزاد ربایی را تهیه کند و یا افراد را به ارتکاب جرم فوق تحریک یا ترغیب یا تهدید یا تطمیع نماید و یا به هر طریق دیگر وقوع جرم را تسهیل کند به استناد ماده 43 قانون مجازات اسلامی معاون در جرم شناخته شده و مجازات معاون طبق ماده 726 قانون مجازات اسلامی حداقل مجازات مقرر در قانون برای همان جرم می‌باشد که در مورد جرم آدم ربایی پنج سال و نوزادربایی شش ماه حبس پیش‌بینی شده است.

کیفیات تشدید مجازات در جرم آدم ربایی

طبق ماده 621 قانون مجازات اسلامی در صورتی که سن ربوده  شده کمتر از 15 سال باشد یا ربودن با وسیله نقلیه انجام گیرد یا به ربوده شده آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد.

شروع به آدم‌‍ربایی

اگر شخصی شروع به آدم ربایی کند یعنی قصد ارتکاب جرم کند و شروع به اجرای آن نماید اما جرم بنا به دلایلی اتفاق نیفتد به استناد ماده 41 و تبصره ماده 621قانون مجازات اسلامی به سه تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.

آدم ربایی | مجازات آدم ربایی در قانون ایران | مختصات جرم آدم‌ربایی

مختصات جرم آدم‌ربایی

جرم آدم‌ربایی از جرایم آنی به شمار می‌رود. در تعریف جرم آنی باید گفت هنگامی که عنصر مادی جرم در یک لحظه واقع شود، جرم آنی به وقوع پیوسته است. مانند قتل، سرقت، ازدواج مجدد بـدون اجازه دادگاه در شرایطی که قانوناً جـرم تلقی شود (به این دلیل که در لحظه انعقاد عقد، نکاح دوم تحقق می‌یابد)، ساخت خانه بدون مجوز قانونی (که با کار گذاشتن اولین سنگ بنا واقع می‌شود) یا نصب آگهی در محل‌های ممنوع با ضمانت اجرای کیفری .

مقیّد به نتیجه است.

از جرایم غیر قابل گذشت محسوب می‌شود.

مجازات این جرم غیر قابل تعلیق است.

شرایط تحقق جرم آدم‌ربایی

رضایت نداشتن شخص ربوده‌ شده یکی از شرایط تحقق جرم آدم‌ربایی است. این شرط را می‌توان مهمترین عنصر تحقق جرم آدم‌ربایی دانست؛ زیرا به این معناست که عمل ربایش باید بدون رضایت شخص ربوده‌ شده صورت گیرد و با وجود رضایت شخص ربوده‌ شده، تحقق این جرم منتفی است. به‌عنوان مثال شخصی با رضایت خود سوار اتومبیلی می‌شود که به مقصد خارج شهر در حرکت است و راننده در میانه راه و در بیرون از شهر، عمدا از مسیر خارج می‌شود و مسافر را به نقطه‌ای دور افتاده منتقل و او را محبوس می‌کند. در این حالت از لحظه انحراف راننده از مسیر و انتقال شخص به مکانی دیگر جرم آدم‌ربایی محقق می‌شود.

در حقیقت انتقال شخص ربوده‌شده از محلی به محل دیگر را باید شرط دیگر وقوع جرم آدم‌ربایی عنوان کرد که در غیر این صورت این جرم بی‌معنا خواهد بود. در جرم آدم‌ربایی اساسا مباشرت و همکاری مجرم در ارتکاب جرم شرط نیست و رباینده بنا به تصریح ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، می‌تواند این جرم را به وسیله دیگری انجام دهد؛ مانند زمانی که ربایش از سوی شخصی مجنون انجام گیرد. در این مورد سبب، اقوی از مباشر خواهد بود و مسئولیت کیفری متوجه سبب است.آدم‌ربایی جرمی عمدی است؛ بنابراین مرتکب باید قصد ربودن انسان زنده‌ای را برخلاف میل وی داشته باشد و با فقدان این شرط جرم آدم‌ربایی قابل تحقق نخواهد بود. مانند اینکه شخصی بدون اطلاع از اینکه شخصی در صندوق عقب اتومبیل وی محبوس است، او را به محل دیگری منتقل کند.

نکات مهم در خصوص جرم آدم ربایی

1- مطابق ماده ۶۲۱ رفتار فیزیکی لازم برای تحقق جرم آدم ربایی «ربودن» است. ربودن یعنی جا به جا کردن دیگری بدون رضایت وی، خواه به طور پنهانی یا به صورت علنی.

2- با توجه به تعریف بالا، کارهایی مانند بستن در اتاق بر روی دیگری یا همراه کردن دیگری با خود با رضایت او آدم ربایی محسوب نمی شود، اما صرف رضایت اولیه کسی در سوار شدن به خودروی دیگری در صورتی که راننده بر خلاف میل مسافر تغییر مسیر دهد، موجب عدم تحقق جرم آدم ربایی نمی شود.

همین طور رضایتی که ناشی از فریب باشد یا مواردی که فرد ربوده شده به دلایلی مثل بیهوشی و خواب قادر نیست مخالفت خود را اعلام کند، در حکم عدم رضایت است؛ مانند اینکه کسی خود را راننده سرویس مدرسه جا بزند و کودکی با این تصور سوار اتومبیل شود و بدین ترتیب راننده کودک را با خود همراه سازد.

4- هرگاه رباینده با تهدید و عنف باعث شود که قربانی از روی ترس ظاهراً مقاومت نکند و با او همراه شود، جرم آدم ربایی تحقق می یابد.

5- دادن وعده و وعید و ترغیب کردن شخص به همراهی با خود در صورتی که آن وعده انجام نشود، آدم ربایی محسوب نمی شود، مثل اینکه پسری با وعده ی ازدواج، دختر را با خود به شهر دیگری ببرد، اما بعداً از انجام وعده سر باز زند!

6- اگر رباینده در مورد هویت و ویژگی های شخصی که قصد ربودن او را دارد اشتباه کند و به عنوان مثال به جای دزدیدن فرزند یک فرد ثروتمند برای اخاذی از او، فرزند شخص فقیری را برباید، باز هم آدم ربایی تحقق می یابد.

7- صرف وجود رابطه زوجیت یا رابطه سببی و نسبی مانع ارتکاب جرم آدم ربایی نمی شود. لذا اگر زن یا مردی که از همسر خود متارکه کرده، طفل مشترک را که تحت حضانت طرف مقابل است برباید، مرتکب جرم آدم ربایی شده است.

8- برای تحقق آدم ربایی، مباشرت مجرم در ارتکاب جرم ضرورت ندارد؛ یعنی لازم نیست رباینده شخصاً قربانی را برباید، بلکه اگر این کار را «توسط دیگری» انجام دهد، مانند اینکه فرد دیوانه ای را ترغیب کند که کودکی را برباید، مجازات فاعل جرم برای او تعیین خواهدشد.

9- آدم ربایی یک جرم آنی است؛ یعنی به محض اینکه رباینده فردی را می رباید، جرم محقق می شود و استمرار رفتار شرط نیست. لذا اگر رباینده بعد از ربودن قربانی جرم، او را مخفی کند، جرم دیگری تحت عنوان جرم توقیف یا مخفی کردن غیرقانونی مرتکب شده است.

10- از لحاظ عنصر روانی، اولاً- آدم ربایی یک جرم عمدی است، بدین معنا که مرتکب باید «قصد ربودن انسان زنده ای را بر خلاف میل او» داشته باشد. بنابراین هر وقت کسی از وجود انسانی در صندوق عقب خودرو خود مطلع نباشد و خودرو را حرکت دهد، مرتکب جرم آدم ربایی نشده است. ثانیاً- انگیزه مرتکب از ربودن موثر نیست، اگرچه داشتن انگیزه شرافتمندانه می تواند موجب تخفیف مجازات مرتکب شود.

11- اگر کسی شروع به ربودن دیگری کند، اما موفق به احرای خواسته خود نشود، به مجازات شروع به جرم آدمربایی (یعنی ۳ تا ۵ سال حبس) محکوم می شود. مثلا اگر شخصی که در صدد به زور سوار کردن دیگری به خودرو می باشد، بر اثر مقاومت شخص مورد نظر ناکام بماند یا به محض اینکه راننده مسیر خود را به قصد ربودن مسافر تغییر دهد، با اقدام به موقع مسافر در بیرون پریدن از خودرو مواجه شود، عمل او در حد شروع به جرم تلقی می شود.

  • منبع
  • برنا
  • یاسا
  • بنیاد وکلا

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید